Ω νύχτα, Ω μάτια μου
Η χρυσή αραβική εποχή μέσα από το νέο βιβλίο της λιβανέζας εικονογράφου Lamia Ziadé
"Σ' αυτό το βιβλίο υπάρχουν τα καμπαρέ του Καϊρου, τα κινηματογραφικά στούντιο, οι βίλες, τα καζίνο, οι σύζυγοι, οι εραστές, το αλκοόλ, τα υπνωτικά χάπια, το χρήμα, οι αυτοκτονίες, τα Μπραουνινγκ, τα σκάνδαλα, τα πολυτελή ξενοδοχεία. Υπάρχει το τραγούδι, η φωνή, το χειροκρότημα, οι θρίαμβοι, η δόξα. Υπάρχει η τόλμη, η ιδιοφυϊα, η περιπέτεια, η τραγωδία. Υπάρχουν ποιητές και εμίρηδες, χορεύτριες, τραπεζίτες, αξιωματικοί, ιμάμηδες, σεϊχηδες, θεατρίνες, "Khawagates" [κοινότητες άλλων εθνοτήτων - Σ.Σ.), μουσικοί, μοιραίες γυναίκες, ξενύχτηδες, επαναστάτες, σουλτάνοι, πασάδες, μπέηδες, γυναίκες κατάσκοποι, ατσίδες. Αιγύπτιοι βασιλιάδες με την αυλή τους. Διακεκριμένοι δημοσιογράφοι, διάσημοι συνθέτες, ιδιοκτήτες λεσχών, υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι , παίκτες ούτι. Υπάρχει η φτωχή αγροτιά του Δέλτα και η πριγκίπισσα των Δρούζων, ο γιος του μουεζίνη και ο μοναχικός τραγουδιστής, η εβραία σταρ και ο ηρωϊκός συνταγματάρχης. Υπάρχει η Asmahan, η Oum Kalthoum, ο Abdelwahab, ο Farid el Atrache, η Samia Gamal, η Leïla Mourad, η Nour el Hoda, η Sabah, η Fayrouz, υπάρχουν τα αστέρια της Ανατολής. Υπάρχει η κομψότητα, το γκλάμουρ, η φινέτσα, το στυλ. Υπάρχει ο έρωτας, το πάθος, το μίσος, η εκδίκηση. Υπάρχουν ποτήρια και τσιγάρα, χαρτιά, μάρκες, ζάρια, κοσμήματα, σημαίες, αντίγραφα από το Κοράνι. Υπάρχουν οι κινηματογράφοι της Βηρυτού, τα παλάτια της Δαμασκού, οι αποβάθρες της Αλεξάνδρειας, οι δρόμοι της Ιερουσαλήμ, η αυλή της Βαγδάτης. Υπάρχουν οι δίσκοι, το ραδιόφωνο, τα μικρόφωνα, οι κάμερες, οι τίτλοι τέλους, τα νέον, η αυλαία, η ορχήστρα, η συναυλία, το κοινό, η έκσταση. Υπάρχει η φωνή των Αράβων. Υπάρχουν τα μεγάλα ξενοδοχεία, το Saint-Georges, το King David, το Orient Palace, το Mena House.Υπάρχει η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ο πόλεμος της Παλαιστίνης, υπάρχει η κατάληψη του Σουέζ και η ήττα του 1967, υπάρχει ένας αιώνας στη Μέση Ανατολή."
Εκδόσεις P.O.L./Gallimard.
Αποσπάσματα από τη συνέντευξη της Lamia Ziadé στη Maya Ghandour Hert για τη λιβανέζικη εφημερίδα L' Orient Le Jour (26.10.2015).
(...)Τι ήταν αυτό που σας παρακίνησε να κάνετε το βιβλίο σας ; Μια κάποια μαγεία ; Μια ανάμνηση ; 'Η απλά μια νοσταλγία ;
Μία απέραντη νοσταλγία και μία τεράστια γοητεία. Με όλα αυτά που μας συμβαίνουν σήμερα (και εδώ και 40 χρόνια) στον αραβικό κόσμο, και ειδικά στη Μέση Ανατολή, πως να μην νοσταλγείς εκείνη την εποχή, την τόσο ανοιχτή, ανεκτική και λαμπερή, την χρυσή εκείνη εποχή ; 'Ηθελα να προσφέρω μια μαρτυρία γι' αυτόν τον κόσμο που εξαφανίστηκε οριστικά. 'Ενοιωθα μία επείγουσα ανάγκη, σ' αυτούς τους τόσο σκοτεινούς καιρούς για τις αραβικές κοινωνίες, να αναστήσω το παρελθόν αυτό που είναι άγνωστο στους Δυτικούς, και ξεχασμένο από τους 'Αραβες τους ίδιους. Μία τρελή ανάγκη να εξορκίσω, αναφερόμενη στη συναρπαστική αυτή εποχή, τη δυστυχία και τη δυσφορία που επικρατούν παντού σήμερα στον αραβικό κόσμο. 'Ενας τρόπος να πω στον εαυτό μου ότι, εφ' όσον αυτό κάποτε υπήρξε, θα μπορούσε κάλλιστα να επιστρέψει.
Το Καϊρο, η Βηρυτός, η Δαμασκός, η Ιερουσαλήμ. Τέσσερις πόλεις, τέσσερις υπότιτλοι στο βιβλίο σας. Πόλεις που σχημάτιζαν μια εύφορη ημισέληνο ταλέντων. Αλλά γιατί σύγκλιναν όλες προς το Καϊρο ;
Στις αρχές του περασμένου αιώνα, το Καϊρο ήταν μια μεγάλη αραβική κοσμοπολίτικη μητρόπολη. Υποδεχόταν κόσμο από όλη τη Μέση Ανατολή, αλλά κι από την Ευρώπη. Υπήρχε μια σημαντική ελληνική κοινότητα, αλλά και μια ιταλική, μια γαλλική, μια αγγλική, κλπ. Η Βηρυτός συγκριτικά ήταν μια πολύ μικρή επαρχιακή πόλη. 'Οποιος είχε λίγο ταλέντο ονειρευόταν το Καϊρο, πήγαινε στο Καϊρο, δοκίμαζε την τύχη του στο Καϊρο. 'Ηταν ένα Ελδοράδο για τον κόσμο του θεάματος, η πόλη όπου όλα έμοιαζαν δυνατά. Η κυριαρχία αυτή κράτησε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '60, η καθεστωτική αλλαγή δεν άλλαξε τίποτα στην καλλιτεχνική ευμάρεια. Το ίδιο συνέβαινε με τον Νάσσερ όπως και με τον Φαρούκ.
Αν είχατε τη μαγική δύναμη να ζήσετε τη ζωή μιας από τις προσωπικότητες που είναι παρούσες στο βιβλίο, ποιά θα επιλέγατε ;
Τη ζωή του Abdel Wahab. Η προσωπικότητά του με μαγεύει, η ελαφρότητά του με γοητεύει, οι αγωνίες του μοιάζουν με τις δικές μου, το ταλέντο του είναι τεράστιο.
Καμία δεν είχε μια διαδρομή ή μια ζωή από τις πιο εύκολες. Ποιά υπήρξε η πιο βασανισμένη ; Η πιο όμορφη ; Η πιο μαγική ; Η πιο αθάνατη ;
Η πιο αθάνατη είναι σίγουρα της Oum Koulsoum. Αρκεί κανείς να δει την ταινία με την κηδεία της, πρόκειται πραγματικά για μια θεότητα που την έκλαψαν τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι... Παρ' ότι η Asmahan (που γεννήθηκε πάνω σ' ένα πλοίο και πέθανε πνιγμένη στα νερά του Νείλου σε ηλικία 27 ετών, θρυλική για την ομορφιά της, με πολλούς συζύγους και εραστές, και με κατασκοπευτική δράση) είχε οπωσδήποτε την πιο μυθιστορηματική και πιο γκλάμουρ ζωή, βρίσκω ότι η Oum Koulsoum είχε την πιο συναρπαστική τύχη. Οι πιο μαγευτικές για μένα ήταν η Samia Gamal και η Taheya Carioca ! (...)
