Marcus Klingberg, ο τέλειος κατάσκοπος

***

Λείπει από αυτό το ντοκιμαντέρ κάποιος που θα είχε πολύ ενδιαφέρον να ακουστεί: ο Τζον Λε Καρέ, ο οποίος πέθανε τον Δεκέμβριο του 2020, ενώ η ταινία ετοιμαζόταν. Ωστόσο, είναι παρών μέσα από αποσπάσματα από τις επιστολές που αντάλλαξε με τον Ρεμί Λαινέ. Όταν ρωτήθηκε για την ιστορία του Μάρκους Κλίνγκμπεργκ -την οποία μόλις ανακάλυπτε- ο Βρετανός συγγραφέας έπεσε από τα σύννεφα: "Απίθανο! Ο πρώην πράκτορας των μυστικών υπηρεσιών που έγινε αργότερα ο μετρ του κατασκοπευτικού μυθιστορήματος είχε δει ιστορίες και ιστορίες. Μια ιστορία "αλά Τζον Λε Καρέ" είχε γίνει κάτι σαν κλισέ. Σπάνια, όμως, μια κατασκοπική ιστορία το άξιζε τόσο. Το ημίφως των κινήτρων, η εσωτερική σύγκρουση μεταξύ διαδοχικών ή ταυτόχρονων αλλά αντιφατικών δεσμεύσεων, το στενό και διφορούμενο όριο μεταξύ προδοσίας και καθήκοντος, η διπροσωπία, οι μισές αλήθειες, το μυστικό που το παίρνει ο θάνατος, κ.λπ. είναι όλα εκεί.

Από το Ολοκαύτωμα μέχρι τον Ψυχρό Πόλεμο και την οικοδόμηση του κράτους του Ισραήλ, η ζωή του Μάρκους Κλίνγκμπεργκ διασχίζει κατά μέτωπο έναν αιώνα πολεμικών ιαχών, ιδεολογιών, στρατεύσεων και τραγωδιών. Πολωνοεβραίος με σπουδές ιατρικής στη Βαρσοβία, ο Κλίνγκμπεργκ διέφυγε μετά τη ναζιστική εισβολή το 1939 και κατέφυγε στην ΕΣΣΔ. Το 1941 εντάχθηκε στον Κόκκινο Στρατό ως ιατρός επιδημιολόγος. Στο τέλος του πολέμου, ενώ θα μπορούσε να γίνει αναπληρωτής υπουργός Υγείας της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας, αποφάσισε να επιστρέψει στην Πολωνία για να συμμετάσχει στην έλευση του νέου κομμουνιστικού κράτους. Το 1946, ωστόσο, ο ίδιος και η σύζυγός του Βάντα μεταβαίνει λαθραία (;) στη Σουηδία... για να εργαστεί ως ναυτιλιακός ακόλουθος (!) στην πολωνική πρεσβεία, ένα πόστο που τότε φημολογούνταν ότι αποτελούσε προωθημένο εφαλτήριο για τις σοβιετικές υπηρεσίες που διείσδυαν στη Δύση. Το 1948, ο Μάρκους, η Βάντα και η κόρη τους Σύλβια βρίσκονταν στην Παλαιστίνη. Το νεαρό εβραϊκό κράτος, του οποίου το μέλλον ήταν επισφαλές, είχε απελπιστική έλλειψη σε επιδημιολόγους, ιολόγους και βακτηριολόγους. Ο πρωθυπουργός Νταβίντ Μπεν Γκουριόν ζητούσε πατέντες και ανθρώπους ικανούς να θεραπεύουν... αλλά και να σκοτώνουν μαζικά.

Αφού υπηρέτησε στο ιατρικό σώμα της Tsahal για περίπου δέκα χρόνια, ο Κλίνγκμπεργκ εντάχθηκε στο Ινστιτούτο Βιολογικών Ερευνών Ness-Ziona το 1957, το οποίο εκείνη την εποχή στέγαζε τις άκρως απόρρητες δραστηριότητες εργαστηρίων ειδικευμένων στα χημικά και βιολογικά όπλα. Ενώ η κόρη του Σύλβια ήταν αγωνίστρια και αντισιωνιστική ακτιβίστρια με την οργάνωση Matzpen, ο καθηγητής Κλίνγκμπεργκ ήταν ένας σεβαστός επιστήμονας και μια εξέχουσα προσωπικότητα των Εργατικών που συναναστράφηκε με την Γκόλντα Μέιρ, τον Μοσέ Σαρέτ και τον Μοσέ Νταγιάν. Στις 19 Ιανουαρίου 1983, ο Κλίνγκμπεργκ εξαφανίστηκε... Καταγγέλθηκε από έναν σοβιετικό πράκτορα που παραδόθηκε στους Ισραηλινούς, απήχθη από το σπίτι του και οδηγήθηκε στα γραφεία της Shin Beth (εσωτερικές μυστικές υπηρεσίες), όπου κατηγορήθηκε για κατασκοπεία υπέρ της ΕΣΣΔ. Στο τέλος ομολογεί, καταδικάζεται πολύ διακριτικά σε είκοσι χρόνια φυλάκισης, και φυλακίζεται με ψεύτικη ταυτότητα. Η οικογένειά του διατάχθηκε να παραμείνει σιωπηλή για δέκα χρόνια.

"Για μένα, ένας επιστήμονας θα έπρεπε να αδιαφορεί για τα σύνορα. Θεωρούσα ότι το Ισραήλ βρισκόταν σε λάθος δρόμο και έπρεπε να παραμείνει ουδέτερο και, αν γνώριζα μυστικά που ήταν σημαντικά για την παγκόσμια ασφάλεια, μου φαινόταν ότι και τα δύο μπλοκ θα έπρεπε να τα γνωρίζουν."     Markus Klingberg