«Der Wij / Βίι» του Κιρίλ Σερεμπρένικοφ: Ούτε ροκ, ούτε σοκ

ΤΡΙΤΗ Ούτε ροκ, ούτε σοκ Facebook Twitter
Τα τρία αδέλφια, κρεμάμενα από τα κάγκελα σαν σφαχτάρια, μας αφηγούνται τη σύλληψη, τον βασανισμό, την παρολίγον εκτέλεσή τους. Φωτ.: Fabian Hammer
0

Πώς να τον σοδομήσουν; Με ένα μπουκάλι ή με κάποιο άλλο αντικείμενο; Μήπως να τον κάψουν με βενζίνη; Μπα, πού τέτοια πολυτέλεια... Α, τότε να τον κρεμάσουν! Αυτό δεν κοστίζει. Μα κάποιος έκοψε τα δέντρα έξω στην αυλή... 

Σκοτάδι, σώματα που κινούνται βίαια, πρόσωπα που φωτίζονται με φακούς, κλειστοφοβία, αίσθηση ωμότητας χαρακτηρίζουν τη μάλλον εντυπωσιακή έναρξη του «Βίι». 

Σ’ ένα σκοτεινό υπόγειο (ξεχαρβαλωμένο σχολικό γυμναστήριο;), μια οικογένεια Ουκρανών κρατά αιχμάλωτο και βασανίζει έναν Ρώσο στρατιώτη. Κι ενώ τα τρία αδέλφια κατεργάζονται την εξόντωσή του, ο παπούς τους –καίτοι «βρόμικος, πεινασμένος, και χεσμένος»– τους σταματά∙ έχει άλλο σχέδιο στο μυαλό του: θέλει ο αιχμάλωτος να παραμείνει ζωντανός, για να διαβάσει «Ρωμαίο και Ιουλιέττα» στη νεκρή εγγονή του.

Η νεκρή ανασταίνεται, γίνεται μαριονέτα, ο αιχμάλωτος γίνεται Ιουλιέττα και για μερικά λεπτά εξατμίζεται η κατάρα του πολέμου: όλοι παραδίδονται στη σαιξπηρική ποίηση, το κελάρι έρχεται στη ζωή, το σανιδένιο φέρετρο γίνεται βάρκα, στη συνέχεια κούνια, μια κιθάρα αρχίζει να συνοδεύει τους στίχους, «αυτό που αποκαλούμε τριαντάφυλλο με οποιοδήποτε άλλο όνομα θα μύριζε εξίσου γλυκά», όμως εδώ δεν έχει σημασία το όνομα, παρά μόνο η εθνικότητα, και αυτή είναι μισητή, όσον Σαίξπηρ κι αν μας διαβάσει ετούτος ο βρομο-Ρώσος: χώστε τον στο φέρετρο!

Όλα τα υπόλοιπα επεισόδια κινούνται μεταξύ του τετριμμένου, του αυτονόητου και του διδακτικού. Τα τρία αδέλφια, κρεμάμενα από τα κάγκελα σαν σφαχτάρια, μας αφηγούνται τη σύλληψη, τον βασανισμό, την παρολίγον εκτέλεσή τους, δεν υπάρχει όμως τίποτε στην ιστορία τους ή στον τρόπο αφήγησής της που να την καθιστά ξεχωριστή, συγκινητική ή έστω ενδιαφέρουσα.

Παρόλο που οι αρχικές δράσεις κρατούν εν μέρει την περιέργειά μας σε εγρήγορση, γρήγορα αρχίζει να ξετυλίγεται το κουβάρι των απογοητεύσεων. Η μάνα που αρνείται να παραλάβει τη σορό του γιου της για να μη χάσει το επίδομα κηδείας («αφού δεν τον έστειλα εγώ στον πόλεμο, αρνούμαι να παραλάβω το πτώμα του») επιχειρεί να συνεισφέρει λίγο μπρεχτικό μαύρο χιούμορ στη βαρβαρότητα της συνθήκης. Οι δύο Ρωσίδες που αρνούνται να κάνουν οποιαδήποτε θυσία για χάρη των συζύγων τους, άμα τη επιστροφή των τελευταίων από το μέτωπο («Θα γυρίσεις με αναπηρία κι εγώ θα σε νταντεύω; Θα βλέπω εφιάλτες τα βράδια; Θα κάθομαι να με σπας στο ξύλο; Όχι, δεν έδωσα τέτοιον όρκο. Καλύτερα να σκοτωθείς, μη σκέφτεσαι μόνο την πάρτη σου, πρέπει να πληρώσουμε την υποθήκη»), εκφέρουν ίσως τον μοναδικό πρωτότυπο διάλογο της παράστασης, έναν μάλιστα που στάζει απρόσμενο βιτριολικό φεμινιστικό χιούμορ.

Όλα τα υπόλοιπα επεισόδια κινούνται μεταξύ του τετριμμένου, του αυτονόητου και του διδακτικού. Τα τρία αδέλφια, κρεμάμενα από τα κάγκελα σαν σφαχτάρια, μας αφηγούνται τη σύλληψη, τον βασανισμό, την παρολίγον εκτέλεσή τους, δεν υπάρχει όμως τίποτε στην ιστορία τους ή στον τρόπο αφήγησής της που να την καθιστά ξεχωριστή, συγκινητική ή έστω ενδιαφέρουσα.

Ούτε ροκ, ούτε σοκ Facebook Twitter
Η νεκρή ανασταίνεται, γίνεται μαριονέτα, ο αιχμάλωτος γίνεται Ιουλιέττα και για μερικά λεπτά εξατμίζεται η κατάρα του πολέμου. Φωτ.: Fabian Hammer

Στη συνέχεια εμφανίζεται ο Βίι, κάτι σαν ξεπεσμένος ποπ σταρ, φαφλατάς τυραννίσκος νάρκισσος, με ξυρισμένο κεφάλι και μαύρα γυαλιά ηλίου, που επιμένει «μόλις κουνήσω το χέρι μου, θέλω να γελάσετε». Με όπλο του την κραυγαλέα –και κατ’ επέκταση αυτοακυρούμενη– ειρωνεία, αρχίζει να στηλιτεύει τον πόλεμο, να μιλάει για διαμελισμένα μωρά και βιασμένες γυναίκες, καταφεύγοντας σε όλα τα πιθανά κλισέ σχετικά με το θέμα: «Απ’ τη μια μέρα στην άλλη η φυσιολογική ζωή έχει χαθεί», «Τα πτώματα παύουν να σε σοκάρουν, όταν τα βλέπεις καθημερινά: γίνονται στατιστική», «Μαθαίνεις να αγαπάς τον πόλεμο», «Αν είσαι εσύ ο πόλεμος, είμαι κι εγώ ο πόλεμος», ενώ απευθύνεται ξανά και ξανά στον «Απελευθερωτή», χρησιμοποιώντας χλευαστικά τον ίδιο χαρακτηρισμό με τον οποίο αυτοπαρουσιάστηκε ο Πούτιν, προκειμένου να δικαιολογήσει τις εγκληματικές ενέργειές του. «Πηγαίνω όπου με καλούν», λέει ο Βίι. «Με κάλεσες, Απελευθερωτή. Ας ροκάρουμε εδώ, στη γαμημένη χώρα σου, λοιπόν». Είναι, όμως, τόσο άνοστο και ανέμπνευστο όλο αυτό το «σόου» κυνισμού του Βίι, ώστε ούτε... ροκ ούτε σοκ μπορούμε να αισθανθούμε, μονάχα μια ενοχλημένη θλίψη για την επιπολαιότητα του σκηνοθέτη, που καταφεύγει σε τόσο ακατέργαστες και εύκολες μορφές καταγγελίας.

Ούτε ροκ, ούτε σοκ Facebook Twitter
Σκοτάδι, σώματα που κινούνται βίαια, πρόσωπα που φωτίζονται με φακούς, κλειστοφοβία, αίσθηση ωμότητας χαρακτηρίζουν τη μάλλον εντυπωσιακή έναρξη του «Βίι». Φωτ.: Fabian Hammer

Κι ενώ νομίζει κανείς ότι τα πράγματα δεν μπορούν να γίνουν χειρότερα, η παράσταση κλείνει με τον μονόλογο του τσακισμένου Ρώσου στρατιώτη (του αιχμαλώτου στο υπόγειο), που ουρλιάζει για δέκα ολόκληρα λεπτά την ενοχή του. «Τον σκότωσα. Αρκετά. Δεν αντέχω άλλο. Είμαι ένοχος! [...] Μας ανάγκασαν. Γουρούνια [...] Σταματήστε με. Το δάχτυλο στη σκανδάλη έχει μουδιάσει [...] [Οι Ουκρανοί] δεν χρειάζονται σωτηρία... Δεν ήξερα. Μας έστειλαν τάχα σε γυμνάσια, μα εδώ γίνεται μακελειό... Τους μισώ. Δεν δίνουν δεκάρα για μένα» και όλα αυτά σε ένα «υστερικό» κρεσέντο που μόνο θορυβώδη μελοδραματισμό οικοδομεί ως αποτέλεσμα. 

Είναι ίσως πολύ δύσκολο να εμβαθύνει κανείς στα πράγματα σε πραγματικό χρόνο, την ώρα δηλαδή που συμβαίνουν δίπλα του. Ο Σερεμπρένικοφ κατελήφθη από τόσο μεγάλη αγωνία και άγχος να καταδικάσει την εισβολή, ώστε θυσίασε στον βωμό της άμεσης καλλιτεχνικής ανταπόκρισης μερικές από τις πολυτιμότερες αρετές της (θεατρικής) τέχνης. Συνεργαζόμενος με τον Ουκρανό συγγραφέα Μπόνταν Πανκρουχίν, κατέληξε να αναμασά αντιπολεμικές κοινοτοπίες και κραυγαλέες ειρωνείες, παρουσιάζοντας επί σκηνής αφηγήσεις του πολέμου τις οποίες ο θεατής γνωρίζει ήδη από μαρτυρίες στον Τύπο και οι οποίες δεν είχαν τίποτε να κερδίσουν ή να φωτίσουν περισσότερο απλώς και μόνο επειδή «τοποθετήθηκαν» στη σκηνή ενός θεάτρου. 

Είναι πολύ κρίμα όταν ένας τόσο τολμηρός καλλιτέχνης, που έχει έλθει σε ρήξη με το ρωσικό καθεστώς και ζει αυτοεξόριστος στο Βερολίνο, συστήνεται στο ελληνικό κοινό μέσω μιας παράστασης που αδυνατεί να σταθεί ως κάτι περισσότερο από μία πρωτόλεια, ενστικτώδης αντίδραση απέναντι σε έναν φρικτό πόλεμο. Αυτό μπορεί να συνιστά μια γενναία πολιτική πράξη αλλά σίγουρα όχι και μια αξιόλογη θεατρική πρόταση.

Ούτε ροκ, ούτε σοκ Facebook Twitter
Φωτ.: Fabian Hammer
Ούτε ροκ, ούτε σοκ Facebook Twitter
Φωτ.: Fabian Hammer
Ούτε ροκ, ούτε σοκ Facebook Twitter
Φωτ.: Fabian Hammer

Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση εδώ



 

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μια νύχτα στην Επίδαυρο» σε κείμενα Λένας Κιτσοπούλου-Γιάννη Αστερή και σκηνοθεσία Νίκου Καραθάνου στο Εθνικό Θέατρο-REX

Κριτική Θεάτρου / «Μια νύχτα στην Επίδαυρο»: Κριτική για τη μετα-θεατρική επιθεώρηση του Νίκου Καραθάνου

Η παράσταση δεν έχει να παρουσιάσει κάποιο σκηνοθετικό ή άλλο επίτευγμα, όμως πρόκειται για μια τρυφερή επιστολή αγάπης από τους ανθρώπους που κάνουν θέατρο.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
«Σχέδιο Μάρσαλ»: Ένα φιλόδοξο σχέδιο σε μια ρημαγμένη χώρα γίνεται παράσταση

Θέατρο / «Σχέδιο Μάρσαλ»: Ένα φιλόδοξο σχέδιο σε μια ρημαγμένη χώρα γίνεται παράσταση

Η άλλοτε σωτήρια κι άλλοτε δραματική, άλλοτε κωμική κι άλλοτε γκροτέσκα συνύπαρξη του αμερικανικού ιδεώδους με το άναρχο ελληνικό πνεύμα, σε μια παράσταση στο Φεστιβάλ Αθηνών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Living Room», μία περφόρμανς σε σύλληψη Γεώργιου Ιατρού και Ανθής Κουγιά στην Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής, στο πλαίσιο του Athens Pride

Θέατρο / «Living Room»: Nτραγκ, κλασικό τραγούδι, μελοποιημένη ποίηση και εικαστικές τέχνες

Μια περφόρμανς σε σύλληψη του βαρύτονου και ντραγκ περφόρμερ Γιώργιου Ιατρού και της εικαστικού και σκηνοθέτιδας Ανθής Κουγιά στην Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής στο πλαίσιο του Athens Pride.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ 

Θέατρο / «Αν κλάψω με ένα έργο, είμαι σε καλό δρόμο»

Ο Χρήστος Θεοδωρίδης, που έχει σκηνοθετήσει με επιτυχία δύο έργα φέτος, του Βιριπάγιεφ και της Αναγνωστάκη, εξηγεί γιατί τον ενδιαφέρουν τα κείμενα που μιλάνε στον άνθρωπο σήμερα, ακόμα κι αν σε αυτά ακούγονται ακραίες απόψεις που ενοχλούν και τον ίδιο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Να είσαι γκέι στη Νέα Υόρκη

Θέατρο / «Η Κληρονομιά μας»: Τι αποκομίσαμε από την εξάωρη παράσταση στο Εθνικό

«Μία ποπ queer saga, παραδομένη πότε στη μέθη των κοκτέιλ Μανχάταν και πότε στο πένθος μιας αλησμόνητης συλλογικής απώλειας» – Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το πολυβραβευμένο έργο του Μάθιου Λόπεζ, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα από τον Γιάννη Μόσχο.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
«Δεν είμαι ασεβής, ούτε ιδιοσυγκρασιακή ούτε αιρετική»

Θέατρο / «Δεν είμαι ασεβής, ούτε ιδιοσυγκρασιακή, ούτε αιρετική»

Μετά την Ορέστεια του Στρίντμπεργκ και τις πρόβες για το έργο του Βασίλη Βηλαρά, η Λένα Κιτσοπούλου μιλάει για προσδοκίες και αποφάσεις, για επιτυχίες και απορρίψεις, για το «σύστημα» μέσα στο οποίο δουλεύει και για όλους εκείνους τους χαρακτηρισμούς που της αποδίδουν.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Με Μαρμαρινό, Κουρεντζή, Ράσσε, Mouawad και Ζυλιέτ Μπινός στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Επιδαύρου

Πολιτισμός / Μαρμαρινός, Κουρεντζής, Ράσε, Mouawad και Ζιλιέτ Μπινός στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Επιδαύρου

Καλλιτέχνες με ιστορικό ίχνος στην Επίδαυρο θα παρουσιάσουν τη δουλειά τους δίπλα σε ξένους και άλλους Έλληνες δημιουργούς, ενώ στις 19 Ιουλίου θα ακούσουμε την ορχήστρα Utopia υπό τη διεύθυνση του Θ. Κουρεντζή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μπορεί το ελληνικό θέατρο να σατιρίσει τον εαυτό του;      

Θέατρο / Μπορεί το ελληνικό θέατρο να σατιρίσει επιτυχημένα τον εαυτό του;      

«Αν θες να αναμετρηθείς με κάτι, αν θες να πας στην ουσία, πρέπει να πονέσεις» – Κριτική για την πολυσυζητημένη παράσταση «Merde!» των Βασίλη Μαγουλιώτη και Γιώργου Κουτλή στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ο Γιάννος Περλέγκας βρίσκει τη χαρά της δημιουργίας στη φλόγα για συνύπαρξη

Θέατρο / «Έχω νιώσει ακατάλληλος και παρωχημένος δεινόσαυρος μέσα στο θεατρικό τοπίο που αλλάζει»

Με αφορμή το έργο του Μπέρνχαρντ «Η δύναμη της συνήθειας», ο Γιάννος Περλέγκας μιλά με ταπεινότητα και πάθος για το θέατρο, με το οποίο συνεχίζει να παλεύει και που διαρκώς τον νικά. Αυτό, όμως, είναι που τον κρατά ζωντανό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Άρης Χριστοφέλλης

Όπερα / «Ακόμα και όσοι θαυμάζουν σχεδόν ειδωλολατρικά την Κάλλας, λίγα γνωρίζουν για την τέχνη της»

Ο κόντρα τενόρος Άρης Χριστοφέλλης, επιστημονικός σύμβουλος του ντοκιμαντέρ «Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας», εξηγεί τους λόγους για τους οποίους η θρυλική σοπράνο παραμένει μια ανυπέρβλητη καλλιτέχνιδα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Αργυρώ Χιώτη: Ένα «αουτσάιντερ» στο τιμόνι του Εθνικού Θεάτρου

Θέατρο / Αργυρώ Χιώτη: Ένα «αουτσάιντερ» στο τιμόνι του Εθνικού Θεάτρου

Ποια είναι τα προσωπικά της στοιχήματα και ποιες είναι οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η νέα καλλιτεχνική διευθύντρια του Εθνικού - η πρώτη γυναίκα που αναλαμβάνει αυτή τη θέση από το 1994.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Κληρονομιά μας, ένα πανόραμα της και της ιστορίας των γκέι ανδρών

Θέατρο / «Η κληρονομιά μας»: Η ιστορία της gay κοινότητας γίνεται ένα συγκινητικό θεατρικό έργο

Ο Γιάννης Μόσχος σκηνοθετεί το έργο του Αμερικανού συγγραφέα Μάθιου Λόπεζ, ένα έργο με αφετηρία την γκέι ζωή που αφορά την αγάπη και την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων, είτε ομόφυλες είτε ετερόφυλες, τα όνειρα, τους φόβους και τα ματαιωμένα σχέδια. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια απρόβλεπτη συζήτηση για τη σεξουαλικότητα με τη Γαλήνη Χατζηπασχάλη

Θέατρο / Γαλήνη Χατζηπασχάλη: «Δεν μιλάμε για τα σεξουαλικά βοηθήματα κι ας πουλιούνται εκατομμύρια δονητές»

Πρωταγωνιστεί στο «Στο διπλανό δωμάτιο ή το έργο του δονητή», μια παράσταση που φωτίζει το πώς, ακόμη και σήμερα, δυσκολευόμαστε να μιλήσουμε ανοιχτά για το σεξ. Με αφορμή το έργο, κάναμε μια απρόβλεπτη συζήτηση με την αγαπημένη ηθοποιό για τα ταμπού, την εμμηνόπαυση και τη γυναικεία σεξουαλική χειραφέτηση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Mάνα Κουράγιο στο Εθνικό: Πόσο «κουράγιο» πια;

Θέατρο / Mάνα Κουράγιο στο Εθνικό: Πόσο «κουράγιο» πια;

Mια επιμελής εικονογράφηση του μπρεχτικού αριστουργήματος εκτυλίσσεται ενώπιόν μας, χωρίς να δονείται από καμία εσωτερική αναγκαιότητα - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για την παράσταση που σκηνοθετεί ο Στάθης Λιβαθινός.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
«Βαρόνος “Φ”»: Ένας καταχρεωμένος «ευγενής» σε μια τρελή κωμωδία εξαπάτησης

Θέατρο / Ένας καταχρεωμένος «ευγενής» σε μια τρελή κωμωδία εξαπάτησης

Πιάνοντας το νήμα από την ιδέα μιας καυστικής κωμωδίας ηθών του 1870 που μιλά για την απάτη, η ιστορία ενός ψευτοευγενούς στην παράσταση «Βαρόνος “Φ”» φτάνει στη σύγχρονη υποκρισία και στον εαυτό που θέλουμε να δείχνουμε στην κοινωνία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το ΜΑΜΙ είναι ένα ποίημα για τις ζωές των γυναικών

Θέατρο / «ΜΑΜΙ»: Εικόνες από τη ζωή μιας μητέρας

Το ποιητικό σύμπαν του 26χρονου σκηνοθέτη που μας μάγεψε με το «Goodbye Linditta», εστιάζει αυτήν τη φορά στην ιστορία μιας γυναίκας μέσα από τα μάτια ενός αγοριού που δεν θέλει να τη θεοποιήσει αλλά να την παρατηρήσει.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Τομά Ζολί στην Αθήνα: Ποιος είναι ο προκλητικός, ανατρεπτικός τελετάρχης των Ολυμπιακών Αγώνων

Θέατρο / O Τομά Ζολί στην Αθήνα: Ποιος είναι ο προκλητικός, ανατρεπτικός τελετάρχης των Ολυμπιακών Αγώνων

Ο πολυσυζητημένος σκηνοθέτης της τελετής έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού, που έγινε διάσημος για τις φιλόδοξες, μεγαλειώδεις παραστάσεις του, πιστεύει απόλυτα στη μαγική δύναμη του θεάτρου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Αντικείμενα»: Μια παράσταση για τη υπόθεση των αδερφών Παπέν

Θέατρο / Μια παράσταση για τις εξουσιαστικές σχέσεις και ένα φρικτό έγκλημα

Στην παράσταση «Αντικείμενα», ο Γιάννης Αποσκίτης, ο Γιώργος Κατσής και ο Πάνος Παπαδόπουλος αφηγούνται με ένα δικό τους πρωτότυπο έργο μια ιστορία που κρύβεται στην υπόθεση των αδερφών Παπέν, αλλά δεν έχει ακόμα γραφτεί.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ