Πού οφείλεται τόση δίψα για το θέατρο;

Παραστάσεις για κάθε γούστο που θα συγκινήσουν, θα διασκεδάσουν και θα προβληματίσουν Facebook Twitter
Πώς διαμορφώνεται το τοπίο του ελληνικού θεάτρου φέτος; Σαν το ποίημα του Πολέμη για την πατρίδα, «κι αυτά κι εκείνα και κάτι που ’χουμε μες την καρδιά». Φωτ.: Βαγγέλης Σταύρακας
0

ΚΟΙΤΑΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ, θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος, παραφράζοντας τον τίτλο του νέου έργου του Γιάννη Μαυριτσάκη, «πού οφείλεται τόση δίψα για το θέατρο»· θα μπορούσε να διαπιστώσει επίσης ότι το πιο δύσκολο ή και προκλητικό είναι να διαλέξει ανάμεσα στις τόσες παραστάσεις κάποιες που θα δικαιώσουν αληθινά την επιλογή του, θα τον διασκεδάσουν, θα τον προβληματίσουν ή θα τον συγκινήσουν.

Το θέατρο εξακολουθεί να προκαλεί debates και ζωηρές συζητήσεις, παρά τις κρίσεις και τις οικονομικές περικοπές που έχει υποστεί, παρά το γεγονός ότι οι παραγωγές είναι κάθε χρόνο πιο ακριβές και το ρίσκο του καλλιτεχνικού εγχειρήματος μεγαλύτερο.

Ωστόσο όλοι ρισκάρουν και τολμούν να παρουσιάσουν τη δουλειά τους σε μεγαλύτερες ή μικρότερες αίθουσες και κάθε χρονιά αποδεικνύεται ότι δεν υστερούμε σε σχέση με καμία ευρωπαϊκή πρωτεύουσα σε ποικιλία αρχικά, με το καλλιτεχνικό δυναμικό της χώρας να επιστρατεύει έργα, ονόματα και επικοινωνιακά εργαλεία με στόχο να γεμίζει τις αίθουσες και κάθε χρόνο να κερδίζει το στοίχημα της αύξησης του κοινού. Και μπορεί να το καταφέρει, αφού, σε σύγκριση με άλλα θεάματα, το θέατρο εξακολουθεί να αποτελεί μια έξοδο προσιτή. Μάλιστα, αν κάποιος είναι προνοητικός και χρησιμοποιεί τη δυνατότητα του early bird, έχει τη δυνατότητα να βρίσκει εισιτήρια σε τιμές που ξεκινούν από δέκα ή δώδεκα ευρώ. 

Το ελληνικό έργο, μετά από χρόνια που ήταν στην αφάνεια και κανένας δεν το τολμούσε, κερδίζει το ενδιαφέρον του κοινού, μιλάει στη γλώσσα του και αφηγείται ιστορίες οικείες, ανοίγοντας τη θεματική του σε όλο και πιο ενδιαφέρουσες περιοχές.

Κάθε χρόνο επιδιδόμαστε σε μια αναζήτηση των τάσεων που υπάρχουν και δείχνουν πού στρέφεται ο προβληματισμός των δημιουργών και των ομάδων. Κάτι τέτοιο, βέβαια, δύσκολα ανιχνεύεται σε ένα τόσο πυκνό και πλουραλιστικό τοπίο, και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στη χώρα μας. Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών είναι ο παράγοντας που περισσότερο από κάθε άλλο έχει επηρεάσει τις παραγωγές. Δεν πρόκειται για τάση αλλά για επιλογή ή προτίμηση έργων ολιγοπρόσωπων, ευέλικτων, ώστε να αντιμετωπιστεί η ενδεχόμενη μικρή ανταπόκριση από το κοινό.

Έτσι, όλο και πιο σπάνια πολυπρόσωπα έργα όπως αυτά του Σαίξπηρ ανεβαίνουν με πλήρη διανομή και εκτός κρατικών σκηνών. Δεδομένου όμως ότι ο Άγγλος βάρδος και άλλοι μεγάλοι συγγραφείς αποτελούν μια διαρκή και διαχρονική πηγή έμπνευσης, πολλοί επιχειρούν μια μεταγραφή των κλασικών έργων σε «έργα δωματίου» και δεν είναι λίγες οι επιτυχημένες ή ενδιαφέρουσες προτάσεις που προκύπτουν.

Ο Τσέχοφ, ο Μίλερ, ο Τενεσί Ουίλιαμς, το βαρύ πυροβολικό του θεάτρου, αποτελούν σταθερό πόλο έλξης για το κοινό, όμως, αν θέλουμε να σημειώσουμε μια τάση αυτήν τη χρονιά, μπορούμε να μιλήσουμε για έργα σύγχρονα, συγγραφέων άγνωστων σχετικά, βραβευμένα, επίκαιρα, που ανεβαίνουν σε περισσότερο ή λιγότερο κεντρικά θέατρα. Μια δεύτερη αισιόδοξη διαπίστωση είναι το ανέβασμα αρκετών σύγχρονων ελληνικών έργων, η απόφαση ιδιωτών παραγωγών να τα συμπεριλάβουν στο ρεπερτόριο των παραγωγών τους. Το ελληνικό έργο, μετά από χρόνια που ήταν στην αφάνεια και κανένας δεν το τολμούσε, κερδίζει το ενδιαφέρον του κοινού, μιλάει στη γλώσσα του και αφηγείται ιστορίες οικείες, ανοίγοντας τη θεματική του σε όλο και πιο ενδιαφέρουσες περιοχές.

Στην αναζήτηση για καινούργια έργα, έχει δημιουργηθεί και ένα άλλο ρεύμα που επίσης είχε υποχωρήσει τα τελευταία χρόνια, το ανέβασμα κινηματογραφικών επιτυχιών που ο τίτλος τους είναι μαγνήτης για τους θεατές. 

Στο ελληνικό θέατρο όλο και περισσότερο βλέπουμε έργα τολμηρά σε περιεχόμενο ή κειμενικές συνθέσεις που μιλούν για τα μεγάλα ζητήματα της εποχής μας, ανοίγοντας από σκηνής συζητήσεις που ήδη έχουν ανοίξει περί ορατότητας, συμπερίληψης, διαφορετικότητας, σεξουαλικής προτίμησης, της αγωνίας για το σώμα και την ομορφιά, και του διακαούς πόθου να γίνουμε αποδεκτοί όπως είμαστε, όχι μόνο ως πάσχοντα πρόσωπα. 

Κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια και το πολιτικό έργο, με τους σκηνοθέτες να συνδέουν την εποχή μας με δύσκολες περιόδους πρόσφατες ή ιστορικές πλέον μέσα από έργα που, εκτός από σύγχρονα κοινωνικοπολιτικά θέματα, φέρνουν στο προσκήνιο την ελευθερία έκφρασης του σύγχρονου πολίτη και την ελεύθερη βούληση, θέματα που πλέον βρίσκονται στην ατζέντα της καθημερινής συζήτησης.

Πολλοί είναι οι ηθοποιοί που φέτος σκηνοθετούν. Αυτό σημαίνει ότι οι σκηνοθέτες είναι είδος περιζήτητο, δουλεύουν σε συγκεκριμένα θέατρα και έχει ενδιαφέρον τελικά να διαπιστώσουμε αν, μέσα από το επάγγελμα του ηθοποιού, θα ξεπηδήσει ένα ταλέντο σκηνοθετικό που θα κινήσει το ενδιαφέρον μας με μια νέα ανάγνωση. Σε ένα τόσο ποικίλο τοπίο καθένας παίρνει την ευκαιρία του και δοκιμάζεται, και το ίδιο το θέατρο, ως συνθήκη, δίνει αυτό το περιθώριο ελευθερίας.

Στο ελληνικό θέατρο υπάρχουν μερικές παραστάσεις-φαινόμενο. Σχεδόν αφανείς, παίζονται επί σειρά ετών με επιτυχία και φιγουράρουν στις επαναλήψεις που φέτος είναι ίσως οι περισσότερες που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια. Ακόμα και αν δεν γέμισαν την περασμένη χρονιά τα θέατρα, οι παραστάσεις αυτές παίρνουν παράταση –έχουμε δει και έργα που γίνονται επιτυχία τη δεύτερη χρονιά– και δίνουν μια ανάσα στον παραγωγό, απαλλάσσοντάς τον από τα έξοδα μιας νέας παραγωγής, αλλά και στους συντελεστές που μπορούν να ασχοληθούν πιο προσεκτικά με το επόμενο βήμα τους. 

Ειδικά αυτήν τη χρονιά η ζήτηση για θεατρικές αίθουσες είναι ίσως μεγαλύτερη από ποτέ. Με λίγες εξαιρέσεις, όλα τα θέατρα λειτουργούν επτά ημέρες την εβδομάδα, με δυο και τρεις παραστάσεις· ακόμα και θέατρα που ήταν κλειστά ή υπολειτουργούσαν άναψαν πάλι τα φώτα τους. Αυτό θολώνει μεν το τοπίο, αλλά κάνει τα θέατρα βιώσιμα, καλύπτει τις πάγιες ανάγκες που είναι πολλές φορές δυσβάστακτες και δίνει βήμα σε απόπειρες που, αν το σύστημα δεν ήταν έτσι φτιαγμένο, δεν θα έβλεπαν τα φώτα της σκηνής. Ωστόσο, λίγα θέατρα διατηρούν τη φυσιογνωμία τους σε επίπεδο ρεπερτορίου και όλοι δοκιμάζουν να ανοιχτούν σε νέες περιοχές για να κερδίσουν την «ψήφο» του κοινού.

Μια συζήτηση που γίνεται διαρκώς εδώ και περίπου έναν χρόνο είναι το περίφημο «sold out». Δεν είναι δείκτης καλλιτεχνικής επιτυχίας αλλά αποδοχής και δημοφιλίας μιας παράστασης, ένα επικοινωνιακό εργαλείο. Πάντα το ακούγαμε, παλιά από στόμα σε στόμα, σήμερα περισσότερο μέσα από τις πλατφόρμες που πουλάνε εισιτήρια και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που δίνουν τη δυνατότητα σε κάθε μέλος μιας παράστασης να προβάλει τη δουλειά του. Τελικά, δεν είναι κακό να χαίρεται κάποιος σε μια τόσο εφήμερη και επισφαλή δουλειά για την επιτυχία του.

Πώς διαμορφώνεται το τοπίο του ελληνικού θεάτρου φέτος; Σαν το ποίημα του Πολέμη για την πατρίδα, «κι αυτά κι εκείνα και κάτι που ’χουμε μες την καρδιά». Όπως τα τελευταία χρόνια, είναι αταξινόμητο και αρρύθμιστο, θα έλεγε ένας τεχνοκράτης, αλλά είναι πλούσιο και ρισκάρει και ίσως αυτό το κάνει και πολύ ενδιαφέρον. Οι άνθρωποι δεν θα σταματήσουν να δοκιμάζονται μέσα στην τέχνη τους και οι θεατές, που παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις δεν μειώνονται, αντίθετα γεμίζουν τις αίθουσες, πάντα θα ψάχνουν έναν σκηνοθέτη που θα ακολουθούν σε κάθε του δουλειά, ένα έργο που θα δουν με άλλα μάτια, έναν ηθοποιό που θα ξεχωρίσουν και μια σπουδαία συλλογική εμπειρία μέσα σε μια παλλόμενη αίθουσα, κάτι που μετά την κατάρρευση των κινηματογραφικών αιθουσών λείπει όλο και περισσότερο.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Θωμάς Μοσχόπουλος

Θέατρο / «Άρχισα να βρίσκω αληθινή χαρά σε πράγματα για τα οποία πριν γκρίνιαζα»

Έπειτα από μια δύσκολη περίοδο, ο Θωμάς Μοσχόπουλος ανεβάζει τον δικό του «Γκοντό». Έχει επιλέξει μόνο νέους ηθοποιούς για το έργο, θέλει να διερευνήσει την επίδρασή του στους εφήβους, πραγματοποιώντας ανοιχτές πρόβες. Στο μεταξύ, κάνει μια πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα με την Αργυρώ Μποζώνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τι είναι για σένα το «Οξυγόνο»;

Θέατρο / Τι είναι για σένα το «Οξυγόνο»;

Ένα συναρπαστικό υβρίδιο θεάτρου, συναυλίας, πολιτικοκοινωνικού μανιφέστου και rave party, βασισμένο στο έργο του επικηρυγμένου στη Ρωσία δραματουργού Ιβάν Βιριπάγιεφ, ανεβαίνει στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης σε σκηνοθεσία Γιώργου Κουτλή και αποπειράται να δώσει απάντηση σε αυτό το υπαρξιακό ερώτημα.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Το «Κυανιούχο Κάλιο» είναι μια παράσταση για το ταμπού των αμβλώσεων 

Θέατρο / «Κυανιούχο Κάλιο»: Μια παράσταση για το ταμπού των αμβλώσεων στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Όχι μόνο σε ανελεύθερα ή σκοταδιστικά καθεστώτα, αλλά και στον δημοκρατικό κόσμο, η συζήτηση για το δικαίωμα της γυναίκας σε ασφαλή και αξιοπρεπή ιατρική διακοπή κύησης παραμένει τρομακτικά επίκαιρη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το ανάπηρο σώμα που αντιστέκεται

Θέατρο / Το ανάπηρο σώμα που αντιστέκεται

Πώς διαβάζουμε σήμερα τον «Γυάλινο Κόσμο» του Τενεσί Oυίλιαμς; Στην παράσταση του Θεάτρου Τέχνης ο Antonio Latella προσφέρει μια «άλλη» Λόρα που ορθώνει το ανάστημά της ενάντια στο κυρίαρχο αφήγημα περί επαγγελματικής ανέλιξης, πλουτισμού και γαμήλιας ευτυχίας.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ανδρέας Κωνσταντίνου

Θέατρο / Ανδρέας Κωνσταντίνου: «Δεν μ' ενδιαφέρει τι υποστηρίζεις στο facebook, αλλά το πώς μιλάς σε έναν σερβιτόρο»

Ο ηθοποιός που έχει υποδυθεί τους πιο ετερόκλητους ήρωες και θα πρωταγωνιστήσει στην τηλεοπτική μεταφορά της «Μεγάλης Χίμαιρας» αισθάνεται ότι επιλέγει την τηλεόραση για να ικανοποιήσει την επιθυμία του για κάτι πιο «χειροποίητο» στο θέατρο.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Ο Στρίντμπεργκ και η «Ορέστεια» προσγειώνονται στον κόσμο της Λένας Κιτσοπούλου

Θέατρο / Η Μαντώ, ο Αισχύλος και ο Στρίντμπεργκ προσγειώνονται στον κόσμο της Κιτσοπούλου

Στην πρόβα του νέου της έργου όλοι αναποδογυρίζουν, συντρίβονται, μοντάρονται, αλλάζουν μορφές και λένε λόγια άλλων και τραγούδια της καψούρας. Ποιος θα επικρατήσει στο τέλος;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Η εποχή μας δεν ανέχεται το λάθος»

Οι Αθηναίοι / «Η εποχή μας δεν ανέχεται το λάθος»

Η ηθοποιός Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου θυμάται τα χρόνια του Θεάτρου Τέχνης, το πείραμα και τις επιτυχίες του Χυτηρίου, περιγράφει τι σημαίνει γι' αυτή το θεατρικό σανίδι και συλλογίζεται πάνω στο πέρασμα του χρόνου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Θωμάς Μοσχόπουλος

Θέατρο / «Άρχισα να βρίσκω αληθινή χαρά σε πράγματα για τα οποία πριν γκρίνιαζα»

Έπειτα από μια δύσκολη περίοδο, ο Θωμάς Μοσχόπουλος ανεβάζει τον δικό του «Γκοντό». Έχει επιλέξει μόνο νέους ηθοποιούς για το έργο, θέλει να διερευνήσει την επίδρασή του στους εφήβους, πραγματοποιώντας ανοιχτές πρόβες. Στο μεταξύ, κάνει μια πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα με την Αργυρώ Μποζώνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τι είναι για σένα το «Οξυγόνο»;

Θέατρο / Τι είναι για σένα το «Οξυγόνο»;

Ένα συναρπαστικό υβρίδιο θεάτρου, συναυλίας, πολιτικοκοινωνικού μανιφέστου και rave party, βασισμένο στο έργο του επικηρυγμένου στη Ρωσία δραματουργού Ιβάν Βιριπάγιεφ, ανεβαίνει στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης σε σκηνοθεσία Γιώργου Κουτλή και αποπειράται να δώσει απάντηση σε αυτό το υπαρξιακό ερώτημα.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Υπάρχει το «για πάντα» σε μια σχέση;

The Review / Υπάρχει το «για πάντα» σε μια σχέση;

Ο Αλέξανδρος Διακοσάββας και ο δημοσιογράφος και κριτικός θεάτρου Γιώργος Βουδικλάρης μιλούν για την παράσταση «Ο Χορός των εραστών» της Στέγης, τα υπαρξιακά ερωτήματα που θέτει το κείμενο του Τιάγκο Ροντρίγκες και τη χαρά τού να ανακαλύπτεις το next best thing στην τέχνη.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Όπερα / Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Πολυσχιδής και ανήσυχη, η Φανί Αρντάν δεν δίνει απλώς μια ωραία συνέντευξη αλλά ξαναζεί κομμάτια της ζωής και της καριέρας της, με αφορμή την όπερα «Αλέκο» του Σεργκέι Ραχμάνινοφ που σκηνοθετεί για την Εθνική Λυρική Σκηνή.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Το «Κυανιούχο Κάλιο» είναι μια παράσταση για το ταμπού των αμβλώσεων 

Θέατρο / «Κυανιούχο Κάλιο»: Μια παράσταση για το ταμπού των αμβλώσεων στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Όχι μόνο σε ανελεύθερα ή σκοταδιστικά καθεστώτα, αλλά και στον δημοκρατικό κόσμο, η συζήτηση για το δικαίωμα της γυναίκας σε ασφαλή και αξιοπρεπή ιατρική διακοπή κύησης παραμένει τρομακτικά επίκαιρη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τενεσί Ουίλιαμς: Ο ποιητής των χαμένων ψυχών

Θέατρο / Τενεσί Ουίλιαμς: Ο ποιητής των χαμένων ψυχών

«Εκείνο που με σπρώχνει να δημιουργώ θεατρικούς χαρακτήρες είναι ο έρωτας», έλεγε ο Ουίλιαμς, που πίστευε ότι ο πόθος «είναι κάτι που κατακλύζει πολύ μεγαλύτερο χώρο από αυτόν που μπορεί να καλύψει ένας άνθρωπος». Σε αυτόν τον πόθο έχει συνοψίσει τη φυγή και την ποίηση, τον χρόνο, τη ζωή και τον θάνατο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ