Zuza Krajewska
Imago
Imago – [entomology] the final and fully developed adult stage of an insect, typically winged..
Η πολωνή φωτογράφος Zuza Krajewska επισκέφθηκε ένα αναμορφωτήριο στην πόλη Studzieniec κοντά στη Βαρσοβία. Οι φωτογραφίες της δείχνουν νέους καταδίκους μεταξύ παιδικής ηλικίας και ενηλικίωσης, που ενέχονται σε πάσης φύσεως αδικήματα, από μικρές κλοπές μέχρι πιο σοβαρά εγκλήματα.
Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη φωτογραφία από το Imago που ξεχωρίζετε;
Το πορτρέτο των διδύμων. Είναι το πιο συγκινητικό καθώς ένας από αυτούς έχει ήδη πεθάνει. Αυτός που κρύβει το πρόσωπό του. Νιώθω παράξενα κοιτάζοντας αυτή τη φωτογραφία. Αρχίζω να πιστεύω ότι θα μπορούσαν να ήταν τα παιδιά μου. Ένας από αυτούς πνίγηκε σε μια βόλτα που έκαναν όταν πήγαν να επισκεφθούν τους γονείς τους. Μπορείτε να το φανταστείτε; Μόνο ένας επέστρεψε. Αυτό το πορτρέτο είναι η ουσία ολόκληρου του έργου Imago.
Μπορείτε να μας μιλήσετε για τις φιλίες ή τους δεσμούς που ενδεχομένως αναπτύξατε μετά από τόσο χρόνο που περάσατε μαζί με τα αγόρια;
Έχω γίνει θεία / μητέρα για πέντε ή έξι από αυτούς. Προσπαθώ με τον καλύτερο τρόπο να τους βοηθήσω. Έχω ήδη πουλήσει την πρώτη σειρά και το μισό της δεύτερης και τρίτης. 'Εχω δώσει χρήματα στα αγόρια εν είδει επιδόματος. Ξέρω ότι ένα μέρος τους θα πάει στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά, αλλά ελπίζω ότι θα βοηθήσει λίγο. Ο χρόνος θα δείξει.
Αρκετά μεγάλοι για να διαπράξουν ένα έγκλημα αλλά πολύ νέοι για να πάνε στη φυλακή, οι νεαροί παραβάτες στην Πολωνία στέλνονται σε αναμορφωτήρια, όπου εφηβεία και ενηλικίωση πάνε μαζί. Η σειρά αυτή της Zuza Krajewska εξετάζει την καθημερινή ζωή των αγοριών που υποβάλλονται σε μια "εκ νέου κοινωνικοποίηση" στο Studzieniec, ένα ιδρυμα που υπάρχει εδώ και 145 χρόνια, περίπου 50 χιλιόμετρα από τη Βαρσοβία. Καταγράφει τον ανταγωνισμό και τη συντροφικότητά τους, με ένα αντιφατικό μείγμα σκληρότητας και αθωότητας, αισιοδοξίας και αποδοχής. Κατά την παρουσία της εκεί, η Krajewska παρέμεινε αισιόδοξη, πιστεύοντας ότι το αναμορφωτήριο μπορεί να βοηθήσει εκείνους που είναι αποφασισμένοι να αλλάξουν, και μάλιστα συνδέθηκε συναισθηματικά με μερικούς από τους εφήβους.
Voices of Europe
Zuza Krajewska: Imago
Συνέντευξη της Zuza Krajewska στην Charlotte Anderson
Monrowe Magazine (11.07.2016)
*
Τι ήταν αυτό που σε παρακίνησε να ασχοληθείς φωτογραφικά με το αναμορφωτήριο αυτό στην Πολωνία;
Είναι μια παλιά ιδέα που απορρέει από την παιδική μου ηλικία. Είμαι το τυπικό παράδειγμα του κοριτσιού που κάνει παρέα με κακά αγόρια. Ήθελα να κάνω αυτό το έργο πριν από λίγα χρόνια, αλλά μόνο μετά την γέννηση του παιδιού μου αποφάσισα να το κάνω χωρίς να σκέφτομαι την ψυχική και συναισθηματική μου ηρεμία. Υπάρχει τόση θλίψη και κίνδυνος σε ένα αναμορφωτήριο, παρόλο που τα αγόρια είναι πραγματικά υπέροχα.
Ανέπτυξες μια προσωπική σχέση μαζί τους;
Ναι, έκανα φίλους. Τα αγόρια ήταν εκείνα που με έβαλαν στην διαδικασία να πουλήσω αυτά τα έργα. Ελπίζω, χάρη στη φιλανθρωπία, το καθένα από αυτά να πάρει έναν φάκελο με χρήματα για κάποιο νέο ξεκίνημα: την ενοικίαση ενός διαμερίσματος, την παρακολούθηση μαθημάτων.
Η εμπειρία σου από την καταγραφή αυτή άλλαξε τις απόψεις σου για το είδος αυτό των ιδρυμάτων;
Το Studzieniec, όπου τράβηξα αυτές τις φωτογραφίες, είναι ένα μέρος όπου τα αγόρια δεν θέλουν καν να φύγουν. Το σκάνε περιστασιακά, αλλά επειδή εξωθούνται από τις ορμόνες, από την δίψα για τη διασκέδαση, για ελευθερία. Όταν έρχεται η ώρα να εγκαταλείψουν το μέρος αυτό για πάντα, ζητούν να μείνουν περισσότερο. Φοβούνται να επιστρέψουν στην κοινωνία από την οποία προέρχονται. Είναι η μόνη ευκαιρία που τους δίνεται για να κάνουν κάτι για τον εαυτό τους.
Πως κατέληξαν στο αναμορφωτήριο ορισμένα από τα αγόρια που φωτογράφισες;
Η αφορμή είναι συνήθως η ίδια. Οι γονείς είναι δυσλειτουργικοί αλκοολικοί που εγκαταλείπουν τα παιδιά τους για να συνεχίζουν να πίνουν. Μερικές φορές τα παιδιά παραλαμβάνονται από εργαζομένους της κοινωνικής πρόνοιας. Εκείνα που καταλήγουν στο αναμορφωτήριο έχουν συνήθως πλούσιο ποινικό μητρώο. Αρχίζουν να διαπράττουν αδικήματα στην ηλικία των 8, οπότε όταν είναι 12 έχουν ήδη πολλές κατηγορίες σε βάρος τους: για ληστείες, κλοπές, επιθέσεις, ακόμη και θανατηφόρα ατυχήματα και (σπάνια) βιασμούς.
Κάτι που έμαθες για τα αγόρια στο αναμορφωτήριο και σε εξέπληξε;
Εντυπωσιάστηκα πολύ από την ειλικρίνειά τους και το πόσο ελεύθερα αντιμετώπιζαν τη ζωή. Ξέρουν πολλά για τη ζωή, και η δυσπιστία τους απέναντι στα μυθεύματα και τα ιδανικά τους καθιστά πολύ προσεκτικούς και διεισδυτικούς παρατηρητές.
Υπήρξε μια συγκεκριμένη στιγμή όσο ήσουν εκεί που αιφνιδιάστηκες;
Ναι. Όταν επικοινώνησαν κρυφά μαζί μου στο Facebook για να με ενημερώσουν για το θάνατο ενός από τα δίδυμα αδέλφια. Σκέφτηκα ότι ήμουν σημαντική γι' αυτούς.
Αυτά τα παιδιά προσπαθούν ακόμα να καταλάβουν τι σημαίνει να είσαι άνδρας - άντρας χωρίς γυναίκες. Πώς επηρέασαν αυτό το έργο οι ιδέες της αρρενωπότητας και του ανδρισμού;
Έχουν τρομερά role models που δεν τους διδάσκουν τίποτα άλλο παρά τη βία. Νομίζω ότι βαθιά μέσα τους αναζητούν τη σταθερότητα. Μπορείς να το δείς στον τρόπο που προσκολλούνται στις φιλενάδες τους. Δεν είμαι σίγουρη αν μπορούν να εκτιμήσουν τέτοιες σχέσεις. Το αρχέτυπο του αναμορφωτηρίου είναι να είσαι ένας άνδρας δυνατός, σκληρός, βίαιος, αδίστακτος, ένας μυθικός εγκληματίας που πάντα θα ξεφεύγει. Το ίδρυμα προσπαθεί να αλλάξει τα αγόρια διδασκοντάς τους τον σεβασμό για τους ανθρώπους και την εργασία. Τα αγόρια από οικογένειες με τουλάχιστον έναν στοργικό γονέα είναι πιο δεκτικά σε αλλαγές. Διαφορετικά, είναι μια δύσκολη διαδικασία, ειδικά με τις οικογένειες με ποινικό ιστορικό που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά. Ωστόσο, το Studzieniec έχει υψηλό ποσοστό επιτυχίας.
Πολλές από τις φωτογραφίες αυτές αντιπαραβάλλουν τη συντροφικότητα και τη μοναξιά ...
Φιλία και αντιπαλότητα. Αυτές οι έννοιες είναι οι πιο σημαντικές σε ένα αναμορφωτήριο. Δεν επιτρέπεται να προδίδει ο ένας τον άλλον, να καρφώνει ο ένας τον άλλον ή να ηττηθείς. Οι νεότεροι υποβάλλονται σε μπούλινγκ. Προσπάθησα να τους εξηγήσω ότι είναι άσκοπο, αλλά αυτό δεν γίνεται να σταματήσει. Πιστεύω ότι οι επόπτες και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να χειριστούν τα χειρότερα περιστατικά. 'Ετυχε να γίνω μάρτυρας μιας περίπτωσης όπου δύο αγόρια πιάστηκαν για λαθρεμπόριο ναρκωτικών, και μετά χωρίστηκαν και στάλθηκαν σε διαφορετικά ιδρύματα. Τα αγόρια συμπαθούν το ένα το άλλο κι αυτό τους δίνει την αίσθηση της ασφάλειας. Πιστεύουν ότι ανήκουν κάπου κι ότι κάποιος τους νοιάζεται. Είδα τις επιστολές που στέλνουν ο ένας στον άλλο, και οι οποίες εκφράζουν αυτές τις βαθιές σχέσεις.
Επομένως, η βία είναι ένα στοιχείο των σχεσεών τους μεταξύ τους;
Για τους τρόφιμους ενός αναμορφωτηρίου, η βία είναι μέρος της κοινωνικής επαφής και δεν μπορεί να εξαλειφθεί από τη ζωή των εφήβων αγοριών. Η ένταση, τα συναισθήματα, η ενέργεια βρίσκουν διέξοδο με τα βίαια παιχνίδια. Δεν έχω δει ποτέ ακραίες καταστάσεις. Νομίζω ότι είναι καλά εκπαιδευμένοι και ξέρουν πότε να σταματούν.
Πώς βλέπεις αυτήν τη σειρά σε σχέση με το άλλο σου έργο "Solstice", το οποίο μοιάζει να είναι στους αντίποδες του "Imago";
Και τα δύο αυτά έργα, παρόλο που διαφέρουν τόσο πολύ, αφορούν την εγγύτητα και την οικειότητα μεταξύ των ανθρώπων, και ως προς αυτό, πιστεύω ότι είναι κάτι που έχουν κοινό. Το "Solstice" είναι μια ιστορία για τον κόσμο των γυναικών και το "Imago" για τα παραβατικά αγόρια. Εκ πρώτης όψης, πρόκειται για διαφορετικούς κόσμους, αλλά σε βαθύτερο επίπεδο και τα δύο μιλούν για μοναξιά και αλληλοβοήθεια. Το "Solstice" είναι ένα διαρκές έργο όπου ενδέχεται να συμβαίνουν περισσότερα πράγματα. Αντίθετα, το "Imago" είναι η καταγραφή μιας χρονιάς μαζί με τα αγόρια, που έχει ολοκληρωθεί.
Πρόσφατα υπήρξε μία αναταραχή σχετικά με μια προτεινόμενη απαγόρευση της έκτρωσης στην Πολωνία. Χιλιάδες γυναίκες βγήκαν στους δρόμους και διαδήλωσαν για να εκφράσουν την αντιθεσή τους. Αυτό το έργο αποκτά νέο νόημα για σένα στο πλαίσιο αυτών των διαμαρτυριών;
Μόλις τελείωσα ένα editorial μόδας με τίτλο The Ballad about a Polish Girl με την Marta Dyks για το περιοδικό Floffers, όπου απεικονίζονταιι διάφορες πτυχές της σύγχρονης κατάστασης των Πολωνών γυναικών. Είναι μια σημαντική στιγμή. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι το 70% των Πολωνών είναι ακλόνητοι Καθολικοί που ζουν σύμφωνα με τις διδασκαλίες της Εκκλησίας. Πιστεύουν ότι η άμβλωση είναι θανάσιμο αμάρτημα. Δεν μπορώ πλέον να το συζητήσω, αλλά πιστεύω ότι καμία γυναίκα δεν πρέπει να είναι αναγκασμένη να γεννάει ή να πρέπει να τημωρείται για μία άμβλωση. Αυτά τα γεγονότα σήμερα στην Πολωνία είναι ανησυχητικά. Νιώθω θλίψη και φόβο απέναντι στην κατάσταση αυτή των πραγμάτων.
Η ζωή σε ένα πολωνικό αναμορφωτήριο
Anton Shebetko
Bird in Flight, 10.02.2017
*
"Ο φίλος μου ήταν που μου υπέδειξε αυτό το αναμορφωτήριο. Πηγαίναμε στα ιαματικά λουτρά στο Mszczonów και αποφάσισε να μου δείξει το μέρος εκείνο που ήταν κοντά. Ήταν απίθανο. Ένα αναμορφωτήριο μέσα στο δάσος, με ένα σταυρό στην πύλη. Μισό χρόνο αργότερα, κι ενώ συνέχιζα να δουλεύω το ίδιο θέμα, είδα και τις άλλες εγκαταστάσεις - ένα πάρκο, μία εκκλησία και κτίρια από κόκκινο τούβλο.
Μια βδομάδα σε ένα αναμορφωτήριο αποτελείται από πέντε μέρες διδασκαλίας, εργαστήρια και βραδινά μαθήματα. Τα Σαββατοκύριακα είναι μάλλον βαρετά, και συμπεριλαμβάνουν καθαριότητα και επιτηρούμενες οικιακές εργασίες. Εάν κάποιος πραγματικά το επιθυμεί, το Studzieniec μπορεί να προσφέρει μια καλή εκπαίδευση. Μπορείς να μάθεις ξυλουργική, οικοδομικές εργασίες, κηπουρική ή εκτροφή αλόγων. Είναι ένα από τα πρώτα παρόμοια ιδρύματα στην Ευρώπη όπου ο κύριος στόχος είναι η αποκατάσταση ανηλίκων μέσω της εκπαίδευσης και της εργασίας. Υπάρχουν τρία αντίστοιχα κέντρα κράτησης στη Γερμανία, τη Γαλλία και τις Κάτω Χώρες.
Η ιδέα αυτή φαίνεται να λειτουργεί καλά κατά τη γνώμη μου. Ένα αναμορφωτήριο μειώνει αποτελεσματικά το επίπεδο επιθετικότητας. 'Εχει καλή διαχείρηση, απασχολεί ειδικούς, για παράδειγμα έναν ψυχολόγο. Το προσωπικό περιλαμβάνει γυναίκες, κάτι πολύ σημαντικό σε ένα τέτοιο ίδρυμα, καθώς μετριάζουν την ιδιοσυγκρασία των τροφίμων.
Φυσικά, υπήρξα μάρτυρας εκδηλώσεων βίας μεταξύ αγοριών. Τους είδα να ανταγωνίζονται σε ομάδες, να δίνουν μικρές μάχες. Αλλά όπως εγώ το σκέφτομαι, αυτό δεν ξεπερνά ένα αποδεκτό επίπεδο επιθετικότητας που μπορείς να παρατηρήσεις στην αυλή ενός δευτεροβάθμιου σχολείου.
Αρχικά, είχα γράψει στον διευθυντή για να τον ρωτήσω εάν υπήρχε πιθανότητα να κάνω ένα τέτοιο έργο. Αποδείχτηκε ένας θαυμάσιος άνθρωπος. Συμφώνησε, θεωρώντας το σαν μία ευκαιρία για θεραπεία. Δεν είναι εύκολο να εισέρχεσαι σε έναν τέτοιο κόσμο απ' έξω και να σπάς το τείχος της εφηβικής επιθετικότητας, της εχθρότητας και της ντροπής. Βαθιά μέσα τους είναι όλα καλά παιδιά που μπορείς να τα εμπιστεύεσαι. Μετά από ένα χρόνο γνωριμίας μου μαζί τους, μπορώ πραγματικά να επιβεβαιώσω ότι ορισμένα απ' αυτά χρειάζονταν αυτό το είδος της επαφής και της αλληλεπίδρασης. Στη συνέχεια ανοίχτηκαν λίγο συναισθηματικά και ξεκίνησαν μια προσωπική ανάπτυξη.
Κατά τη γνώμη μου, είναι απλά παιδιά που έχουν υποφέρει από τους γονείς τους. Κάθε φορά που επέστρεφα από το αναμορφωτήριο, έπιανα τον εαυτό μου να καταριέται τους αδιάφορους σκληρούς γονείς τους. Η συμπεριφορά και οι ενέργειές τους έκαναν αυτά τα αγαπημένα παιδιά να καταλήξουν σε ένα τέτοιο μέρος. Τα αγόρια δεν το αξίζουν.
Δεν μπορώ να σας πω αν το Studzieniec είναι ένα τυπικό πολωνικό αναμορφωτήριο πριν επισκεφτώ περισσότερα μέρη. Νομίζω ότι οποιοδήποτε μέρος συνδέεται με τους ανθρώπους. Το Studzieniec είναι ένα εξαιρετικά φωτισμένο μέρος. Προσπαθήστε να το φανταστείτε έτσι: στη μέση του δάσους, με ανθισμένα μηλιές κι ένα πλατύ τοπίο. Πόσο βαθιά πρέπει να επηρεάζει τους νέους εγκεφάλους που είναι εθισμένοι στο αλκοόλ ή τις αμφεταμίνες; Νομίζω ότι το Studzieniec τους επιτρέπει να ξεκινήσουν από την αρχή μακριά από το προηγούμενο περιβάλλον και είναι τυχεροί που το έχουν.
Είμαι ένα είδος μητέρας για πολλά αγόρια. Συζητάμε συχνά και τους βοηθάω όσο περισσότερο μπορώ. Δυστυχώς, μερικά από αυτά δεν μπορούν πλέον να βοηθηθούν.
Αυτοί οι νέοι έχουν την ευκαιρία να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους άν συνεχίζουν να αποφεύγουν τις κακές συνήθειες και να λαμβάνουν την κατάλληλη υποστήριξη που χρειάζονται. Κάποιος πρέπει να τους βοηθήσει να μείνουν μακριά από το καταστρεπτικό τους υπόβαθρο - βίαιοι πατέρες, μεθυσμένες μητέρες, παράνομες προτάσεις εργασίας με τη μαφία. Θα πετύχουν αν κάποιος τους εμπιστευτεί, τους βοηθήσει και τους χρησιμοποιήσει.
Μεγάλωσα σε ένα συνηθισμένο συγκρότημα κατοικιών που αποτελείται από ένα μεγάλο μπλοκ διαμερισμάτων χαρακτηριστικό της κομμουνιστικής εποχής στην Πολωνία. Κατοικήθηκαν τόσο από μορφωμένους ανθρώπους όσο και από τις εργατικές τάξεις. Τα αγόρια από παθολογικές οικογένειες, παρόμοια με αυτά του φωτογραφικού έργου μου, ήταν φίλοι μου στην παιδική μου ηλικία. Έπαιζα μαζί τους, άκουγα τις ιστορίες τους, ήπια κοντά τους τα πρώτα μου ποτά. Μερικοί από αυτούς έχουν ήδη πεθάνει. Κάποιοι μετακόμισαν στο εξωτερικό αναζητώντας μια καλύτερη αμειβόμενη εργασία. 'Αλλοι ζουν ακόμη στην Πολωνία με οικογένειες, ελπίζω.
Ο κύριος σκοπός αυτού του έργου ήταν να δείξει αυτά τα παιδιά στον κόσμο με ευγενικό και λεπτό τρόπο. Η πρόθεσή μου ήταν να επικεντρωθώ στο πως συνδυάζεται η παιδική αθωότητα με την βλάβη που μπορεί να προκάλεσαν. Ήθελα απλώς να καταλάβω από πού πηγάζει όλο αυτό. Αυτό είναι όλο. Τώρα γνωρίζω ότι προέρχεται από μια κακή ανατροφή, σκληρούς και μεθυσμένους γονείς που δεν παρείχαν φροντίδα, ασφάλεια και αυτοπεποίθηση στα παιδιά τους. Δεν είχα την πρόθεση να τραβήξω λυρικές φωτογραφίες. Στο τέλος εμφανίζουν μία λεπτότητα.
Με την επιστροφή τους στην πραγματική ζωή, ξεφεύγουν στην αρχή από τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και την εξαθλίωση. Το πιο οδυνηρό είναι η απελπισία που νιώθουν όταν πρόκειται να επιστρέψουν στην πραγματική ζωή. Και τότε ξαναπέφτουν στα ναρκωτικά, το αλκοόλ και την εξαθλίωση.
Στενοχωριέμαι που η Πολωνία δεν τους βοηθάει αρκετά. Αλλά χαίρομαι που η κυβέρνηση θέλει να τους αποκαταστήσει και ελπίζω πραγματικά ότι το κέντρο κράτησης Studzieniec δεν θα κλείσει ποτέ."
Μτφ. Σ.Σ.
