Πόσες φωτογραφίες τραβήξαμε αυτό το καλοκαίρι και γιατί
Riccardo Luna
La Repubblica - Stazione futuro- 01.09.2020
*
*
Αυτό το καλοκαίρι, μέσα στον Αύγουστο και μόνο, τράβηξα πάνω από πεντακόσιες φωτογραφίες με το smartphone μου. Πεντακόσιες είκοσι έξι. Υπάρχουν πάρα πολλά ηλιοβασιλέματα, μερικές αξιομνημόνευτες χαραυγές, πολλές εκκλησίες, ειδικά οι μπαρόκ της Σικελίας, το Κολοσσαίο, το Βασιλικό Παλάτι της Καζέρτα, ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης σε μία από τις Αίθουσες του Ραφαήλ· δεν υπάρχει η Cappella Sistina επειδή απαγορεύονται εκεί οι φωτογραφίες, αλλά μας αποζημιώνει ένα εκπληκτικό τόσο δα εκκλησάκι στο Cori που αξίζει το ταξίδι. Και πάνω απ 'όλα υπάρχουν τα αγαπημένα μου πρόσωπα, ειδικά τα παιδιά μου. Ξέρω ότι μια μέρα, όταν θα μεγαλώσουν και οι μέρες θα γίνουν πολύ μεγάλες, θα τους αναζητήσω διατρέχοντας την τρομερή αυτή μηχανή του χρόνου που είναι η μνήμη του κινητού μας τηλεφώνου.
Οι φωτογραφίες που έβγαλα μπορεί να φαίνονται πολλές. Πάρα πολλές. Μια μάταιη προσπάθεια για να σταματήσει ο χρόνος ή να βοηθηθεί η μνήμη. Ωστόσο, για πρώτη φορά, δεν αυξήθηκαν από τη μια χρονιά στην άλλη. Το 2019, ήταν περίπου ο ίδιος αριθμός. Όχι για μένα, για όλους. Ο συνολικός αριθμός των ψηφιακών φωτογραφιών που τραβήχτηκαν και θα τραβηχτούν το 2020 υπολογίζεται σε 1.436 δισεκατομμύρια και 300 εκατομμύρια. Μπορεί να φαίνεται τεράστιος αριθμός και από μία άποψη είναι. Εκείνοι που το υπολόγισαν πρόσθεσαν ότι αν τραβούσαμε μία φωτογραφία κάθε δευτερόλεπτο, θα χρειάζονταν περισσότερα από 45.000 χρόνια για να τραβηχτούν όλες από ένα άτομο· επίσης, αν η κάθε φωτογραφία ήταν ένα παιδί, θα μπορούσαν όλα μαζί να φτιάξουν μια ανθρώπινη αλυσίδα που θα έφτανε μέχρι τον Κρόνο. Μπορεί να φαίνεται τεράστιος αριθμός, αλλά δεν είναι: αν τον διαιρέσουμε με τον αριθμό των κατοίκων της Γης, έχουμε 185 φωτογραφίες άνα έτος για τον καθένα· αλλά επειδή μόνο οι μισοί είναι κάτοχοι smartphone, το τελικό αποτέλεσμα είναι μία φωτογραφία άνα έτος για τον καθένα. Απέχω πολύ από το μέσο όρο, το παραδέχομαι.
Ωστόσο, το πραγματικά ενδιαφέρον στοιχείο βρίσκεται αλλού: οι ψηφιακές φωτογραφίες έχουν σχεδόν σταματήσει να αυξάνονται. Είναι σαν να έχουν φτάσει στο απόγειό τους. Από το 2013 έως το 2014 αυξήθηκαν κατά 150 δισεκατομμύρια· την επόμενη χρονιά κατά 190 δισεκατομμυρίων· κι έπειτα κατά 100 δισ. για τρία συνεχόμενα έτη, και κατά 120 το 2019. Φέτος αυξήθηκαν μόλις κατά 10 δισεκατομμύρια, και η πρόβλεψη για την επόμενη χρονιά είναι ίδια. Αναλογίες από μηδενικό σημείο. Εν ολίγοις, ο πυρετός δεν έχει κοπάσει αλλά και δεν αυξάνεται πλέον. Ίσως απολαμβάνουμε τη ζωή περισσότερο, σκεφτόμαστε τη ζωή και όχι την αθανασία. Ακόμη καλύτερα: ίσως να αρχίζουμε και να το εφαρμόζουμε. Αλλά υπάρχει ένα άλλο γεγονός που μας βάζει σε σκέψεις: ο συνολικός αριθμός των φωτογραφιών που κρατάμε στα smartphone μας, αυτός ναι, αυξάνεται συνεχώς. Έφτασε τα 7.400 δισεκατομμύρια. Είναι οι φωτογραφίες της προηγούμενης ζωής μας, αυτές που δεν έχουν γίνει άλμπουμ φωτογραφιών, αυτές που έχουμε ξεχάσει, αυτές που πλημμυρίζουν τη μνήμη των smartphone μας και τους αχρηστεύουν, ή που μας κόστισαν μια περιουσία για να τις αποθηκεύσουμε στο cloud. Είναι εκείνες που αν τις χάσουμε ξαφνικά, νιώθουμε σαν να έχουμε χάσει ένα κομμάτι της ζωής μας, ή μάλλον της μνήμης μας, σαν να έχει εξαφανιστεί για πάντα. Και τι κάνουμε τότε; Εκτυπώνουμε τις πραγματικά σημαντικές, πετάμε τις κακές, εκείνες που έχασαν τη σημασία τους ένα δευτερόλεπτο αφού τραβήχτηκαν και φυλάμε με back up όλες τις άλλες. Σε αυτή την περίπτωση φυσικά, ας βγάλουμε λιγότερες, τα ηλιοβασιλέματα είναι όλα όμορφα αλλά και όλα ίδια.
Κι αν η ικανότητα των smartphone να βγάζουν τρελές φωτογραφίες ακόμη και τη νύχτα έχει αυξηθεί σημαντικά, ορισμένα πράγματα δεν θα είναι ποτέ τόσο όμορφα όσο αν τα βλέπαμε με τα μάτια μας. Η νυχτερινή έκρηξη του Στρόμπολι, με την θάλασσα να φωτίζεται από μια λωρίδα φωτιάς και μια λωρίδα φεγγαριού, για παράδειγμα, δεν θα λέει τίποτα στη φωτογραφία σε σχέση με αυτό που εγώ είδα.
Riccardo Luna
Μτφ. Σ.Σ.
