Ο Άρης Σερβετάλης κατάφερε να απεγκλωβιστεί από την τεράστια επιτυχία και αναγνωρισιμότητα που του χάρισε ο ρόλος του στο τηλεοπτικό σήριαλ, «Είσαι το ταίρι μου». Εξελίχθηκε σε μια θεατρική προσωπικότητα εξαιρετικά χαμηλών τόνων που επιλέγει να θορυβεί μέσα από παραστάσεις σταθμούς στην ιστορία του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου. Η παράσταση «Ο Σωσίας» μεταφέρεται στο θέατρο Αυλαία της Θεσσαλονίκης και αιχμαλωτίζει κοινό και κριτικούς. Ο ήρωας αυτοαναλύεται, βασανίζεται και παλεύει με την εαυτό του. Οι σύγχρονοι Σωσίες παλεύουν να γίνουν κομμάτι της κοινωνίας που συνεχίζει να περιθωριοποιεί καθετί διαφορετικό και ιδιαίτερο έξω από τα απαρχαιωμένα όρια της λογικής της.
Αποσπάσματα του Σωσία σε παραληρηματικό λόγο, χωρίς ευθύγραμμη αφήγηση. Είναι μια ιδιαίτερη ή κατάλληλη ανάγνωση για Ντοστογιέφσκι;
Κατάλληλη δεν υπάρχει. Ένας καλλιτέχνης επηρεάζεται από το ερέθισμά του και το αποτυπώνει ανάλογα με αυτό που του γεννά. Στο συγκεκριμένο έργο είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον αυτή η σωματική πάλη που μπορούσε να σωματοποιηθεί, αυτές οι παρενοχλήσεις που αισθάνεται ο ήρωας από τους λογισμούς του. Έγινε με ένα μη ρεαλιστικό τρόπο.
Είναι της μόδας το σωματικό θέατρο. Στην ουσία είναι μια πολύ παλιά έννοια. Το σώμα μας υπάρχει από τη γέννησή μας, απλά ο τρόπος που μπορείς να προσεγγίσεις ένα έργο, αλλάζει. Σωματικότητα μπορείς να έχεις και σε μια ακινησία, να είσαι ακίνητος επί δυο ώρες. Το θέμα είναι πώς τοποθετείσαι στο χώρο.
Η παράσταση αφορά τους Ντοστογιεφσκικούς;
Για μένα το καλύτερο θα ήταν να μην ξέρει καν το έργο κάποιος. Και τα δυο λειτουργούν. Αλλά είναι προτιμότερο να πηγαίνεις σε μια παράσταση λευκό χαρτί. Ή θα σε ενοχλήσει ή θα μπορέσει να σε παρασύρει. Αυτές οι ενοχλήσεις και οι παρενοχλήσεις γίνονται βιωματικά. Είναι παράλληλες φωνές, μιλάνε παράλληλα πρόσωπα ταυτόχρονα ενώ γίνονται παράλληλες κινήσεις. Μπορεί κάποιον να τον κουράσει όλο αυτό ή αντίθετα να τον παρασύρει. Η παράσταση δεν είναι των μέσων αντιδράσεων. Είναι ακραία.
Αν επιλέγατε έναν ήρωα του Ντοστογιέφσκι…
Πέρα από τον κ. Γκολιάτκιν που είναι ένας φοβερός ήρωας που γοητεύει με τον τρόπο που είναι γραμμένο το κείμενο, μ’ αρέσει πολύ, «Το όνειρο ενός γελοίου ανθρώπου». Μου είχε μείνει η εικόνα που αφορούσε το υποκειμενικό ενός ανθρώπου που βρισκόταν σε μια κάσα την ώρα που τον έχουνε θάψει, το υποκειμενικό πλάνο που βλέπει. Με βοήθησε πολύ αυτό το κείμενο στο Σωσία. Είναι δύο κείμενα σε άμεση σχέση. Ο συγγραφέας είχε δηλώσει για το Σωσία ότι δεν είχε καταθέσει κάτι άλλο στην παγκόσμια λογοτεχνία πέρα από αυτήν τη διχοτόμηση της προσωπικότητας. Τα μετέπειτα έργα διαθέτουν αυτό το χαρακτηριστικό.
Στα έργα του Ντοστογιέφσκι υπάρχει έντονα το βιωματικό στοιχείο και η ταύτιση του καλλιτέχνη. Είναι αναπόφευκτο ή όχι να συμβαίνει;
Για μένα θα ήταν καλό να μη συμβαίνει. Δεν το βλέπω τόσο από ψυχολογικής πλευράς αλλά καθαρά σωματικά. Είναι κινήσεις μέσα σε ένα πλαίσιο, σε μια συνθήκη. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, στην παράστασή μας, τα σκηνικά είναι πραγματικά, με χώμα και καρέκλες και η κίνηση των υλικών αυτών στο χώρο δημιουργεί μια σωματικότητα τόσο στους χαρακτήρες όσο και στον ήρωα. Με αποτέλεσμα να είναι ένα παιχνίδι σε μια συγκεκριμένη συνθήκη και ένα πλαίσιο που έχουμε ορίσει. Μ’ αυτόν τον τρόπο, παράγεται αυτό που έχουμε εμείς αναγνωρίσει και μας έχει ελκύσει από το έργο.
Κάνατε λόγο για σωματοποίηση. Η παράστασή σας είναι δείγμα σωματικού θεάτρου;
Είναι της μόδας το σωματικό θέατρο. Στην ουσία είναι μια πολύ παλιά έννοια. Το σώμα μας υπάρχει από τη γέννησή μας, απλά ο τρόπος που μπορείς να προσεγγίσεις ένα έργο, αλλάζει. Σωματικότητα μπορείς να έχεις και σε μια ακινησία, να είσαι ακίνητος επί δυο ώρες. Το θέμα είναι πώς τοποθετείσαι στο χώρο. Οι παρενοχλήσεις που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος από τους λογισμούς του μπορούν να σωματοποιηθούν. Αυτό εγώ το ονομάζω μια σημαντική προσέγγιση πάνω σε μια κατάσταση. Αντί να δούμε έναν ήρωα να ιδρώνει ή να παθαίνει κρίση πανικού, βλέπουμε κάποιους άλλους που είτε του δημιουργούν κάποιες καταστάσεις ή τις δημιουργεί μόνος του αλλά μέσα σε ένα μοτίβο.
Είχατε δηλώσει σε παλιότερη συνέντευξή σας ότι επαναπροσδιορίσατε τη σχέση σας με το Θεό. Ήταν εκείνη τη χρονική στιγμή βαθύτερη εσωτερική ανάγκη;
Ερωτήθηκα και απάντησα. Ήταν και θα εξακολουθεί να είναι. Πρόκειται για μια σχέση που καλλιεργείται, δεν τη βρίσκεις και επαναπαύεσαι, θέλει καθημερινή φροντίδα. Κάθε μέρα επανατοποθετείσαι και βρίσκεις μια βαθύτερη σχέση.
Η βαθύτερη σχέση αυτή λειτουργεί σαν καταφύγιο για εσάς;
Είναι όπως οι ανθρώπινες σχέσεις απλά είναι μια πνευματική σχέση.
Ο ήρωας μιλάει στον εαυτό του, εξηγεί, αναλύει, φτάνει σε μια αλήθεια. Είναι όμως η πραγματική ή η αλήθεια της συνείδησής του;
Η αλήθεια του έργου είναι ο βασανισμός του ήρωα. Ο ήρωας παλεύει να δει τι είναι αλήθεια και τι όχι, όπως εμείς που διαβάζουμε το έργο. Στο τέλος του έργου, όπως το έχει γράψει ο συγγραφέας, υπάρχει μια στιγμή που βλέπει τους ανθρώπους να είναι ίδιοι μ’ αυτόν και έρχεται ο γιατρός που του ανακοινώνει ότι θα έχει μια φροντίδα που δεν θα του αξίζει και τον πηγαίνουν στο άσυλο. Στην περίπτωση της παράστασή μας, έχουμε βρει ένα άλλο τρόπο για να απεικονίσουμε το τέλος. Ο βασανισμός του συγκεκριμένου ήρωα, συνεχίζεται.
Ο άνθρωπος πότε έχει μια ολοκληρωμένη εικόνα για τον εαυτό του; Πότε συμπίπτει με τον εαυτό του;
Δεν ξέρω. Λίγο πριν το θάνατο; Αν δεν είναι ξαφνικός, αν δεν πάρεις τα χαμπάρια σου κατά τη διάρκεια της ζωής σου και μπεις σε μια διαδικασία, δύσκολο.
Ο Ντοστογιέφσκι είναι ψυχολόγος, ψυχογράφος, ρεαλιστής;
Είναι ο ιδανικότερος ψυχαναλυτής. Διαθέτει έναν τρόπο να αναλύει τους χαρακτήρες, τον άνθρωπο, πολύ βαθιά.
Η γραφή του Ντοστογιέφσκι φαίνεται σύγχρονη, διαχρονική, δεν μας μεταφέρει στο παρελθόν αλλά ανακαλύπτει το παρόν. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Καταπιάνεται με βαθιά ανθρώπινα ζητήματα. Αγαπά πολύ τον άνθρωπο.
Μετράτε μεγάλη αποχή από την τηλεόραση, οι λόγοι;
Αν εξαιρέσουμε τις επαναλήψεις, ναι απέχω. Την τελευταία περίοδο είναι ο χρόνος μου μοιρασμένος σε πρόβα-παράσταση και είναι δύσκολο να καταπιαστώ και με κάτι άλλο, όπως η τηλεόραση που απαιτεί καθημερινά γυρίσματα. Δεν προέκυψε όμως και κάποια πρόταση που να πεις, «ναι, θα ήθελα πολύ να το κάνω».
Info:
O Σωσίας
Θέατρο Αυλαία
Πλατεία ΧΑΝΘ (πλευρά Τσιμισκή), τηλ: 2310 237700
1-10 Μαΐου
Σκηνοθεσία – Σκηνικά - Κοστούμια: Έφη Μπίρμπα
Διασκευή – δραματουργική επεξεργασία: Έφη Μπίρμπα, Άρης Σερβετάλης, Μιχαήλα Πλιαπλιά
Ερμηνευτές: Άρης Σερβετάλης, Δρόσος Σκώτης, Γιώργος Συμεωνίδης, Συμεών Τσακίρης, Κωνσταντίνος Καρβουνιάρης
σχόλια