Ως παιδί δεν έβλεπα πολλά πράγματα ειδυλλιακά, αλλά δεν έχει να κάνει ούτε με το μέρος όπου μεγάλωνα, ούτε με την οικογένειά μου. Έχω ωραίες αναμνήσεις από εκδρομές και παιχνίδια, έπαιζα στη γειτονιά και στους δρόμους χωρίς να υπάρχει κίνδυνος. Ο Κορυδαλλός τότε ήταν μια ανερχόμενη γειτονιά των ναυτικών. Απλώς είχα την περιέργεια να δω άλλα πράγματα από εκείνα που ζούσα.
Οι δικοί μου με είχαν με αρκετά μεγάλη ελευθερία, δεν με μεγάλωσαν σαν κορίτσι, και είχα ακριβώς την ίδια αντιμετώπιση με τον αδελφό μου. Δεν ένιωσα ποτέ περιορισμένη, αλλά ήθελα από πολύ μικρή να είμαι ενήλικη κι ελεύθερη για να μπορώ να φεύγω, να παίρνω πρωτοβουλίες, να έχω πλήρη ελευθερία.
• Το θέατρο το ανακάλυψα από νωρίς, γιατί με πήγαινε η μητέρα μου. Ήταν φιλότεχνοι και αυτή και ο μπαμπάς μου, αν και εκείνος με άλλον τρόπο. Έπαιζε μουσική, ζωγράφιζε, του άρεσε να ακούει την Αμάλια Ροντρίγκες να τραγουδάει φάντος. Παρ' όλα αυτά, το περιβάλλον ήταν άκρως μικροαστικό. Πήγαινα στο δημόσιο σχολείο της περιοχής μας κι όταν έμαθα ότι ο Δήμος έφτιαχνε ένα θεατρικό εργαστήρι –ήμουν τότε 14 ετών– πήγα από μόνη μου και γράφτηκα, χωρίς να πάρω άδεια από κανέναν.
Αισθανόμουν το στένεμα της παιδικής ηλικίας, ότι δεν είναι εύκολο να πας παραπέρα, να ταξιδέψεις και να ξεφύγεις από κάποια όρια, να ανακαλύψεις άλλες ζωές. Το διάβασμα και το θέατρο μού έδιναν αυτή την άνεση. Στο θέατρο μού ανοίχτηκε ένας κόσμος όπου μπορούσα να απελευθερώσω τον εαυτό μου.
Τρέχω με το μετρό από δω και από κει, άλλες στιγμές έχω χρήματα κι άλλες δεν έχω. Εμένα αυτή η ζωή μου αρέσει, αυτή διάλεξα, και οι δυσκολίες είναι πάντα δεδομένες, όπως και οι ευκολίες, που είναι απολαυστικές. Θεωρώ ότι δεν πρέπει να χάνουμε το κουράγιο μας και να μεμψιμοιρούμε. Ακόμα και μέσα στην αθλιότητα που ζούμε μπορεί να υπάρχουν θετικά στοιχεία. Για μένα σημασία έχει η διαύγεια.
• Ακόμα και τη λέξη «θέατρο», και όχι «ηθοποιός», την έβλεπα με φωσφοριζέ γράμματα. Μέχρι τη Β' Λυκείου είχα στόχο να μπω στην Ιατρική. Όταν αποφάσισα να δώσω στη δραματική σχολή, δίσταζα να το πω στους γονείς μου. Και όντως δυσκολεύτηκαν να το δεχτούν, από ανασφάλεια, που εγκατέλειπα τις υπόλοιπες δυνάμεις μου και τα προσόντα μου τόσο εύκολα. Τελικά, δεν μου έφεραν καμία αντίρρηση.
Δεν ξεπέρασα ποτέ τις ενοχές μου, γιατί θεωρώ ότι πολλά πράγματα έχουν πολύ πιο άμεση προσφορά, αλλά δεν είχα κουράγιο να περάσω τόσα χρόνια μόνη με τα βιβλία. Δεν είχα την ψυχική δύναμη και τη συγκέντρωση, και καθώς είχε αργήσει η εφηβεία μου, είχε αρχίσει να σπάει η προσήλωσή μου. Άλλωστε, χάρη στο θεατρικό εργαστήρι –κι εδώ να πω ότι χρωστάω πολλά στον δάσκαλό μου και σκηνοθέτη Δημήτρη Μήτσουλα–, κατάφερα να απαλλαγώ από την ντροπή και την εσωστρέφεια. Ήμουν τρομερά ντροπαλή και κοκκίνιζα μέχρι τα 25 μου – ακόμα και τώρα συμβαίνει αυτό μερικές φορές.
• Για να μπορέσω να σπουδάσω δούλεψα το πρώτο καλοκαίρι. Δεν μου άρεσε μετά τα 18 να με συντηρούν οι γονείς μου. Ήθελα να είμαι οικονομικά ανεξάρτητη. Πέρασα στο Θέατρο Τέχνης, όπου έμεινα αρκετά χρόνια μετά την αποφοίτησή μου από τη σχολή. Ήταν σαν μια οικογένεια, με τα καλά και τα κακά της. Υπήρχε ασφάλεια, αγάπη, γνώση και νοιάξιμο, αλλά και στασιμότητα και μια ταύτιση που δεν μπορούσες να αλλάξεις. Ο Γιώργος Λαζάνης μού εμπιστεύτηκε πολύ νωρίς έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στα Φτερά Μπεκάτσας του Θανάση Βαλτινού. Αυτό μου έδωσε πολλή μεγάλη εσωτερική δύναμη.
Έμεινα πέντε χρόνια στο Τέχνης. Έφυγα όχι για να πάω αλλού, αλλά για να φύγω, μένοντας άνεργη. Ήθελα όμως να έρθω σε επαφή με άλλους τρόπους δουλειάς, να μάθω άλλες μεθόδους, να βρω δασκάλους, να δω τεχνοτροπίες. Ψάχνοντας σε πάρα πολλά μέρη, έκανα σεμινάρια, δούλεψα, γνώρισα κόσμο που λειτουργούσε διαφορετικά. Άρχισε ένα πιο ευρύ ταξίδι. Με τις απογοητεύσεις του και τις ομορφιές του.
• Το θέατρο δεν είναι αταξικό, χωράει όμως τους πάντες, και τους τυχοδιώκτες, ευτυχώς. Όταν ξεκινάς από χαμηλά, είναι δύσκολη η επιβίωση. Άλλοτε λειτουργείς ως επαγγελματίας και άλλες φορές ποντάρεις σε κάτι πιο καλλιτεχνικό. Εγώ επιλέγω και τα δύο γιατί πρέπει και να ζήσω. Δεν είμαι τόσο εστέτ κι έχω κάνει πράγματα που δεν τα πίστευα τόσο πολύ, αλλά εκ των υστέρων κατάλαβα ότι μου έδωσαν τρομερά μεγάλη εμπειρία.
Έχω πέσει πολλές φορές έξω, σνομπάροντας πράγματα. Έρευνα στην τέχνη και την επιστήμη δεν μπορείς να κάνεις όταν βιοπορίζεσαι. Μακάρι να μπορούσε να γίνει, αλλά δεν γίνεται. Αυτό που χαίρομαι, και είναι κι ένας λόγος που διάλεξα αυτόν το δρόμο, είναι που κατάλαβα ότι μπορεί το θέατρο να είναι μεν ταξικό, αλλά υπάρχει ένα περιθώριο να ελιχθείς. Δεν θεωρώ ότι οι ηθοποιοί είναι άλλη φυλή από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Έχω γνωρίσει ματαιόδοξους σε πολλές άλλες ιδιότητες κι εργασίες.
• Ένας από τους πρώτους σταθμούς μου μετά το Θέατρο Τέχνη ς ήταν η Ομάδα Υψηλού Κινδύνου του συμμαθητή μου Γιάννη Κοντραφούρη, που δεν είναι πια στη ζωή. Ήταν κάτι συλλογικό, χειροποίητο, και παλεύαμε με προσωπικά μας θέματα. Από εκεί με τσίμπησε ο Σταμάτης Φασουλής και με πήρε στο Εξ Επαφής. Ο Σταμάτης ήταν ένα πολύ μεγάλο μάθημα. Συμμετείχα επίσης στον χορό της Ελένης σε σκηνοθεσία του Γιάννη Χουβαρδά, όπου ήταν όλη η γενιά μου, που τώρα επιπλέει κάπως.
Επίσης γνώρισα τον Λευτέρη Βογιατζή, με τον οποίο ξεκίνησε μια επικοινωνία κι έτσι έπαιξα αργότερα στο Σε σας που με ακούτε της Λούλας Αναγνωστάκη και μετά έγινα βοηθός του στις Δούλες. Πήγα στον Λευτέρη για να ξεσκονίσω τον εαυτό μου, γιατί είχα βαρεθεί τα μέσα μου, την επανάληψη του εαυτού μου. Πήγα σε αυτόν και όντως μου άλλαξε τα φώτα. Από τη μία «καταργήθηκα» και από την άλλη μου ανοίχτηκε ένας καινούργιος κόσμος. Μου πήρε χρόνια να εισπράξω ψήγματα μόλις από αυτά που μου πρότεινε. Βοηθός του έγινα ακριβώς για να μην είμαι στο στόχαστρο και να μπορώ να παρατηρώ απ' έξω.
• Στο εμπορικό θέατρο δεν πήγα να δουλέψω από δειλία. Δεν είχα μεγάλη αυτοπεποίθηση για να παλέψω. Εκεί δεν μπορείς κα κρυφτείς πίσω από διδασκαλίες και ύφος, είναι άλλοι οι νόμοι. Το γκελ της αμεσότητας με τον κόσμο πάει αλλού το παιχνίδι. Εγώ είμαι της έρευνας, θέλω να μαθαίνω. Προτιμούσα να τεμπελιάσω, να κάνω ταινίες, να ταξιδέψω.
Πήγα στην Ινδία και τη Νέα Υόρκη για να βρω άλλες μυρωδιές, να δω πώς είναι ο κόσμος. Είδα τεράστιες διαφορές που στην ουσία είχαν πολλά κοινά μεταξύ τους. Η μιζέρια που αναγνώρισα στη Νέα Υόρκη είναι πολύ πιο θλιβερή από τη σοκαριστική φτώχεια της Ινδίας. Εκεί ένιωσα μια γείωση περίεργη, σαν να γύρισα σε έναν κόσμο εκατό χρόνια πίσω, μια πρωτόγνωρη χαρά που ήμουν ζωντανή.
• Δεν θεωρώ τον εαυτό μου πρωτοπορία στο θέατρο. Εργάζομαι σε αυτό, δεν είμαι ούτε εστέτ ούτε λαϊκή, είμαι απ' όλα, τα θαυμάζω όλα, γιατί, θέλοντας και μη, είμαι και λαϊκή και μικροαστή. Μου αρέσει όπως ζουν οι εστέτ και οι ανώτερες τάξεις, «κλέβω» από αυτούς και τα χαίρομαι. Μου αρέσει αυτή η ευελιξία τού να μπορώ να παίρνω από παντού, αλλά εγώ είμαι εγώ. Ζω τη δική μου ζωή, εργάζομαι, τη μια στιγμή είμαι κάπου που κάνει τρομερή επιτυχία και φαντάζει απ' έξω ως τέτοια, και την άλλη μπορεί να κάνω κάτι πολύ μικρό, να λειτουργώ βοηθητικά κι ίσως να μην τα καταφέρνω κιόλας.
Τρέχω με το μετρό από δω και από κει, άλλες στιγμές έχω χρήματα κι άλλες δεν έχω. Εμένα αυτή η ζωή μου αρέσει, αυτή διάλεξα, και οι δυσκολίες είναι πάντα δεδομένες, όπως και οι ευκολίες, που είναι απολαυστικές. Θεωρώ ότι δεν πρέπει να χάνουμε το κουράγιο μας και να μεμψιμοιρούμε. Ακόμα και μέσα στην αθλιότητα που ζούμε μπορεί να υπάρχουν θετικά στοιχεία. Για μένα σημασία έχει η διαύγεια.
σχόλια