Ελεάνα Τσίχλη
Ένα μυθιστόρημα του Αργεντινού συγγραφέα Ρομπέρτο Αρλτ που γράφτηκε πριν από περίπου εκατό χρόνια γίνεται από την Ελεάνα Τσίχλη μια επίκαιρη παράσταση που μιλάει για τους «τρελούς» του σήμερα.
Το 1929 έγινε το οικονομικό κραχ, ακριβώς πριν από αυτό είχε γράψει ο Ρομπέρτο Αρλτ το μυθιστόρημα Οι 7 τρελοί – δεν το γνώριζα. Με την παράσταση επιχειρούμε να συστήσουμε στο αθηναϊκό κοινό ένα κείμενο που δεν είναι γνωστό αλλά για μένα είναι τρομερά σύγχρονο. Μετά από αρκετά έργα που έχω αναλάβει από ανάθεση, ήθελα να κάνω κάτι που ανακάλυψα η ίδια και με εμπνέει.
Σε επαφή με το βιβλίο με έφερε η Έφη Γιαννοπούλου που υπογράφει τη μετάφρασή του. Όταν το διάβασα είπα ότι μια τέτοια ιστορία θα ήθελα να πω σήμερα. Διαθέτει κοινωνικοπολιτικό χαρακτήρα και προτείνει μια φόρμα που με ενδιαφέρει. Ήθελα να ασχοληθώ ξανά με το μυθιστόρημα γιατί θεωρώ πως από μόνο του ως είδος κάνει το αποτέλεσμα της παράστασης πιο πολιτικό.
Στις πρώτες σελίδες του βιβλίου υπάρχει η ερώτηση «τι κάνουμε με τη ζωή μας». Αυτό χτύπησε μέσα μου και προχωρώντας είδα ότι ο Αρλτ δίνει πολλές απαντήσεις. Δημιουργεί τη συνθήκη των μεγαλουπόλεων, καθώς για πρώτη φορά το Μπουένος Άιρες μετατρέπεται σε μεγαλούπουλη, οι άνθρωποι χάνουν την ταυτότητά τους, τον προορισμό τους. Από κει και πέρα, ο άνθρωπος μικραίνει μπροστά στους ουρανοξύστες και το υπαρξιακό του ζήτημα μεγαλώνει.
Στο επίκεντρο ένας ήρωας, μαζί με άλλους μιας αντίστοιχης συνομοταξίας που μπορεί να διαβαστούν από κάποιους ως «τρελοί» επειδή ψάχνουν έναν τρόπο να καρπωθούν κάτι από τη ζωή που ζούνε. Εκεί έρχεται το επίκαιρο και το πολιτικό της γενιάς μου. Είμαστε μια γενιά που ακούμε για μέρες ευημερίας, βλέπουμε φωτογραφίες με μεγάλα τραπέζια από τα παλιά, ξεκινάμε με αυτή την προϋπόθεση, και καθώς συνειδητοποιούμε ότι δεν εκπληρώνεται, τρέχουμε, δουλεύοντας άπειρες ώρες, χάνοντας τον προσωπικό μας χρόνο και τη χαρά μας, προσπαθώντας να γίνουμε καλύτεροι σε όλα.
Οι «τρελοί» σήμερα είμαστε όλοι εμείς που κινούμαστε, αγχωνόμαστε, κλαίμε, απογοητευόμαστε, σκεφτόμαστε πατέντες που δεν υπήρχαν για να βρούμε την «τρύπα» στην αγορά, επινοούμε πράγματα που δεν συμβαίνουν σαν παυσίπονα στην ύπαρξή μας.
Είναι η πρώτη φορά που σκηνοθετώ στην Πειραιώς και είμαι συγκινημένη γιατί έχουν προηγηθεί οκτώ-εννιά χρόνια που δούλευα εδώ στην ταξιθεσία κάθε καλοκαίρι. Την έχω ζήσει από άλλη πλευρά, την έχω αγαπήσει, έχω μάθει θέατρο εδώ. Η μέρα που τελείωσα τη δραματική σχολή ήταν η πρώτη μου μέρα δουλειάς στην Πειραιώς 260.
Οι 7 τρελοί
Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Ρομπέρτο Αρλτ
Σκηνοθεσία: Ελεάνα Τσίχλη
Παίζουν: Μιχάλης Βαλάσογλου, Στέλλα Βογιατζάκη, Μπάμπης Γαλιατσάτος, Γιάννης Καράμπαμπας, Γιώργος Κριθάρας, Γιώργος Σύρμας, Φιντέλ Ταλαμπούκας
Πειραιώς 260 (Ε)
24/6-26/6, 21:00
Γιώργος Κουτλής
Με τη φόρα της μεγάλης του χειμερινής επιτυχίας με τους «Παίκτες» και ενώ έχει μόλις ανακοινωθεί ότι θα αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου την ερχόμενη σεζόν, ο Γιώργος Κουτλής επέλεξε ένα έργο της Σάουμπινε για την πρώτη του σκηνοθεσία στην Πειραιώς 260.
Αυτό το έργο το έχει γράψει ένας από τους βασικούς δραματουργούς του Όστερμαϊερ και της Σάουμπινε. Γράφτηκε το 2008, ανέβηκε κατευθείαν στη Γερμανία και μετά παίχτηκε στην Αγγλία και σε άλλες χώρες. Μου αρέσει πολύ αυτός ο συγγραφέας. Κάπως, διαβάζοντάς τον, έπεσα πάνω στο Ο σκύλος, η νύχτα και το μαχαίρι και είπα «δεν είναι δυνατόν». Κάθε σελίδα επιφύλασσε κάτι νέο σε επίπεδο δραματουργίας, φόρμας, ιδεών.
Κάποιος πέφτει σε ένα πολύ σκοτεινό και παράλογο σύμπαν, με ανθρώπους που θέλουν να τον φάνε, που σκοτώνονται και ξαναζωντανεύουν. Βρίσκεται σε ένα αδιέξοδο. Δεν θυμάται από πού ήρθε και πού πάει. Το μόνο που θυμάται είναι ότι ήταν Αύγουστος, νύχτα, με ζέστη, και έτρωγε μύδια με κάτι φίλους του.
Είναι καθαρά καφκικό όλο το σκηνικό. Όπως στη Δίκη υπάρχει ο Κ (από τον Κάφκα), αυτός είναι ο Μ, από τον Μάγενμπουργκ. Σαν να ήρθε από μια κανονικότητα σε ένα σύμπαν όπου διαπιστώνουμε στην πορεία ότι έχει συντελεστεί κάποια κλιματική καταστροφή: δεν υπάρχει φαγητό και τρώνε ο ένας τον άλλο.
Στο διάστημα της καραντίνας βλέπαμε πράγματα στην τηλεόραση, και δυστυχώς τα βλέπουμε ακόμα, π.χ. στη Σαγκάη, που ξεπερνάνε κάθε εφιάλτη. Μάλλον το 2008, που γράφτηκε, το έργο αναφερόταν περισσότερο στον παραλογισμό σχετικά με τις τρομοκρατικές επιθέσεις που συνέβαιναν τότε στην Ευρώπη, και τον κανιβαλίζει με τέτοιο χιούμορ και υπερβολή που νιώθεις ότι λυτρώνεσαι.
Στην πραγματικότητα όμως είναι ένα δυστοπικό λαβ στόρι. Είναι η πρώτη φορά που κάνω ένα ρομαντικό έργο, αλλά αυτό το ρομαντικό στοιχείο προκύπτει αφού περάσει διά πυρός και σιδήρου. Ο τρόπος του Μάγενμπουργκ είναι πολύ σύγχρονος και εμπεριέχει από σπλάτερ μέχρι «South Park» και video games, είναι αρκετά κοντά στο χιούμορ μου και σε αυτά που μου αρέσει να κάνω στη σκηνή.
Μου αρέσουν πολλά και διαφορετικά πράγματα και στη μουσική που ακούω και στο φαγητό που τρώω. Επομένως και στην τέχνη μου θέλω να κάνω διαφορετικές επιλογές. Αυτό εδώ θα είναι κάτι πολύ πιο εικαστικό σε σχέση με τους Παίκτες. Το Φεστιβάλ σού δίνει τη δυνατότητα να εκτονωθείς μέσα σε τέσσερις μέρες με υλικά που στα ιδιωτικά θέατρα μπορεί να μην έχεις. Θα έχει πολύ fun, πολύ χώμα, πολύ αίμα, σαν ρόλερ κόστερ με φωτεινό, ρομαντικό φινάλε.
Ο σκυλος, η νυχτα και το μαχαιρι του Μαριους φον Μαγενμπουργκ
Σκηνοθεσία: Γιώργος Κουτλής
Παίζουν: Δήμητρα Βλαγκοπούλου, Θάνος Λέκκας, Βασίλης Μαγουλιώτης
Πειραιώς 260 (Η)
18/7-21/7, 21:00
Αλέξανδρος Ραπτοτάσιος
Με την τοποθέτηση της «Αντιγόνης» του Σοφοκλή σε ένα σύγχρονο δυστοπικό πλαίσιο επιλέγει να μιλήσει για το τώρα ο Αλέξανδρος Ραπτοτάσιος, ένας δημιουργός που μοιράζει τον χρόνο του μεταξύ Ελλάδας και Βρετανίας.
Ούτε στο μέλλον ούτε στο παρελθόν. Χρησιμοποιούμε ένα κλασικό έργο και φτιάχνουμε έναν κόσμο που φαίνεται να προέρχεται από το μέλλον για να μιλήσουμε για το τώρα.
Κι εγώ τη σιχαινόμουν στο σχολείο την Αντιγόνη, μέχρι που άρχισα να ψάχνω τρόπους να τη δω διαφορετικά. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις αρχαία θεατρικά κείμενα για να μιλήσεις για το τώρα. Και ο Σοφοκλής χρησιμοποίησε μια παλιά ιστορία και την ανέπτυξε με έναν δικό του τρόπο. Στην ουσία κι αυτός διασκευή έκανε πάνω σε έναν παλιό μύθο για να μιλήσει για κάτι που συνέβαινε εκείνη την εποχή στην Αθήνα.
Και για τον Σαίξπηρ συνέχεια βγαίνουν νέα στοιχεία, ότι τα έργα του ήταν κλεμμένα από άλλες ιστορίες, αλλά αυτό δεν έχει σημασία, γιατί το θέμα είναι τι έκανε εκείνη τη στιγμή για την εποχή του με το υλικό που είχε και πώς το ξαναέγραψε. Οπότε κι εμείς δεν πειράζουμε το κείμενο, το χρησιμοποιούμε ολόκληρο στη μετάφραση του Νίκου Παναγιωτόπουλου, αλλά προσπαθούμε να το «σκάψουμε».
Προσπαθούμε, λοιπόν, να μεταφράσουμε θεατρικά τι σήμαινε δημόσιος λόγος τότε, προσαρμόζουμε αυτή την έννοια για να την καταλάβουμε ξανά. Τι είναι και τι δεν είναι στον αέρα, τι φαίνεται και τι δεν φαίνεται, τι είναι εικονικό και τι πραγματικό σε μια κυβέρνηση του Κρέοντα. Ο ίδιος επιλέγει να φτιάξει μια κυβέρνηση που συμπυκνώνει όλες τις εξουσίες, μαζί με τα ΜΜΕ, με απόλυτη διαφάνεια, κι έτσι επιβάλλει έναν νέο τρόπο διακυβέρνησης που είναι συγκεντρωτικός και ελεγχόμενος.
Με αυτή την τακτική υπάρχει τόση πληροφόρηση που τίποτα δεν κρατάει πολλή ώρα, έρχεται κάτι καινούργιο, ξεχνάμε, πάμε παρακάτω. Όλα γίνονται σχετικά, όλα είναι ψέματα, όλοι διεφθαρμένοι, όλοι το ίδιο, οπότε αποπροσανατολιζόμαστε και αδρανούμε.
Αντιγόνη του Σοφοκλή
Σκηνοθεσία - Δραματουργική επιμέλεια: Αλέξανδρος Ραπτοτάσιος
Παίζουν: Γεράσιμος Σκιαδαρέσης, Κίττυ Παϊταζόγλου, Ελένη Καραγιώργη, Χριστίνα Δαλαμάγκα, Φοίβος Παπακώστας, Βίκυ Κυριακουλάκου, Λάμπρος Γραμματικός
Χορός: Δανάη Λουκάκη, Γιώργος Μπινιάρης, Ντέμπορα Οντόγκ, Βασίλης Καλφάκης, Ντίνος Γκελαμέρης, Νέγρος του Μοριά, Ζωή Δρακοπούλου
Πειραιώς 260 (Η)
5/7-7/7, 21:00
Γιούλα Μπούνταλη
Μια αληθινή ιστορία γυναικείας χειραφέτησης και πρώιμου αυθόρμητου φεμινισμού από την ελληνική επαρχία εμπνέει τη Γιούλα Μπούνταλη να γράψει ένα δικό της έργο για τη δεύτερη σκηνοθεσία της στην Πειραιώς 260.
Το έργο βασίζεται σε αληθινά γεγονότα που συνέβησαν στα τέλη της δεκαετίας του ’50 και στις αρχές του ’60 στο Μεσολόγγι – άντλησα υλικό από σχετική έρευνα που είχε γίνει. Συνδέομαι με την περιοχή γιατί από κει κατάγεται η μητέρα μου και εκεί περνούσα τα παιδικά μου καλοκαίρια. Έχω παίξει και στην ταινία του Σύλλα Τζουμέρκα Το θαύμα της Θάλασσας των Σαργασσών, της οποίας συνυπέγραφα και το σενάριο.
Κάτι με τραβάει στη λίμνη και τον βούρκο του Μεσολογγίου. Μου βγαίνει μια ψυχική κατάσταση πολύ αληθινή που έχει να κάνει με το νερό, τις αντανακλάσεις και τη στασιμότητα. Έχει φως και βρομιά ταυτόχρονα, ο ουρανός καθρεφτίζεται σε αυτά τα ήσυχα νερά, υπάρχει όλη η ομορφιά και η χάρη του κόσμου, και την ίδια στιγμή υπάρχει η λάσπη, το χώμα, που μπορεί να σε βουλιάξει.
Η Άνοιξη είναι μια ιστορία αυθόρμητης νεανικής αντίδρασης σε ένα τεχνητό κοινωνικό κατεστημένο. Το πώς μεγαλώνουν τα κορίτσια και τα αγόρια στην κοινωνία μας είναι ένα πράγμα φορετό.
Παρότι διαδραματίζεται σε μια περίοδο που η υπακοή, η υποταγή στις νόρμες θεωρείται δεδομένη για τους μαθητές, ειδικά για τις μαθήτριες, αυτές, χωρίς να είναι δηλωμένες επαναστάτριες, αντιδρούν με την ορμή που τους δίνει η αγάπη για τα μαθηματικά, τη φυσική, τη χημεία και για ένα μέλλον που δεν έχει να κάνει με τα φύλα αλλά με τα φυσικά τους ταλέντα, ενώ τις παρακινούν να ακολουθήσουν τα παραδοσιακά γυναικεία επαγγέλματα: κοπτική-ραπτική, οικιακή οικονομία δηλαδή, γραμματέας, νοσοκόμα, και βέβαια τον ρόλο της συζύγου και της μάνας.
Αυτό το στερεότυπο υπάρχει ακόμα: παρότι από τα πανεπιστήμια αποφοιτούν σχεδόν τόσοι άνδρες όσες και γυναίκες, στον χώρο εργασίας δεν έχουμε αντίστοιχη ποσόστωση. Το στερεότυπο αυτό προέρχεται από διάφορες δεισιδαιμονίες που έλεγαν ότι η γυναίκα δεν μπορεί να ασχοληθεί με αυτές τις επιστήμες.
Άνοιξη
Κείμενο - Σκηνοθεσία: Γιούλα Μπούνταλη
Παίζουν: Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη, Έλη Δρίβα, Βασίλης Καραμπούλας, Εριέττα Κέλλη, Χριστίνα Κυπραίου, Κώστας Μπερικόπουλος, Μαριάννα Μποζαντζόγλου, Φωτεινή Παπαχριστοπούλου, Ζωή Σιγαλού
Πειραιώς 260 (Ε)
2/7-4/7, 21:00
Γιώτα Αργυροπούλου
Ένας Νεανικός Σεισμός έρχεται στην Πειραιώς, με 14 έφηβους ερμηνευτές να μιλούν θεατρικά για τα ζητήματα που τους απασχολούν, υπό την καθοδήγηση της Γιώτας Αργυροπούλου και της ομάδας blindspot.
Κάναμε ένα οpen call για εφήβους με το Φεστιβάλ Αθηνών και ξαφνικά έγινε χαμός, είχαμε πολλές συμμετοχές. Κάναμε για δυο μέρες δημιουργικά εργαστήρια, γιατί δεν ήθελα να κάνω ακροάσεις – είναι λίγο άγριες γι’ αυτή την ηλικία.
Μου έκανε τρομερή εντύπωση πόσους προβληματισμούς έχουν οι νέοι σήμερα, πώς αισθάνονται. Μέσα από την έρευνά μου και έχοντας δουλέψει ήδη με εφήβους, με ενδιέφερε πολύ το άλλο προφίλ αυτής της γενιάς, αυτό της πολιτικής συμμετοχής. Με εξέπληξε θετικά το ότι είδα ό,τι περίμενα. Πολλά παιδιά με ευαισθησία, άποψη για το τι συμβαίνει σήμερα, για θέματα πολιτικά, κοινωνικά, οικολογικά. Πράγματα που εμείς, ως ενήλικες, συχνά τα προσπερνάμε.
Αυτά τα παιδιά έχουν πραγματική αγωνία για το τι θα γίνει μετά, γιατί ο κόσμος που παραλαμβάνουν είναι σε πολύ χειρότερη κατάσταση από αυτόν που παραλάβαμε εμείς. Μπορεί να είναι παιδιά, να κάνουν πλάκες, να έχουν κόλλημα με τα social media –που βέβαια τα χρησιμοποιούν με τρόπους που εμείς δεν φανταζόμαστε–, όμως το θέμα της επιβίωσης δεν το ξεχνάνε. Είναι χαρούμενα αλλά και προβληματισμένα.
Πυρκαγιές, θάνατοι νέων, δολοφονίες, το θέμα του Αλέξανδρου, του Ζακ (που δεν ονομάζονται στην παράστασή μας, αλλά θέλαμε να τα θέσουμε ως πλαίσιο, ως αφετηρία), το θέμα της ρευστότητας του φύλου, αυτά είναι μέρος της ζωής τους, δεν είναι μόδες. Τα παιδιά αυτά είναι πιο ελεύθερα, παρόλο που το πλαίσιο γύρω τους είναι απειλητικό. Λένε ιστορίες για το θέμα της ασφάλειας στην πόλη, δεν νιώθουν ασφαλή στην Αθήνα.
Καταλήξαμε λοιπόν σε δεκατέσσερις ερμηνευτές με μεγάλη δυσκολία. Το Youthquake από μόνο του, πέρα από το ότι είναι ηχηρή λέξη, σημαίνει πολλά. Τέθηκε επίσημα ως λέξη το 2017, βλέποντας ότι οι νέοι θέλουν να αλλάζουν τα πράγματα. Το υλικό της παράστασης είναι ενδεικτικό του τρόπου που δουλέψαμε, ένας συνδυασμός κειμένων δικών τους και δικών μου.
Τους ακούω. Δεν έχει συμβιβαστεί κανείς, ούτε εγώ, καλλιτεχνικά, ούτε τα παιδιά. Καλούμαι να φτιάξω έναν κόσμο που ανταποκρίνεται σε αυτό που είναι τα παιδιά αλλά και να με ικανοποιεί αισθητικά, να αρέσει και σε εκείνα και σ’ εμένα. Να μπορούν να τον παρακολουθήσουν και έφηβοι και ενήλικες. Δεν ωραιοποιούμε καταστάσεις.
Youthquake
blindspot theatre group
Σύλληψη / δημιουργία – Σκηνοθεσία: Γιώτα Αργυροπούλου
Πειραιώς 260 (Ε)
19/7-21/7, 19:30
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
