Η πανδημία έφερε το εσωτερικό της κατοικίας στο δημόσιο προσκήνιο, όπως γνωρίζουμε όλοι και επισημαίνουν και οι SOUTH architecture. Περνάμε πλέον περισσότερο χρόνο εντός του σπιτιού και χωράμε σε αυτό ολοένα και περισσότερες δραστηριότητες ‒ για πολλούς το καθιστικό έγινε ο χώρος εργασίας. «Κι αν τα όρια μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού αμβλύνονται, τότε οι χώροι κατοίκησης επιζητούν χαρακτηριστικά ρευστότητας και μεταβολής» κατά τους αρχιτέκτονες.
Όμως, και πριν από τον κορωνοϊό, η ανάγκη να χωρέσουν τα θέλω των σημερινών κατοίκων της Αθήνας σε μικρούς χώρους είχε κάνει τους σημερινούς αρχιτέκτονες πιο ευρηματικούς. Εφευρίσκουν πια χώρους μεταβλητούς και ενδιάμεσους. Σχεδιάζουν αντικείμενα που αλλάζουν ή τοποθετούνται μεταξύ δωματίων. Εντείνουν τις συνθήκες ευεξίας εντός της κατοικίας με το φως, τον αέρα και τα φυσικά υλικά. Εξαντλούν τις δυνατότητες του σχεδιασμού, έτσι διαστέλλουν τις μικρές φαινομενικά διαστάσεις του χώρου. Σκέφτονται ακόμα περισσότερο ως χρήστες του χώρου, όπως λένε. «Είναι ενδιαφέρον ότι αυτές οι νέες κατοικήσεις γίνονται, ως επί το πλείστον, σε υπάρχοντα μικρά διαμερίσματα των δεκαετιών του ’60 και του ’70, τα οποία ανανεώνουμε σε μια νέα, δυναμική κατάσταση. Και θεωρούμε ότι η ανανέωση αυτή θα είναι σημαντικό χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής και του design τα επόμενα χρόνια».
Δεν είναι μόνο η σχεδιαστική ικανότητα κάποιου να τα χωρέσει όλα σε περιορισμένο χώρο, το σημαντικό είναι το ανάποδο μάθημα. Οι πολλές λειτουργίες, η προσωπική έκφραση και η κουλτούρα της απόλαυσης δεν είναι επαρκείς λόγοι για κατάληψη όλο και περισσότερου χώρου από το άτομο
«Μας έχει κληροδοτηθεί ένα αστικό περιβάλλον χωρίς όραμα και φαντασία, με παιδαριώδη σχεδιασμό, προϊόν των συνθηκών “ανάπτυξης” των περασμένων δεκαετιών, στο οποίο καλούμαστε να προσαρμοστούμε». Το σύνηθες διαμέρισμα πόλης παρουσιάζει ένα έλλειμμα μεγέθους και σχεδιαστικής ποιότητας, είναι συνήθως προβληματικό στη σχέση του με το φως και το περιβάλλον του, το φυσικό και το αστικό, όπως διαπιστώνουν οι Lowfat architecture + interiors. «Σε αυτό το πλαίσιο, στόχος μας είναι να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τα δοθέντα δεδομένα του χώρου, με χειρισμούς δημιουργίας ενός περιβάλλοντος-θύλακα που να προσφέρει και να επαναπροσδιορίζει αυτό που κάποτε λέγαμε “ποιότητα ζωής”. Ζητείται να επιτύχουμε ποιότητες που συνήθως έχουν ως συνιστώσες τη βελτιστοποίηση της κάτοψης, τις υλικότητες, το χρώμα, τη λειτουργικότητα, ενδεχομένως και την πολυμορφικότητα των επίπλων, την προσαρμογή των ανοιγμάτων και την αξιοποίηση των εξωστών, όπου αυτό είναι εφικτό».
Το να ζει κανείς σε έναν χώρο περιορισμένων τετραγωνικών είναι μια αυξανόμενη τάση των ημερών μας σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα στις μεγάλες πόλεις, όπου η έλλειψη χώρου και οι υψηλές τιμές ακινήτων το καθιστούν αναγκαίο. «Κάποιοι άνθρωποι θα λέγαμε ότι το επιλέγουν συνειδητά, καθώς θεωρούν πως οι ανάγκες τους μπορούν να καλυφθούν σε μια κατοικία περιορισμένων διαστάσεων, χωρίς πλεονασμούς. O αρχιτεκτονικός σχεδιασμός καλείται να είναι έξυπνος, να προσδίδει βάθος και προοπτική στα σπίτια, να δίνει εναλλακτικές στους χρήστες. Κύρια πρόκληση, λοιπόν, είναι να καταλάβουμε τις καθημερινές ανάγκες τους, να συλλάβουμε την ψυχολογία τους, να δημιουργήσουμε ένα γοητευτικό περιβάλλον γι’ αυτούς, χωρίς να παραλείπουμε την προσοχή στη λεπτομέρεια» λένε οι Cluster Αrchitects.
«Καθώς η κοινωνία συνεχίζει να μετακινείται στην πόλη, ο διαθέσιμος χώρος γίνεται πολύτιμο αγαθό και, σε συνδυασμό με τη χρόνια συρρίκνωση της οικονομίας, πολλοί επιλέγουν χώρους με μικρότερο αποτύπωμα. Αυτή η ανάγκη βρίσκει πρόσφορο έδαφος κυρίως σε πολυκατοικίες της περιόδου των προγραμμάτων μαζικής στέγασης της μεταπολεμικής Ελλάδας. Τα διαμερίσματα εκεί είναι μικρά από ανάγκη, χωρίς πολλές ανέσεις, οι χώροι λιγοστοί και πολλές φορές χωρίς ιδιαίτερο φυσικό αερισμό και φωτισμό. Σε αυτά τα παρωχημένα οικοδομήματα καλούμαστε να οραματιστούμε το μέλλον». Αυτοί οι ιδιαίτεροι χώροι επανασχεδιάζονται σαν μια πολύπλοκη μηχανή που μπορεί να κάνει πολλά. Κάθε μικρό διαμέρισμα αποτελεί μια ξεχωριστή πρόκληση για το γραφείο DS - Architects.
Το Demarrage studio υπενθυμίζει τον ρόλο που έπαιξε η έλευση της βραχυχρόνιας μίσθωσης στη διαμόρφωση της αγοράς κατοικίας. «Οι νέες ανάγκες κατοίκησης μοιάζουν με ζυγαριά, στη οποίας τη μία πλευρά υπάρχουν οι υποχωρήσεις σε θέματα χώρου από τους κατοίκους και στην άλλη όλη αυτή η συνθήκη που σχεδιαστικά και αρχιτεκτονικά λειτουργεί ως πρόκληση και τριβή με νέες λύσεις σε ένα πεδίο που μέχρι τώρα απασχολούσε μια περιορισμένη μερίδα ανθρώπων, τόσο από οικονομική όσο και από στυλιστική σκοπιά».
«Δεν είναι μόνο η σχεδιαστική ικανότητα κάποιου να τα χωρέσει όλα σε περιορισμένο χώρο, το σημαντικό είναι το ανάποδο μάθημα. Οι πολλές λειτουργίες, η προσωπική έκφραση και η κουλτούρα της απόλαυσης δεν είναι επαρκείς λόγοι για κατάληψη όλο και περισσότερου χώρου από το άτομο» υποστηρίζουν οι Plaini and Karahalios Architects.
Για τις MoY studio oι τωρινοί περιορισμοί μετακίνησης, ταυτόχρονα με την προτροπή συναντήσεων μόνο έξω, έφεραν στο προσκήνιο μια σειρά από ενδιάμεσους χώρους που επιτρέπουν φευγαλέα την πολυπόθητη κοινωνικοποίηση. Με τον όρο «ενδιάμεσο χώρο» εννοούν σημεία όπως η πρασιά της πολυκατοικίας, η πιλοτή, ο ακάλυπτος, η ταράτσα, τα σκαλάκια της εισόδου.
«Σε αυτό το πλαίσιο, ασχολούμαστε σήμερα με δύο έργα περιορισμένων τετραγωνικών, το ένα ισόγειο και το άλλο ημι-υπόγειο. Και τα δύο έχουν διέξοδο σε ακάλυπτο που δεν χρησιμοποιείται, γι’ αυτό και θα διαμορφωθεί ως κήπος. Χώροι όπως αυτοί, αλλά και τόσοι άλλοι που ίσως έχουν μείνει για χρόνια κλειστοί, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί, με έναν ευφάνταστο σχεδιασμό, κατορθώνουν να συμπυκνώσουν πολλές ενδιαφέρουσες εμπειρίες και σχέσεις με το έξω, το ιδιωτικό και το δημόσιο, το κοινόχρηστο».
Επτά αρχιτεκτονικά γραφεία μάς ξεναγούν σε σπίτια που αποδεικνύουν καθημερινά στους κατοίκους τους ότι είναι έξυπνα.
Σε 40 τ.μ. στον Λυκαβηττό, από τους SOUTH architecture
Το ζητούμενο για τους αρχιτέκτονες ήταν να σχεδιάσουν από την αρχή έναν χώρο που μέχρι πρόσφατα λειτουργούσε ως αποθήκη και να δημιουργήσουν ένα διαμέρισμα με υπνοδωμάτιο, καθιστικό, χώρο φαγητού, μικρή κουζίνα και λουτρό.
Αυτός ο υπόγειος χώρος είχε τα εξής χαρακτηριστικά: ένα μοναδικό άνοιγμα προς τον εσωτερικό, ακάλυπτο χώρο της πολυκατοικίας και δύο διαφώτιστα στην οροφή, που επιτρέπουν στο φως να διαχέεται έμμεσα στο εσωτερικό. Ο χώρος ήταν ενιαίος και εντελώς αδιαμόρφωτος.
«Σκοπός του σχεδιασμού ήταν να δημιουργήσουμε από την αρχή τους διακριτούς λειτουργικούς χώρους, εντείνοντας τα χαρακτηριστικά στοιχεία που ήδη υπήρχαν και μεγιστοποιώντας το φυσικό φως. Ταυτόχρονα, θέλαμε αυτοί οι χώροι να μπορούν να απομονώνονται αλλά και να διατηρούν την επικοινωνία μεταξύ τους. Επιπλέον, ο σχεδιασμός σκοπό έχει να εντείνει την αίσθηση που έχει κανείς μέσα στον συγκεκριμένο χώρο, αυτή της κίνησης από έναν πλήρως προστατευμένο, υπόσκαφο, σκιασμένο χώρο, προς έναν περισσότερο φωτισμένο, ανοιχτό σκηνικό, δηλαδή από το βάθος προς το μοναδικό άνοιγμα, τον ακάλυπτο».
Έτσι, η ιδέα σχεδιασμού βασίζεται στη δημιουργία ενός ισχυρού, διακριτού στοιχείου, το οποίο καταφέρνει να συγκεντρώσει τις βοηθητικές, νέες λειτουργίες στις εσοχές του και με αυτό τον τρόπο να δημιουργήσει σχέσεις μεταξύ των χώρων, άλλοτε απομόνωσης και άλλοτε επικοινωνίας. «Δημιουργήσαμε έναν καινούργιο τοίχο, ο οποίος εξελίσσεται και αναπτύσσεται μέσα στον χώρο, φιλοξενώντας στις εσοχές του τη μικρή κουζίνα και την ντουζιέρα, ενώ παραλαμβάνει το άνοιγμα-γραφείο μεταξύ των δύο κυρίων δωματίων, του καθιστικού και του υπνοδωματίου.
Καθώς καμπυλώνει, κόβεται ή διαπερνάται, ο καινούργιος αυτός τοίχος οργανώνει τους τρεις διαφορετικούς λειτουργικούς χώρους γύρω του και επιτρέπει άλλοτε την επικοινωνία μεταξύ τους και άλλοτε την εξασφάλιση της πλήρους ιδιωτικότητας. Με αυτόν τον τρόπο προκύπτει ένας άνετος και χαλαρωτικός χώρο διαμονής, ένα σπίτι όπου ο κάτοικος θα βρει καταφύγιο, οικειοποιούμενος τους χώρους του με τον δικό του ρυθμό».
Όλα τα σταθερά αντικείμενα και έπιπλα μέσα στο διαμέρισμα σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν εξ ολοκλήρου από τους αρχιτέκτονες ως πρότυπες ιδιοκατασκευές. Έτσι, η ντουλάπα, το ερμάριο του καθιστικού, το γραφείο, ο καθρέφτης και ο αποθηκευτικός χώρος του μπάνιου, καθώς και τα ερμάρια της κουζίνας σχεδιάστηκαν από την αρχή, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες που επικρατούν εκεί. «Επιλέξαμε υλικά στην αρχική τους μορφή, χωρίς επενδύσεις, όπως τσιμεντένια και ψημένα κεραμικά πλακίδια, μαζί με κόντρα πλακέ θαλάσσης και μαύρο μέταλλο, τα οποία λειτουργούν αντιστικτικά στους λευκούς τοίχους. Τα υλικά είναι αδρά, ώστε το φως να μην αντανακλάται αλλά να απορροφάται, δημιουργώντας συνθήκες ηρεμίας και φυσικής κατάστασης».
Σε 50 τ.μ. στον Πειραιά, από τους Lowfat architecture + interiors
Το διαμέρισμα βρίσκεται στην περιοχή του Μικρολίμανου, σε πολυκατοικία της δεκαετίας του ’70. Το μικρό του μέγεθος και η έντονη διάσπαση της κάτοψης έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αδρανών χώρων και, κατά συνέπεια, τον ανεπαρκή φωτισμό και αερισμό. «Η αρχιτεκτονική πρόταση επιχειρεί την αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση της κατοικίας με τη βελτιστοποίηση της διαρρύθμισης και την κατά το δυνατό μέγιστη εκμετάλλευση του χώρου, καθώς και την αναβάθμιση των υποδομών της, ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες μιας σύγχρονης κατοικίας».
Βασική χειρονομία για τη νέα οργάνωση της κάτοψης αποτελεί η ενοποίηση της κουζίνας με τον χώρο εισόδου και το καθιστικό, που επιτεύχθηκε με την καθαίρεση τοίχων. Ο νέος χώρος οργανώνεται με τα στοιχεία ενός τραπεζιού και φωτιστικού που σχεδιάστηκαν ειδικά για την κατοικία. «Τα δύο αυτά στοιχεία έχουν μεταβλητό χαρακτήρα και η μετακίνησή τους επιτρέπει μια διαφορετική λειτουργία κάθε φορά. Η μετακίνηση του τραπεζιού, που έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να ενσωματώνεται στα δομικά στοιχεία του χώρου, επιτρέπει στη μια περίπτωση τη δημιουργία καθημερινού τραπεζιού για την κουζίνα και γραφείου για το καθιστικό, ενώ στη δεύτερη εξυπηρετεί τη συνάθροιση περισσότερων ατόμων για να γευματίσουν. Το φωτιστικό περιστρέφεται πάνω από το τραπέζι, ώστε κάθε φορά να μπορεί να προσαρμόζεται σε νέα θέση».
Η παλιότερη διαρρύθμιση του χώρου σηματοδοτείται με τη διαφοροποίηση των δαπέδων. Η κουζίνα και το μπάνιο αναδιαμορφώθηκαν με λιτές επεμβάσεις, διατηρώντας κατά το δυνατό τον χαρακτήρα και τις υλικότητες της αρχικής αρχιτεκτονικής, με μια πιο σύγχρονη ματιά.
Σε 45 τ.μ. στην Κυψέλη, από τους Cluster Αrchitects
«Η επανασχεδίαση του μικρού διαμερίσματος της δεκαετίας του ’70 δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη από το γενικότερο περιβάλλον της περιοχής. Τοποθετημένο στην πιο πολύχρωμη, πολυπολιτισμική, καλλιτεχνικά ζωντανή, αριστοκρατική, αλλά ταυτόχρονα οικεία γειτονιά της Αθήνας, η ανακαίνιση έρχεται να ενσωματώσει όλα τα παραπάνω στοιχεία με μια φρέσκια ματιά και ελευθερία στον σχεδιασμό».
Με βάση τα παραπάνω, σχεδιάστηκαν μοτίβα γεωμετρικά, χρησιμοποιήθηκαν ποπ χρώματα, συνδυάστηκαν διαφορετικά υλικά και υφές. Μέταλλο, ξύλο, ψάθα, υαλότουβλα, τσιμεντοπλακάκια, μάρμαρο και μπρούντζινοι καθρέφτες συνθέτουν ένα ζωηρό και ευχάριστο περιβάλλον. Παράλληλα, επιλέχθηκαν για τη διακόσμηση αντικείμενα μοντέρνα, ρετρό αλλά και παραδοσιακά, που συνυπάρχουν όλα μαζί στον ίδιο χώρο. «Η μείξη όλων των παραπάνω στοιχείων γίνεται πάνω σε λευκό φόντο που αναδεικνύει τους τολμηρούς συνδυασμούς, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί ένα ισορροπημένο και ξεκούραστο περιβάλλον, ένα ήρεμο χάος».
Μέσα στο δημιουργικό αυτό πλαίσιο σημαντικό ρόλο στον σχεδιασμό διαδραματίζουν η λειτουργικότητα και η ανάγκη για στέγαση ενός μοντέρνου τρόπου ζωής, που οδηγούν σε αναδιαμόρφωση των υφιστάμενων χώρων. Ένας ανοιχτού τύπου χώρος δημιουργείται για να φιλοξενήσει το χoλ με την γκαρνταρόμπα, μια πλήρη κουζίνα μόλις τριών τετραγωνικών, μια τραπεζαρία που λειτουργεί ως χώρος εργασίας και ένα άνετο καθιστικό με δυνατότητα μετατροπής σε χώρο φιλοξενίας. Το ύφος που κυριαρχεί στον κοινόχρηστο χώρο μεταφέρεται στο υπνοδωμάτιο και το μπάνιο, ενώ ενισχύεται μέσω του σχεδιασμού των ιδιοκατασκευών και των κινητών επίπλων.
Σε 50 τ.μ. στην Κυψέλη, από τους DS - Architects
Το διαμέρισμα βρίσκεται σε μια τυπική πολυκατοικία της δεκαετίας του ’60, με μικρού μεγέθους διαμερίσματα ανά όροφο και χωρίς πολλές ανέσεις, με απώτερο σκοπό τη μαζική κατοίκηση στην εποχή της ανοικοδόμησης και των αντιπαροχών.
«Τα κεντρικά συνθετικά στοιχεία της πρότασης είναι η δυνατότητα να διεισδύσει το φυσικό φως στο σύνολο του διαμερίσματος, το στοιχείο της ανακάλυψης στην οποία θέλουμε να ωθήσουμε τον χρήστη, ώστε να βιώσει τον χώρο και τις συνεχείς αντιθέσεις».
Ο σχεδιασμός τονίζει την έντονη γραμμική μορφή του διαμερίσματος, χωρίζοντάς το σε κατά μήκος ενότητες, ξεκινώντας με το καθιστικό, ένα μικρό, αλλά χρηστικό γραφείο, την κουζίνα, την τραπεζαρία και τους βοηθητικούς χώρους. Αυτή η γραμμική κίνηση καταλήγει σε μια «φωλιά», δηλαδή στο υπνοδωμάτιο. Πρόκειται για ένα κουτί, υπερυψωμένο ελαφρά από το υπόλοιπο διαμέρισμα, με ανεμπόδιστη θέα προς τον υπόλοιπο χώρο του διαμερίσματος αλλά και με σημειακές οπτικές φυγές προς το έντονο αστικό τοπίο της πόλης.
Η κουζίνα αποτελεί ένα από τα βασικότερα συνθετικά ευρήματα του συνόλου της πρότασης. «Σε πρώτη φάση, κλειστή, κατάλευκη και στιλπνή, συμπληρώνει τον καμβά του χώρου, ενώ βοηθάει στη διείσδυση του φυσικού φωτός. Εντείνει την καθαρότητα αλλά και αποκρύπτει περιττά λειτουργικά στοιχεία της καθημερινής διαβίωσης. Σε δεύτερη φάση και εφόσον ο χρήστης το επιθυμεί, ανοίγοντας τις συρόμενες πόρτες, μπορεί να αξιοποιήσει όποιο τμήμα της κουζίνας επιθυμεί, ακόμα και να του δώσει πρόσβαση σε ένα επιπλέον άνοιγμα σε φωταγωγό».
Στο σύνολό της, η κουζίνα είναι μαύρη και αποτελεί τη μεγαλύτερη αντίθεση στο διαμέρισμα. «Ο λόγος είναι απλός: με το άνοιγμα των συρόμενων φύλλων ο χρήστης ανακαλύπτει έναν νέο χώρο, με περιοδική όμως λειτουργία. Το μαύρο δίνει βάθος και ωθεί τον χρήστη σε μια παροδική ψευδαίσθηση ότι πίσω από τα λευκά πορτάκια κρύβεται κάτι μεγαλύτερο που δεν έχει ακόμα ανακαλύψει. Αυτή η ψευδαίσθηση θα τον ωθήσει επίσης να κλείσει ξανά τις πόρτες, για να επανέλθουν η ηρεμία και η ισορροπία στον χώρο».
Σε μόλις 21 τ.μ. στα Εξάρχεια, από το Demarrage studio
Το διαμέρισμα πήρε το όνομα «Souliou power flat» από τη δυναμική του χώρου που, όντας περιορισμένος σε προδιαγραφές, καταφέρνει να φέρει σε πέρας όλες τις λειτουργίες ενός σπιτιού, κάνοντας ταυτόχρονα και μια δήλωση ως προς την αισθητική ερμηνεία και εκτέλεση του έργου. «Ένας περιορισμένος χώρος που έπρεπε να επανασχεδιαστεί από την αρχή, ώστε να είναι φιλικός στη χρήση και εργονομικός. Εκτός από την άριστη εκμετάλλευση του χώρου, το δεύτερο και εξίσου σημαντικό χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης ανακαίνισης ήταν το περιορισμένο budget, πράγμα που σημαίνει ότι αποτέλεσμα και χαμηλό κόστος έπρεπε να συνδυαστούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο».
H προηγούμενη ανακαίνιση είχε χειροτερέψει την εικόνα του διαμερίσματος και κάποιες σημαντικές αλλαγές έπρεπε να γίνουν ώστε οι χώροι που θα προέκυπταν, μετά τις καθαιρέσεις υλικών, να φαίνονται μεγαλύτεροι και άνετοι. Στο σημείο όπου πριν βρισκόταν το υπνοδωμάτιο δημιουργήθηκε ένας πολυχρηστικός χώρος με την απομάκρυνση μιας μεγάλης ντουλάπας και την κατασκευή ενός μεταλλικού κρεβατιού του τύπου της κουκέτας. Στην κατασκευή αυτή ενσωματώθηκε μια σκάλα για την πρόσβαση στο κρεβάτι και κάτω από το κρεβάτι, ανάμεσα στις δύο κολόνες, δημιουργήθηκε ένας άνετος πάγκος/γραφείο που εξασφαλίζει και θέα στο παράθυρο του δωματίου. Στον ίδιο χώρο, κάτω από το κρεβάτι, εκεί όπου βρισκόταν η εσοχή της ντουλάπας, σχεδιάστηκε ένας καναπές/αποθηκευτικός χώρος που αποτελείται από δύο τμήματα. Η πλάτη είναι σχεδιασμένη στο χέρι και θυμίζει παλιές καρέκλες καφενείου με το χαρακτηριστικό πλαστικό κορδόνι και τον μεταλλικό σκελετό εμπνευσμένο από το κίνημα Bauhaus.
Στο υπνοδωμάτιο/καθιστικό και για έναν τέτοιου μεγέθους χώρο το ζήτημα της ύπαρξης και της διαχείρισης του φυσικού φωτός είναι υψίστης σημασίας. «Στη λογική αυτή, το άλλο παράθυρο του χώρου διπλασιάστηκε σε ύψος, αφαιρώντας τον τοίχο στο κάτω τμήμα του. Ένα νέο κούφωμα δημιουργήθηκε, το οποίο έχει τρία τμήματα από τζάμι, το ένα σταθερό και τα άλλα δύο ανοιγόμενα, εξασφαλίζοντας ορατότητα στον εξωτερικό χώρο της βεράντας και άπλετο φυσικό φως. Το χρώμα που επιλέχθηκε για τον χώρο αυτό είναι ένα πράσινο-γκρι που εξασφαλίζει ηρεμία και συμπληρώνεται ιδανικά από τα υπόλοιπα που βρίσκονται στους άλλους χώρους, καθιστώντας ομαλή τη μετάβαση από τον έναν χώρο στον άλλον.
Περνώντας από το υπνοδωμάτιο στον διάδρομο, που το ενώνει με την κουζίνα, βρίσκεται το μπάνιο. Σε αυτόν τον χώρο δημιουργήθηκαν κάποιες μεταλλικές κατασκευές με λεπτό προφίλ, ώστε να είναι λειτουργικές και να μην έχουν μεγάλο όγκο. «Oι πολλές γυάλινες επιφάνειες και εδώ ευνοούν τη λειτουργία του φυσικού φωτός και τη διαπερατότητα από χώρο σε χώρο, προκαλώντας ένα ευχάριστο συναίσθημα, δίνοντας την εντύπωση ότι τα τετραγωνικά είναι παραπάνω απ’ όσα στην πραγματικότητα».
Ο επόμενος χώρος που ενώνεται, μέσω του κοινού διαδρόμου με το μπάνιο, είναι η κουζίνα. «Και εδώ η συνεχής πατητή τσιμεντοκονία που συναντάται σε όλο το διαμέρισμα αποτελεί φυσική συνέχεια των προηγούμενων και προσδίδει μια ηρεμία σε συνδυασμό με το ανοιχτό ανθρακί χρώμα». Ο διαχωρισμός και η έμφαση του κυρίως χώρου χρήσης, που αποτελείται από τον πάγκο εργασίας και τα ντουλάπια, επιτυγχάνεται από το έντονο μπλε χρώμα των ξύλινων επιφανειών, το κεραμεικό πλακάκι και τη μαύρη επιφάνεια εργασίας. «Η παλέτα των χρωμάτων εδώ κάνει αυτό το κομμάτι να “πετάγεται” προς τα έξω, διασπώντας με ενδιαφέροντα τρόπο τα γήινα χρώματα των τοίχων και της οροφής και δημιουργώντας μια σύνθεση με ενδιαφέρουσες αντιθέσεις».
Τα έπιπλα που απαρτίζουν τον χώρο έχουν σχεδιαστεί αποκλειστικά για τις ανάγκες του διαμερίσματος, έχουν μικρός όγκο και χαρακτηριστικό design. Τέλος, μια μεγάλη μεταλλική πόρτα με δύο τμήματα τζαμιού εξασφαλίζει την πρόσβαση στη βεράντα και ανοιχτό οπτικό πεδίο σε όποιον κάθεται στο αλουμινένιο παγκάκι της τραπεζαρίας.
Σε 80 τ.μ. στον Κορυδαλλό, από τους Plaini and Karahalios Αrchitects
Πρόκειται για την επανασύνθεση της δομής ενός διαμερίσματος της δεκαετίας του ’80, που πλέον φιλοξενεί τη ζωή και τις ανάγκες μιας τετραμελούς οικογένειας.
«Η κάτοψη του διαμερίσματος αναδιαρθρώθηκε πλήρως. Οι δημόσιοι χώροι οργανώνονται ως συνεχόμενες χωρικές μεταβάσεις. Κάθε υποχώρος αποτελεί κατώφλι για τους παρακείμενούς του. Η διαφοροποίηση σε υλικό και χρωματισμό σε κάθε ζώνη εντείνει τη διακριτότητα και την αυθυπαρξία του καθενός».
Οι μεταβάσεις στους δημόσιους χώρους συντελούνται μέσω των εξής περιοχών: του ροζ χολ εισόδου, του λευκού καθιστικού, της ξύλινης τραπεζαρίας και της μπλε κουζίνας. Στην ιδιωτική περιοχή, τα τρία δωμάτια αρθρώνονται γύρω από τον κεντρικό διάδρομο και περικλείουν το μαύρο κουτί, μια κατασκευή που εμπεριέχει το λουτρό και τις ντουλάπες.
Η καρδιά του διαμερίσματος είναι η ξύλινη τραπεζαρία. Το ενιαίο υλικό που διαπερνά τοίχους, δάπεδο και οροφή, καθώς και το χαμήλωμα του ύψους, μετατρέπει τον χώρο σε κατώφλι, στην πιο χαρακτηριστική εφαρμογή του. «Αυτή η ενδιάμεση περιοχή είναι ένα θραύσμα έντασης και παύσης. Από αυτό το σημείο συνάθροισης και συνύπαρξης η κατάσταση της διαδοχικής μετάβασης μετατρέπεται σε καθημερινή εμπειρία για την οικογένεια.
Το έργο αυτό έχει διακριθεί το 2019 στα German Design Awards (Special Mention), στα Βραβεία Δομές (Καλύτερη Νέα Αρχιτεκτονική σε Υπάρχον Κέλυφος) και στα BIG SEE Awards (Best Interior Design - Residential).
Σε 50 τ.μ. στην Πλάκα, από το MoY studio
Στην αρχική του μορφή, το διαμέρισμα που βαφτίστηκε «Pretty in Pink» παρουσίαζε την εξής ιδιαιτερότητα: το μισό διαμέρισμα ήταν μεν σε καλή κατάσταση, αλλά αισθητικά παντελώς αδιάφορο. Το άλλο μισό ήταν σχεδόν γιαπί, με μισογκρεμισμένους τοίχους, κομμένους σωλήνες και τσιμέντα παντού.
«Η έμπνευση για τη νέα του ταυτότητα προήλθε σε μεγάλο βαθμό από την ιδιοκτήτριά, που με την πρόσχαρη προσωπικότητά της, τον ενθουσιασμό και την αγάπη της για τα έντονα χρώματα άφησε το περιθώριο για πειραματισμούς και τολμηρές επιλογές. Τα αιτήματά της ήταν να μπουν σε λίγα τετραγωνικά δύο υπνοδωμάτια, σαλόνι, κουζίνα, τραπεζαρία, άνετο μπάνιο, και όλα αυτά με τις ελάχιστες δυνατές παρεμβάσεις, πολύ γρήγορα, πολύ όμορφα και με μια πινελιά πολυτέλειας».
Η πρόκληση ήταν να χωρέσουν όλες οι λειτουργίες, χωρίς να χαθεί η διαμπερότητα και η ευρύχωρη αίσθηση που απέπνεε το διαμέρισμα όταν ήταν άδειο. Αντί για διαδρόμους και δωμάτια, δημιουργήθηκαν χώροι που ρέουν ο ένας προς τον άλλον. Το βοηθητικό υπνοδωμάτιο ανασηκώθηκε ολόκληρο σε ξύλινη πλατφόρμα με διπλό κρεβάτι, που, ανάλογα με τις ανάγκες, γίνεται και καθιστικός χώρος με μαξιλάρια. Σχεδιάστηκε γι’ αυτό ημιδιαφανής πόρτα που, όταν ανοίγει, εξαφανίζεται πίσω από τον τοίχο και το ενοποιεί με τον υπόλοιπο χώρο. Ο δε νιπτήρας του μπάνιου βγήκε ελεύθερος στον χώρο, σαν διακοσμητικό στοιχείο.
«Προκειμένου να σπάσει η μονοτονία και να γίνει ο χώρος πιο τολμηρός και παιχνιδιάρικος, η κουζίνα, που αντικρίζει κανείς μόλις μπει, έγινε ο καμβάς μιας εκρηκτικής σύνθεσης χρωμάτων που συνδυάστηκαν με υφιστάμενα και νέα υλικά. Το μπορντό χρώμα προήλθε από το μωσαϊκό δάπεδο, το οποίο συντηρήθηκε και συμπληρώθηκε σαν κέντημα, με γεμίσματα μαρμάρου και χρωματισμένου τσιμέντου. Το ροζ χρησιμοποιήθηκε σε κάποιες επιφάνειες, το κίτρινο περιέγραψε τις κάσες των πορτών. Το εξωτικό μάρμαρο Ριτσώνας επιστρατεύτηκε για να προσδώσει ένα τόνο πολυτέλειας, ντύνοντας πάγκους, κομοδίνα και τη “φωλιά” του νιπτήρα. Τόσο τα κλασικά ξύλινα κουφώματα όσο και το παρκέ σε ψαροκόκαλο συντηρήθηκαν και αναδείχθηκαν, ενώ ένας οξυδερκής παρατηρητής θα εντοπίσει ένα μικρό κομμάτι πράσινου μωσαϊκού που διατηρήθηκε ως μνήμη του χώρου».
Εν τέλει, το διαμέρισμα αποτελεί μια ενδιαφέρουσα σύνθεση στοιχείων του παρελθόντος και τολμηρών νέων προσθηκών, που δημιουργούν ένα μοναδικό ιδίωμα και του προσδίδουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του.
To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
