ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ

'Ολος ο 'Αμλετ σε 10 λήμματα

'Ολος ο 'Αμλετ σε 10 λήμματα Facebook Twitter
1

Πολλοί είδαν στον Άμλετ ένα έργο τέχνης γιατί το βρήκαν ενδιαφέρον, δε βρήκαν ενδιαφέρον σε ένα έργο τέχνης. Είναι η Μόνα Λίζα της λογοτεχνίας.

Τ.Σ. Έλιοτ 

Κορυφαία στιγμή της θεατρικής τέχνης και θεμελιώδες κείμενο του ευρωπαϊκού πνεύματος, ο Άμλετ αποτελεί πρόκληση για κάθε δημιουργό του θεάτρου. Εδώ όσα θέλετε να ξέρετε γύρω από τον Άμλετ.

Η ιστορία του Άμλετ είναι πολύ παλιά και καταγράφεται στο έργο Gesta Danorum του Σάξο Γκραμάτικους γύρω στο 1200. Σε αυτό το μύθο βασίζεται η Ισπανική τραγωδία του Τόμας Κιντ από την οποία εμπνέεται με τη σειρά του ο Σαίξπηρ.

Πόσο παλιά είναι η ιστορία του Άμλετ;

Η ιστορία του Άμλετ είναι πολύ παλιά και καταγράφεται στο έργο Gesta Danorum του Σάξο Γκραμάτικους γύρω στο 1200. Σε αυτό το μύθο βασίζεται η Ισπανική τραγωδία του Τόμας Κιντ από την οποία εμπνέεται με τη σειρά του ο Σαίξπηρ. Gesta Danorum («Πράξεις των Δανών") είναι ένα πατριωτικό έργο για τη Δανέζικη ιστορία. Είναι το πιο φιλόδοξο λογοτεχνικό επιχείρηση της μεσαιωνικής Δανίας και αποτελεί βασική πηγή για την πρώιμη ιστορία του έθνους. Είναι επίσης ένα από τα παλαιότερα γνωστά γραπτά κείμενα για την ιστορία της Εσθονίας και της Λετονίας. Αποτελείται από δεκαέξι βιβλία γραμμένα στα λατινικά. Προσφέρει μοναδικό προβληματισμό για τα Ευρωπαϊκά θέματα στον πρώιμο Μεσαίωνα συμπληρώνοντας ό,τι έχει παραδοθεί από τους ιστορικούς στη Δυτική και Νότια Ευρώπη.

 

'Ολος ο 'Αμλετ σε 10 λήμματα Facebook Twitter
Gesta Danorum, εδώ η πρώτη ιστορία για τον Άμλετ.

 

 

H πιο διάσημη φράση από θεατρικό έργο

Ο Σαίξπηρ γράφει τον Αμλετ το 1602, όπως δείχνει η πρώτη καταγεγραμμένη παρουσίαση του έργου. Η τραγική ιστορία του Άμλετ, του πρίγκιπα της Δανιμαρκίας, είναι ο πλήρης τίτλος του έργου. Δεν υπάρχει φράση στην ιστορία του θεάτρου πιο διάσημη από το «να ζει κανείς ή να μη ζεί». Την ξέρουν όλοι ακόμα και αν δεν ξέρουν το έργο. Και όλοι έχουν συνδυάσει μια εικόνα που μάταια οι σύγχρονες εκδοχές του έργου προσπαθούν να ανατρέψουν. Ο Αμλετ λέει αυτά τα λόγια κρατώντας μια νεκροκεφαλή. Στην βιογραφία του Σαίξπηρ από τον Πίτερ Ακρόιντ (εκδόσεις Μικρή Άρκτος), διαβάζουμε: «Η φράση To be or not to be είναι πιθανότατα μια παρεμβολή στο κείμενο. Ίσως πρόκειται για λόγια τα οποία ο Σαίξπηρ έγραψε για κάποια παλαιότερη εκδοχή του Άμλετ ή για ένα εντελώς άλλο έργο, ίσως ήταν μια φράση που σημείωσε βιαστικά σε ένα τετράδιο για αδιευκρίνιστη μελλοντική χρήση. Οπωσδήποτε ήταν πολύ καλή για να την εγκαταλείψει και έτσι την έβαλε σε αυτή την εκδοχή του Άμλετ».

'Ολος ο 'Αμλετ σε 10 λήμματα Facebook Twitter
Η πιο διάσημη θεατρική ερώτηση του κόσμου

 

Τρεις αξεπέραστοι Άμλετ

Η ιστορία του Άμλετ, τα περιέχει όλα. Ανεκπλήρωτους έρωτες, προδοσία, βία, τραγικό τέλος. Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις Άμλετ που δεν ξεπεράσαμε ποτέ. Ο Λόρενς Ολίβιε, ο Ρίτσαρντ Μπάρτον και ο Ινοκέντι Σμοκτουνόφσκι.

Λόρενς Ολίβιε, 1948

 

Ρίτσαρντ Μπάρτον, 1964

 

Ινοκέντι Σμοκτουνόφσκι

 

 

Πού γίνονται όλα αυτά;

Το Κάστρο Κρόνμποργκ βρίσκεται κοντά στην πόλη Χέλσινγκορ (Ελσινόρη) στα σύνορα της Δανίας με τη Σουηδία. Έχει παραμείνει άθικτο έως σήμερα κι έχει μείνει γνωστό, γιατί ο Σαίξπηρ τοποθέτησε εκεί, στο κάστρο της Ελσινόρης, τα γεγονότα της τραγωδίας του «Άμλετ». Το κάστρο έχει μεγάλη συμβολική σημασία για τους Δανούς και έπαιξε ρόλο-κλειδί στη ιστορία της βόρειας Ευρώπης από το 16ο έως το 18ο αιώνα.

Η ιστορία του χρονολογείται από το 1420, όταν χτίστηκε εκεί το οχυρό Κρόγκεν από το Δανό βασιλιά Ερρίκο της Πομερανίας. Την ονομασία "Κρόνμποργκ" την απέκτησε, όταν χτίστηκε και πάλι από το Φρειδερίκο Β 'της Δανίας. Η κατασκευή του κάστρου, το οποίο χτίστηκε σε βορειοευρωπαϊκό αναγεννησιακό ρυθμό, ολοκληρώθηκε το 1585 κι έγινε με σκοπό να επιβάλλει φόρους στα καράβια που περνούσαν το στενό της Βαλτικής. Τα έσοδα από τη φορολογία αυτή έφταναν μέχρι και το ένα τρίτο του εθνικού εισοδήματος και αποτελούσαν και εμπορεύματα, όπως κρασί και αλάτι.

'Ολος ο 'Αμλετ σε 10 λήμματα Facebook Twitter
Ελσινόρη, τότε
'Ολος ο 'Αμλετ σε 10 λήμματα Facebook Twitter
Ελσινόρη σήμερα

Μεσαιωνική βοτανολογία

Από την Οφηλία μαθαίνουμε τα φυτά του μεσαίωνα, μερικά τα βρίσκουμε και στην ελληνική γη.

Εσύ πάρε το χρυσόχορτο και το αγιόφυλλο

Εσύ πάρε τον μελανόφυλλο, κι εγώ θα πάρω λίγον

Αυτό το λεν λουλούδι της Κυριακής λουλούδι του Αη Γιώργη που το λέν και σκουλαρίκι γύφτισσας

Να το φοράς, τις Κυριακές να ξεχωρίζεις.

Το χηνοπόδι, η χρυσομηλιά Και αυτά εδώ τα αθάνατα.

Θα σου τα έδινα

Αλλά όλα μάδησαν όταν πέθανε ο πατέρας μου, είπαν πως είχε καλό τέλος.

(μετάφραση Γιώργος Χειμωνάς)

 

'Ολος ο 'Αμλετ σε 10 λήμματα Facebook Twitter
Ο πιο διάσημος πίνακας με την Οφηλία. Βρίσκεται στην Tate και είναι έργο του Sir John Everett Millais

 

Ο πρώτος Έλληνας Άμλετ

Στην Ελλάδα, το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο το 1937, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη, με Άμλετ τον Αλέξη Μινωτή. Το 1955, το έργο ξαναπαρουσιάστηκε από το Εθνικό Θέατρο, με τον Αλέξη Μινωτή σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή. Φυσικά σε μετάφραση του Βασίλη Ρώτα, του οποίου οι μεταφράσεις διαβάστηκαν από γενιές και γενιές. 

'Ολος ο 'Αμλετ σε 10 λήμματα Facebook Twitter
Άμλετ, Εθνικό Θέατρο 1937, πρώτο ανέβασμα στην Ελλάδα
'Ολος ο 'Αμλετ σε 10 λήμματα Facebook Twitter
1937, Αλέξης Μινωτής Άμλετ, Αιμίλιος Βεάκης Κλαύδιος
'Ολος ο 'Αμλετ σε 10 λήμματα Facebook Twitter
1937 Εθνικό Θέατρο. Βάσω Μανωλίδου, Οφηλία, Μαρία Αλκαίου, Γερτρούδη

Μηχανή Άμλετ, ένα έργο –ορόσημο της μεταμοντέρνας γραφής του 80.

«Τι περιμένεις. Οι πετεινοί σφάχτηκαν. Το αύριο δεν θα συντελεστεί πλέον».

Ο Χάινερ Μύλλερ έγραψε τη Μηχανή Άμλετ το 1977. Το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1979 στη Γαλλία κάνοντας στη συνέχεια τον συγγραφέα της γνωστό σε πολλές χώρες του κόσμου. Ο Μύλλερ προόριζε αρχικά το κείμενο ως ένα σχόλιο στην παράσταση που σκηνοθετούσε τότε ο Μπενό Μπεσσόν, ο οποίος τού είχε αναθέσει αρχικά τη μετάφραση του σαιξπηρικού έργου. Αντ' αυτού ο Μύλλερ έγραψε το σύντομο έργο «Μηχανή Άμλετ» με την πρόθεση να το εντάξει ως σχόλιο στην παράσταση.

Αυτό που τελικά προέκυψε είναι ένα αινιγματικό κείμενο που παραιτείται από τη συμβατική δράση και τους διαλόγους θέτοντας ένα ερωτηματικό στην έννοια του προσώπου. Αλληγορία για το τέλος του ψυχρού πολέμου, αναμνήσεις από την πτώση της σοσιαλιστικτής ουτοπίας, έκφραση της εξέγερσης και της επανάστασης, σχόλιο πάνω στα μοτίβα του σαιξπηρικού Άμλετ; Για τον Μύλλερ το θέατρο ήταν ένας τόπος διαλόγου με την ιστορία και η «Μηχανή Άμλετ» συνδιαλέγεται με τον Σαίξπηρ θέτοντας στο επίκεντρο όχι πια έναν ευαίσθητο Άμλετ, σύμφωνα με την παράδοση, αλλά έναν απογοητευμένο στοχαστή, βαθιά απαισιόδοξο, «με την πλάτη στραμμένη στα ερείπια της Ευρώπης. 

'Ολος ο 'Αμλετ σε 10 λήμματα Facebook Twitter
Άσχημος, βρώμικος, κακομαθημένος που κυλιέται στα χώματα, ο αμφιλεγόμενος Άμλετ του Τόμας Όστερμάγιερ, η διάλυση του βρετανικού προτύπου στην προσέγγιση του ρόλου. Ήρθε και στην Αθήνα, στο φεστιβάλ Αθηνών.

Lion King, η εκδοχή Ντίσνεϊ

Ο Βασιλιάς των Λιονταριών είναι αμερικάνικη ταινία κινουμένων σχεδίων παραγωγής Walt Disney, 1994. Το σενάριο δανείζεται στοιχεία από ιστορίες της Βίβλου με τον Ιωσήφ και τον Μωυσή αλλά και από το μυθιστόρημα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ Άμλετ. Η ταινία έμεινε για χρόνια η υψηλότερη σε εισπράξεις ταινία κινουμένων σχεδίων.

Ο Βασιλιάς των λιονταριών

 

 

Ένας ήρωας-σφουγγάρι των καιρών 

Τα λόγια ανήκουν στον σπουδαίο κριτικό και θεωρητικό του θεάτρου Γιαν Κοττ. Είναι το πιο απλό και λιτό κείμενο για να εξηγήσει την σημασία της επίδρασης του Άμλετ στο κοινό. Την αξία ενός ήρωα, σύγχρονού μας.

"Ο Άμλετ είναι ένας από τους λίγους ήρωες της λογοτεχνίας που ζουν έξω από το κείμενο, έξω από το θέατρο. Ο Άμλετ είναι σαν σφουγγάρι. Εκτός και αν τον παρουσιάσεις με τρόπο στιλιζαρισμένο και απαρχαιωμένο, αλλιώς απορροφά όλα τα προβλήματα του καιρού μας. Είναι το πιο περίεργο έργο που έχει γραφτεί ποτέ".

 

1

ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Στρίντμπεργκ και η «Ορέστεια» προσγειώνονται στον κόσμο της Λένας Κιτσοπούλου

Θέατρο / Η Μαντώ, ο Αισχύλος και ο Στρίντμπεργκ προσγειώνονται στον κόσμο της Κιτσοπούλου

Στην πρόβα του νέου της έργου όλοι αναποδογυρίζουν, συντρίβονται, μοντάρονται, αλλάζουν μορφές και λένε λόγια άλλων και τραγούδια της καψούρας. Ποιος θα επικρατήσει στο τέλος;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Η εποχή μας δεν ανέχεται το λάθος»

Οι Αθηναίοι / «Η εποχή μας δεν ανέχεται το λάθος»

Η ηθοποιός Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου θυμάται τα χρόνια του Θεάτρου Τέχνης, το πείραμα και τις επιτυχίες του Χυτηρίου, περιγράφει τι σημαίνει γι' αυτή το θεατρικό σανίδι και συλλογίζεται πάνω στο πέρασμα του χρόνου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Θωμάς Μοσχόπουλος

Θέατρο / «Άρχισα να βρίσκω αληθινή χαρά σε πράγματα για τα οποία πριν γκρίνιαζα»

Έπειτα από μια δύσκολη περίοδο, ο Θωμάς Μοσχόπουλος ανεβάζει τον δικό του «Γκοντό». Έχει επιλέξει μόνο νέους ηθοποιούς για το έργο, θέλει να διερευνήσει την επίδρασή του στους εφήβους, πραγματοποιώντας ανοιχτές πρόβες. Στο μεταξύ, κάνει μια πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα με την Αργυρώ Μποζώνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τι είναι για σένα το «Οξυγόνο»;

Θέατρο / Τι είναι για σένα το «Οξυγόνο»;

Ένα συναρπαστικό υβρίδιο θεάτρου, συναυλίας, πολιτικοκοινωνικού μανιφέστου και rave party, βασισμένο στο έργο του επικηρυγμένου στη Ρωσία δραματουργού Ιβάν Βιριπάγιεφ, ανεβαίνει στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης σε σκηνοθεσία Γιώργου Κουτλή και αποπειράται να δώσει απάντηση σε αυτό το υπαρξιακό ερώτημα.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Υπάρχει το «για πάντα» σε μια σχέση;

The Review / Υπάρχει το «για πάντα» σε μια σχέση;

Ο Αλέξανδρος Διακοσάββας και ο δημοσιογράφος και κριτικός θεάτρου Γιώργος Βουδικλάρης μιλούν για την παράσταση «Ο Χορός των εραστών» της Στέγης, τα υπαρξιακά ερωτήματα που θέτει το κείμενο του Τιάγκο Ροντρίγκες και τη χαρά τού να ανακαλύπτεις το next best thing στην τέχνη.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Όπερα / Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Πολυσχιδής και ανήσυχη, η Φανί Αρντάν δεν δίνει απλώς μια ωραία συνέντευξη αλλά ξαναζεί κομμάτια της ζωής και της καριέρας της, με αφορμή την όπερα «Αλέκο» του Σεργκέι Ραχμάνινοφ που σκηνοθετεί για την Εθνική Λυρική Σκηνή.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Το «Κυανιούχο Κάλιο» είναι μια παράσταση για το ταμπού των αμβλώσεων 

Θέατρο / «Κυανιούχο Κάλιο»: Μια παράσταση για το ταμπού των αμβλώσεων στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Όχι μόνο σε ανελεύθερα ή σκοταδιστικά καθεστώτα, αλλά και στον δημοκρατικό κόσμο, η συζήτηση για το δικαίωμα της γυναίκας σε ασφαλή και αξιοπρεπή ιατρική διακοπή κύησης παραμένει τρομακτικά επίκαιρη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τενεσί Ουίλιαμς: Ο ποιητής των χαμένων ψυχών

Θέατρο / Τενεσί Ουίλιαμς: Ο ποιητής των χαμένων ψυχών

«Εκείνο που με σπρώχνει να δημιουργώ θεατρικούς χαρακτήρες είναι ο έρωτας», έλεγε ο Ουίλιαμς, που πίστευε ότι ο πόθος «είναι κάτι που κατακλύζει πολύ μεγαλύτερο χώρο από αυτόν που μπορεί να καλύψει ένας άνθρωπος». Σε αυτόν τον πόθο έχει συνοψίσει τη φυγή και την ποίηση, τον χρόνο, τη ζωή και τον θάνατο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι δυο Ιφιγένειες του Ντμίτρι Τσερνιακόφ

Όπερα / Οι δυο βραβευμένες Ιφιγένειες του Ντμίτρι Τσερνιακόφ ανεβαίνουν σε περίοδο πολέμου

Λίγο πριν σηκωθεί η αυλαία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τις δύο εμβληματικές όπερες του Γκλουκ, ο σημαντικός Ρώσος σκηνοθέτης εξηγεί τις σύγχρονες παραμέτρους της θυσίας της αρχαίας τραγικής ηρωίδας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ήμουν το νο. 7 από τους 100 άντρες που χώρισε η Γουλιώτη στη Στέγη

Θέατρο / Ήμουν το νο. 7 από τους 100 άντρες που χώρισε η Γουλιώτη στη Στέγη

Περίπου στις 17:30 το απόγευμα του Σαββάτου τόλμησα να ανέβω στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για να συμμετάσχω σε έναν αδιανόητο 24ωρο θεατρικό μαραθώνιο, πλάι στο θηρίο υποκριτικής που ονομάζεται Στεφανία Γουλιώτη.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Στο Σώμα της

Θέατρο / Ένα έργο στο Εθνικό Θέατρο για την περίοδο, την εμμηνόπαυση, την κλειτορίδα και τον γυναικείο αυνανισμό

Μαζί με άλλες 22 γυναίκες, η Ελένη Ευθυμίου, η Σοφία Ευτυχιάδου και η Νεφέλη Μαϊστράλη ανεβάζουν ένα έργο για ζητήματα που θεωρητικά μπορούν να συζητηθούν ανοιχτά, αλλά στην πραγματικότητα όχι.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Σπύρος Παπαδόπουλος: «Δεν μου αρέσει να φαίνομαι, κι ας κατέληξα να παίζω μπροστά σε κόσμο»

Θέατρο / Σπύρος Παπαδόπουλος: «Δεν μου αρέσει να φαίνομαι, κι ας κατέληξα να παίζω μπροστά σε κόσμο»

Παρά τις προσπάθειές του να το αποφύγει, μια σειρά από συμπτώσεις τον οδήγησε στο θέατρο. Οι «Απαράδεκτοι» δεν συνεχίστηκαν λόγω δικής του απόφασης, το «Στην υγειά μας, ρε παιδιά» σταμάτησε όταν κουράστηκε ψυχολογικά. Ο δημοφιλής κωμικός ηθοποιός είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
M. HULOT
Οι θρυλικοί Trocks στην Αθήνα για την επέτειο των 50 χρόνων της ομάδας τους

Χορός / Trocks: Η θρυλική και διαφορετική ομάδα μπαλέτου έρχεται στην Αθήνα

Άντρες χορευτές ντυμένοι με τουτού και πουέντ ερμηνεύουν μεγάλα κλασικά αλλά και μοντέρνα μπαλέτα, παρωδώντας τις πολύπλοκες χορογραφίες και τις παραξενιές των μπαλαρίνων της παλιάς, αλλά και της νέας, εποχής.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ

σχόλια

1 σχόλια