«ΠΩΣ ΘΑ ΠΑΡΗΓΟΡΗΘΟΥΜΕ, τώρα που ο Θεός πέθανε;» αναρωτιέται ο Νίτσε στη Χαρούμενη Επιστήμη. Τι νέους μύθους θα χρειαστεί να επινοήσουμε για να γεμίσουμε το κενό; Ποιες νέες τελετουργίες; Ποια ιερά παιχνίδια; Η μίζερη, τραγική, ανόητη, βρομερή αστική ζωή μας, αυτή η γυμνή, πονεμένη φάρσα είναι ό,τι καλύτερο καταφέραμε να φτιάξουμε μετά την εξόντωσή Του;
«Προς τα πού κινούμαστε; Δεν γκρεμιζόμαστε συνεχώς; Πίσω, πλάγια, μπροστά, προς όλες τις μεριές; Υπάρχει ακόμα ένα πάνω κι ένα κάτω; Δεν περιπλανιόμαστε σαν μέσα σε ένα απέραντο μηδέν; Δεν κάνει περισσότερο κρύο; Δεν έρχεται η νύχτα, πάντα η νύχτα, πάνω μας;»¹.
Οι ήρωες του Μάριο Μπανούσι προσπαθούν απεγνωσμένα να αμυνθούν απέναντι στη νύχτα. Στο Goodbye, Lindita η απώλεια της μονάκριβης θυγατέρας σημαίνει την ακραία ενεργοποίηση όλων των δυνάμεων ψυχικής επιβίωσης της οικογένειας. Τα μέλη της ακολουθούν το τυπικό τελετουργικό, εκτελώντας ευλαβικά τις φροντιστικές και συμβολικές χειρονομίες εξαγνισμού και στολισμού της νεκρής, αποζητώντας να μετριάσουν την οδύνη, να ξορκίσουν το ανεπανόρθωτο, να συνδεθούν με τους πενθούντες όλων των εποχών, των φύλων, των ηλικιών.
Με εξαιρετική ευαισθησία και ακρίβεια, ο νεαρότατος Μάριο Μπανούσι κατάφερε ήδη στη δεύτερη ετούτη σκηνοθεσία του να συνθέσει ένα εξόχως ποιητικό σύμπαν, φτιαγμένο από απρόσμενες εικόνες, ονειρικές συνδέσεις, εύγλωττα αντικείμενα, παλλόμενα σώματα που συναντιούνται αρμονικά για να μας παρασύρουν σε ένα συναρπαστικό ταξίδι.
Αστράφτει το χλωμό δέρμα της νεκρής Lindita, καθώς πέφτει πάνω του το χώμα. Μας βλέπει; Η ψυχή της ετοιμάζεται να πετάξει από το παράθυρο, την έλκει το φως του φεγγαριού, τη μαγεύει η ανήμερη μελωδία ενός πλανόδιου οργανοπαίκτη που διασχίζει διστακτικά τον δρόμο. Ο πατέρας της χώνεται κάτω από το πάπλωμα, ενώ μια συγγενής βουτάει στο πάτωμα αγκαλιά με τα μπλουζάκια της.
Πώς θα συνεχιστεί η ζωή μετά από ένα τέτοιο μείζον συμβάν; Θα παραμείνουμε αποχαυνωμένοι μπροστά στην οθόνη, πνίγοντας το πένθος μας με χίλιες ανούσιες, παρδαλές εικόνες; Η έρημος εξαπλώνεται, τα ομοιώματα και οι αδιάφορες μορφές παραμένουν κραταιές ακόμη και όταν όλα γύρω μας, μέσα μας, καταρρέουν.
Στη Lindita, τα μέλη της οικογένειας, εγκλωβισμένα στο φτωχικό σαλόνι τους, καταφεύγουν σε όλες τις οικείες συνήθειες της καθημερινότητας για να μουδιάσουν την αγωνία τους. Πάνω σε αυτές έχτισαν το οικοδόμημα μιας ολόκληρης ζωής, ελπίζοντας πως τα πράγματα θα κυλήσουν ομαλά μέχρι τέλους. Όμως κόπηκε ξαφνικά το πάτωμα στα δύο, επήλθε το ρήγμα της ασυνέχειας, ο θάνατος.
Τώρα νιώθουν χαμένοι. Όσο κι αν βουτάνε στην κολυμπήθρα για να ξαναβαπτιστούν, όσο μανιωδώς κι αν καταβροχθίζουν τη σούπα τους, όσο κι αν συμμαζεύουν τα ασυμμάζευτα, τίποτα δεν μοιάζει ικανό να κατευνάσει το άλγος. Γιατί δίπλα στις ανθοδέσμες και τα εικονίσματα, κάτω από τις μάσκες και τα νεκρικά φορέματα, πίσω από τα μισόκλειστα παντζούρια, ασίγαστα φουντώνει η ορμή της μεταμέλειας, θεριεύει η λαχτάρα της επανεκκίνησης, η επιθυμία να επινοηθεί ξανά ένα άλλο νόημα, πιο βαθύ, πιο πραγματικό, πιο στέρεο.
Η αίθουσα έχει γεμίσει από τις πολλαπλές εκδοχές της Lindita, τα πονεμένα alter ego της που διπλώνονται, ανοίγονται, σπαρταρούν και σείονται από σπασμούς σε μια ύστατη απόπειρα διασπάθισης της περίσσιας ενέργειας που δεν πρόλαβε να επενδυθεί εγκαίρως, όσο ζούσε. Η φυσιολογική ροή σταματά, η γραμμική εξέλιξη σπάει, οι χρόνοι των βιωμένων εμπειριών και των καταπιεσμένων ενορμήσεων διαπλέκονται, τα σώματα εκρήγνυνται. Άνθη και βεγγαλικά. Από πού ήρθε τούτο το περιστέρι;
Απαρηγόρητη η Μητέρα υψώνει ένα μικρό ταπεινό δοχείο για να περισυλλέξει τα περιττώματά του. Είναι η μόνη που επικοινωνεί με μια άλλη διάσταση, η μόνη που δείχνει να αντιλαμβάνεται ότι τα παλιά σχήματα αδυνατούν πλέον να τη συμπεριλάβει και ότι το παιχνίδι της αλλαγής πρέπει να διεξαχθεί κόντρα στη συνήθεια και στη μνήμη, κόντρα στις υπάρχουσες και ήδη πλήρεις, «νεκρές» φόρμες.
Γυμνή και φρεσκοπλυμένη, θα μπουσουλήσει πίσω από τον «τοίχο» και θα φτάσει στη φωλιά από ξερόκλαδα. Εκεί θα κουρνιάσει στην αγκαλιά της γυναίκας-πουλιού, θα ξαναγίνει βρέφος, θα προσπαθήσει ίσως ν’ ακολουθήσει μια νέα γραμμή φυγής, πέρα από τα ανθρώπινα ή μάλλον εκεί όπου τα ανθρώπινα έχουν ξεχάσει τον εαυτό τους και τους τρόπους τους, έχουν απαρνηθεί τον πολιτισμό της δυστυχίας τους, και αναζητούν μια νέα σύνδεση με το ζωικό, με το φυτικό, με τις αισθήσεις, με την πολιτική, με τα φυσικά και τεχνητά γίγνεσθαι, με τον υπερχειλίζοντα, θορυβώδη κόσμο.
Με εξαιρετική ευαισθησία και ακρίβεια, ο νεαρότατος Μάριο Μπανούσι κατάφερε ήδη στη δεύτερη ετούτη σκηνοθεσία του να συνθέσει ένα εξόχως ποιητικό σύμπαν, φτιαγμένο από απρόσμενες εικόνες, ονειρικές συνδέσεις, εύγλωττα αντικείμενα, παλλόμενα σώματα που συναντιούνται αρμονικά για να μας παρασύρουν σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στο άρρητο, στο αφανές, στο αξιερώτητο, στο αξιονόητο, φωτίζοντας το βαθύτερο πένθος μας και αναζητώντας μια νέα θεατρική γλώσσα που γεννιέται, παραδόξως, από την ίδια την απουσία της.
Ο Μπανούσι ανέδειξε τη διαρκή πάλη μεταξύ παλιού και καινούργιου, επανάληψης και διαφοράς, τυποποίησης και ρήξης, μηχανικής αναπαραγωγής και γόνιμου επαναπροσδιορισμού των αναγκών, των επιθυμιών, των εντάσεων. Το πάγωμα του νοήματος χρειάζεται όλη τη θέρμη της φαντασίας για να λιώσει, είναι σαν να μας λέει ο 24χρονος δημιουργός, που εξομολογείται, στο πρόγραμμα της παράστασης, ότι ψυχική αφετηρία αυτής της παράστασης υπήρξε η απώλεια δύο σημαντικών δικών του προσώπων.
Eκβαλλόμενη σε συνεχείς, ολοένα κορυφούμενους κυματισμούς, η μουσική του Εμμανουήλ Ροβίθη προκαλεί απανωτούς συγκινησιακούς πνιγμούς, ενώ ο Τάσος Παλαιορούτας θερμαίνει με απόκοσμο, σχεδόν μυστηριακό φως κάθε σκηνή. Απόλυτα εναρμονισμένοι με το σκηνοθετικό όραμα, οι επτά ηθοποιοί (Χρυσή Βιδαλάκη, Μπάμπης Γαλιατσάτος, Μανταλένα Καραβάτου, Αφροδίτη Κατσαρού, Ευτυχία Στεφάνου, Άννα Συμεωνίδου, Αλεξάνδρα Χασάνι) ενσαρκώνουν με αφοσίωση την τολμηρή και παθιασμένη Lindita που λάμπει εκτυφλωτικά όσο και η πιο άγρια θλίψη.
1: Η χαρούμενη επιστήμη του Φρίντριχ Νίτσε, μτφρ. Ζήσης Σαρίκας, εκδόσεις Πανoπτικόν
Δείτε εδώ πληροφορίες για την παράσταση «Goodbye, Lindita»
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
