pop-up έκθεση φωτογραφίας
Τα Βαλκάνια Σήμερα. Το παρόν ενός πληγωμένου τοπίου.
9-18 Οκτωβρίου 2020
Στο πλαίσιο του 3ου Συμποσίου Κινηματογράφου που διοργανώνει το Balkan Can Kino ανακοινώνουμε την διεξαγωγή pop-up έκθεσης φωτογραφίας με θέμα Τα Βαλκάνια Σήμερα. Το παρόν ενός πληγωμένου τοπίου. Παρά το γεγονός ότι μοιραζόμαστε μεγάλο μέρος παραδόσεων και κουλτούρας, γνωρίζουμε ελάχιστα για τη σύγχρονη ζωή στις γειτονικές βαλκανικές χώρες. Αυτή η κομβικής σημασίας διαπίστωση μας οδήγησε στη διοργάνωση αυτής της έκθεσης που στοχεύει στην ενίσχυση του διαλόγου και των δεσμών μεταξύ των βαλκανικών χωρών μέσα σ'ένα σύγχρονο πολιτιστικό πλαίσιο.
Στην έκθεση συμμετέχουν 26 φωτογράφοι από 12 χώρες, με φωτογραφικές σειρές που καταγράφουν το παρόν και σχολιάζουν την ιστορία της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων. Μέσα από ένα ανοιχτό κάλεσμα, αναζητήσαμε και τελικά παρουσιάζουμε έργα που ξεφεύγουν από τις καθιερωμένες στερεότυπες απεικονίσεις και μας οδηγούν να εντοπίσουμε τα αντιφατικά στοιχεία που συνυπάρχουν στη Βαλκανική χερσόνησο.
Με διάθεση να αποφύγουμε τον συνωστισμό σε κλειστούς χώρους, αλλά και με όρεξη να περιπλανηθούμε στην πόλη και να ξαναγνωριστούμε μαζί της και με τους ανθρώπους της, παρουσιάζουμε τα έργα σε βιτρίνες καταστημάτων της γειτονιάς των Εξαρχείων (βιβλιοπωλεία, καφέ και άλλα καταστήματα στις οδούς Καλλιδρομίου, Χαρ. Τρικούπη, Εμ. Μπενάκη, Ζωοδόχου Πηγής, Διδότου και Τσαμαδού). Καλούμε τους επισκέπτες να περιηγηθούν στην έκθεση, και συνάμα στη γειτονιά, ακολουθώντας έναν ειδικά σχεδιασμένο χάρτη που θα βρουν στους εκθεσιακούς χώρους αλλά και online στο site του Balkan Can Kino.
Τα τελευταία μέτρα για τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας ανατρέπουν τα σχέδιά μας για μια γιορτή εγκαινίων με προβολές. Αντί αυτού, το σύνολο των φωτογραφιών των επιλεγμένων σειρών θα προβληθεί σε βιτρίνα συνεργαζόμενου χώρου σε ημερομηνίες και ώρες που θα ανακοινωθούν προσεχώς και θα είναι ορατή από το πεζοδρόμιο. Tο προφίλ της έκθεσης στο instagram θα είναι ανοιχτό για συζητήσεις και πληροφορίες από σήμερα, ενώ το πλήρες πρόγραμμα και ο χάρτης θα ανακοινωθούν σύντομα στην ιστοσελίδα του Balkan Can Kino και στα social media.
Συμμετέχουν οι φωτογράφοι (αλφαβητικά)
Kostis ARGYRIADIS (GR), Aggelos BARAI (AL), Petrut CALINESCU (RO), Laura CNOSSEN (NL), Nicholas CONSTANT (UK), Dan COURT (UK), Sylvan DAHLGRUN (SE), Vedad DIVOVIC (BIH), Jeanne FRANK (FR), Hannnes JUNG (DE), Ilir TSOUKO (AL), Babis KOUGEMITROS (GR) & Vassilis KONSTANTINOU (GR), Jacopo LANDI (IT), Thodoris NIKOLAOU (GR), Madalin MARIANUT (RO), Antigoni PAPANTONI (GR), Kosmas PAVLIDIS (GR), Ioanna SAKELLARAKI (GR), Orestis SEFEROGLOU (GR), Nick StOEGGER (US), Louiza VRADI (GR), Patrick WACK (FR), Dominik WOJCIECHOWSKI (PL), Rafael YAGHOBZADEH (FR), Lila ZOTOU (GR)
Τα Βαλκάνια Σήμερα.
Το παρόν ενός πληγωμένου τοπίου.
Κείμενο επιμελητριών
Εύη Στάμου και Πηνελόπης Θωμαΐδη
*
Πόσα γνωρίζουμε για τη σύγχρονη ζωή στις γειτονικές Βαλκανικές χώρες;
Ποιά στοιχεία της παράδοσης και του παρελθόντος μας είναι κοινά;
Μπορούμε, και αν ναι, θα είχε νόημα να μιλήσουμε για μια Βαλκανική ταυτότητα; Τι μας ενώνει; Τι μας χωρίζει; Τι μπορούμε να κάνουμε μαζί;
Στην ιδιαίτερη γεωγραφική συνθήκη της Ελλάδας, μεγαλώνουμε με γεμάτες αναφορές από τη Δύση, ιδιαίτερα όσον αφορά στις τέχνες. 'Ομως, μια εμπειρία ζωής - έστω και σύντομη - σε μια ευρωπαϊκή μεγαλούπολη, όπως το Παρίσι ή το Βερολίνο, αρκεί για να συνειδητοποιήσουμε το χάσμα των πολιτισμών, τους διαφορετικούς κώδικες. Αντίθετα, σ' ένα σύντομο ταξίδι στα Βαλκάνια συνειδητοποιούμε πόσο κοντά μπορούμε να νιώσουμε με τους ανθρώπους που μας καλοδέχονται σε μια γλώσσα που δεν καταλαβαίνουμε. Ακόμα όμως κι αν δεν καταλαβαίνουμε τη γλώσσα, οι κινήσεις, οι μυρωδιές, τα τοπία, οι άνθρωποι μοιάζουν όλα γνώριμα. Και τότε έρχεται η ντροπιαστική συνειδητοποίηση ότι, -τουλάχιστον η δική μας γενιά-, γνωρίζουμε ελάχιστα για τους βαλκάνιους γείτονές μας και η αίσθηση ότι η Ελλάδα τούς έχει γυρίσει την πλάτη, κρύβοντας ένα μέρος της δικής της ταυτότητας και της δικής μας.
Προσπαθώντας να απαντήσουμε στα ερωτήματα που θέτουμε παραπάνω, απευθύναμε ανοιχτό κάλεσμα σε φωτογράφους κάθε ηλικίας και χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς, αναζητώντας σειρές που ξεφεύγουν από τις καθιερωμένες στερεότυπες απεικονίσεις και μπορούν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε περισσότερα για τους γείτονές μας αλλά και για εμάς τις ίδιες.
Στην έκθεση συμμετέχουν 26 φωτογράφοι από 12 χώρες, με φωτογραφικές σειρές που καταγράφουν το παρόν και σχολιάζουν την ιστορία της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων. Αυτή η έκθεση είναι μια προσπάθεια γνωριμίας, αλλά και ένας χάρτης που μας βοηθάει να εντοπίσουμε ομοιότητες, διαφορές και αντιφάσεις μέσα από τη φωτογραφία.
Τα αποσπάσματα των φωτογραφικών σειρών που παρουσιάζουμε στην έκθεση οργανώνονται στον χώρο σύμφωνα με τις εξής θεματικές: τη σχέση μας με τα Βαλκάνια, τα όνειρα των νέων και τη σχέση τους με τη μετανάστευση και το πρόσφατο παρελθόν, το τραύμα του πολέμου και τέλος την ρευστή και εύθραυστη κατάσταση του παρόντος σαν αποτέλεσμα όλων των προηγούμενων.
Ξεκινώντας από τον χώρο τέχνης Ασπάλαθος στη Χαρ. Τρικούπη, το δίπτυχο της Αντιγόνης Παπαντώνη From inside looking out προτείνει τον σεβασμό προς το διαφορετικό και σχολιάζει την προσπάθεια που χρειάζεται για να υπερβούμε στερεοτυπικές αντιλήψεις και γενικεύσεις "ταξιδεύοντας, ακούγοντας και μαθαίνοντας", κοιτώντας ταυτόχρονα προς τα έξω, τους άλλους, τους γείτονες, όσο και προς τα μέσα, τους ίδιους μας τους εαυτούς.
Στον ίδιο χώρο, ενώ η Ιωάννα Σακελλαράκη ταξιδεύει στα Βαλκάνια προσπαθώντας με τη σειρά Balkans Revisited να ανασυνθέσει το "σκελετό ενός χαμένου έθνους" φωτογραφίζοντας τα ξεχασμένα μνημεία της πρώην Γιουγκοσλαβίας, την ώρα που ο Κωστής Αργυριάδης με τη σειρά I am not here στρέφει το φακό του στη Θεσσαλονίκη, όπου ζει και φωτογραφίζει καθημερινά, παρατηρώντας την πόλη του από απόσταση με κριτική ματιά κρατώντας ένα φωτογραφικό ημερολόγιο.
Λίγο πιο κάτω, στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων 'Αγρα, ο Θοδωρής Νικολάου με τη σειρά Αίμος ταξιδεύει στα Βαλκάνια συγκεντρώνοντας ψηφίδες που συνθέτουν ένα τοπίο αντιφάσεων.
Τι όμως ονειρεύονται οι νέοι Βαλκάνιοι; Και τί πιστεύουν οι Ευρωπαίοι ότι ονειρεύονται οι Βαλκάνιοι;
Στην αντίθετη άκρη του χάρτη, στις αρχές της Ζωοδόχου Πηγής, συναντάμε τις σειρές My Albania του 'Αγγελου Barai και Errance του Ilir Tsouko. Οι φωτογράφοι - γεννημένοι και οι δύο στην Αλβανία και έχοντας μεγαλώσει στην Ελλάδα-, γυρνούν πίσω, παρατηρούν και καταγράφουν τον γενέθλιο τόπο τους σε μια αναζήτηση ταυτότητας. Οι δύο σειρές που παρουσιάζονται στον ίδιο χώρο συνθέτουν από κοινού ένα γενναιόδωρο πορτρέτο της Αλβανίας.
"Οι νέοι Βαλκάνιοι προτιμούν να μη σκέφτονται το μέλλον. Ζούνε στραμμένοι στο παρελθόν, είτε θέλουν να φύγουν για να κάνουν την τύχη τους αλλού" μας λέει η Γαλλίδα Jeanne Frank για τη σειρά της They forgot to treat us στην οποία παρακολουθεί τη ζωή μιας νεαρής από τη Βοσνία Ερζεγοβίνη που φέρει από παιδί το τραύμα του πολέμου.
Στον ίδιο χώρο, ο νεαρός σουηδός φωτογράφος Sylvan Dahlgrün στη σειρά του Shokë φωτογραφίζει συνομήλικούς του Αλβανούς, εστιάζοντας στο συναίσθημα μιας γενιάς που εγκαταλείπει τη χώρα σε αναζήτηση καλύτερων συνθηκών και περισσότερων δυνατοτήτων στους τομείς της εκπαίδευσης και της εργασίας.
Συνεχίζοντας με το θέμα της μετανάστευσης αυτή τη φορά στην Αθήνα, η Λουίζα Βραδή στη σειρά της Good Luck καταγράφει χώρους και πορτρέτα κατοίκων από το Δουργούτι, την παλιά γειτονιά της Αθήνας που αρχικά κατοικήθηκε από Αρμένιους και Πόντιους μετανάστες, και αργότερα τη δεκαετία του '90 υποδέχτηκε το σύγχρονο κύμα Βαλκάνιων μεταναστών.
Η τρίτη ενότητα της έκθεσης, που παρουσιάζεται στις εκδόσεις Futura και το Παλαιοβιβλιοπωλείο της οδού Τρικούπη, εξετάζει το τραύμα του πολέμου με τρεις σειρές που κοιτούν πίσω στο παρελθόν, 25 χρόνια πριν, στον πόλεμο της Βοσνίας αναζητώντας συνδέσεις με το σήμερα.
Η Δανή Laura Cnossen φωτογραφίζει το βουνό Manjača τον τόπο του ομώνυμου στρατοπέδου συγκέντρωσης κρατουμένων πολέμου, ένα μνημείο φρίκης που σήμερα είναι βοσκότοποι. Στη σειρά του Men don't cry ο Γερμανός Hannes Jung φωτογραφίζει άντρες που υπέστησαν σεξουαλικά βασανιστήρια κατά τη διάρκεια του πολέμου, ενώ ο Βρετανός Nicolas Constant, μέσα από τη σειρά του Firn μας καλεί να δούμε από κοντά σημαντικά τοπόσημα του πολέμου που συνοδεύονται από κατατοπιστικές λεζάντες.
Το Minor differences, ακροβατώντας ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν, είναι ένα πορτραίτο της Βοσνίας μέσα από την ποιητική ματιά του Patric Wack. Ο γάλλος φωτογράφος εισάγει τη δουλειά του με τα λόγια ενός πολιτικού του κόμματος Naša Stranka που συνάντησε σ' ένα από τα φωτογραφικά του ταξίδια αφήνοντας ερωτήματα γύρω από ένα εύθραυστο παρόν και ένα αβέβαιο μέλλον: "Εσείς οι Ευρωπαίοι πρέπει να προέχετε. 'Οταν κοιτάτε τη Βοσνία, βλέπετε το παρελθόν σας. Αλλά θα μπορούσε να είναι και το μέλλον σας".
Σ' αυτό το ρευστό παρόν εστιάζει η έταρτη ενότητα, που εκτείνεται κατά μήκος της οδού Καλλιδρομίου και γύρω από την πλατεία Εξαρχείων.
Ο γεννημένος στη Βοσνία και πλέον κάτοικος Γερμανίας Vedad Divovic μέσα από τη σειρά Jesus, the Yugoslavs and the Creation of the World, μέσα από εικόνες που είναι συχνά μεταφορικές εξερευνά τις αιτίες διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας και τις νέες ταυτότητες που δημιουργήθηκαν στα νεοσύστατα κράτη, αντιμετωπίζοντας συνειδητά την περιοχή σαν ενιαία.
Ο Daniel Court γεννημένος στη Γαλλία, ενώ σήμερα ζει στην Φινλανδία, ταξιδεύει στη Βουλγαρία και μέσα από τη σειρά του Limina παρατηρεί μια χώρα της οποίας ο πληθυσμός μειώνεται με τον ταχύτερο ρυθμό παγκοσμίως.
Ο Ρουμάνος Petrut Calinescu κοιτάζει τους κόπους των ξενιτεμένων της χώρας του να παίρνουν τη μορφή τσιμεντένιων παλατιών μέσα από τη σειρά Pride and Concrete.
Η Λίλα Ζώτου με το Summer Diary μας ταξιδεύει στο καλοκαίρι των αναπτυσσόμενων τουριστικών αλβανικών ακτών της Αδριατικής, ενώ ο Αμερικανός Nick St.Oegger καταγράφει τις επιπτώσεις της ανάπτυξης στο φυσικό περιβάλλον και στις τοπικές κοινωνίες κοντά στον ποταμό Vjosa.
Με περισσότερο δημοσιογραφική διάθεση, ο Ιταλός Jacopo Landi με τη σειρά Friendly neighbours? για τη Βόρεια Μακεδονία και ο Γάλλος Rafael Yaghobzadeh με τη σειρά Enclaves για το Κόσοβο παρατηρούν τη σχέση μεταξύ νεοσύστατων Βαλκανικών κρατών και Ευρωπαϊκής 'Ενωσης.
Επιστρέφοντας σε πιο γνώριμα μέρη, η σειρά Southern Province των Βασίλη Κωνσταντίνου και Μάμπη Κουγεμήτρου μας μεταφέρει στις αγροτικές εκτάσεις της Δυτικής Πελοποννήσου, ενώ ο Κοσμάς Παυλίδης με τη σειρά Sunny days / A true story επισκέπτεται τον ερημωμένο αυτοκινητόδρομο, που κάποτε ένωνε τη Θεσσαλονίκη με τον τόπο των οικογενειακών του διακοπών, για να ανακαλύψει μη αναμενόμενα τοπία.
Τέλος, η πέμπτη και τελευταία ενότητα ασχολείται με το παρηκμασμένο σήμερα βιομηχανικό τοπίο, την ανεργία και τη μόλυνση που συνδέονται με αυτό. Ο Ορέστης Σεφέρογλου με τη σειρά Red Island μας παρουσιάζει την εγκατάλειψη του εργατικού οικισμού Νέο Κόκκινο στη Βοιωτία, ενώ ο Ρουμάνος Madalin Marienut μεταφέρει μια σκοτεινή ατμόσφαιρα από τα ορυχεία άνθρακα της κοιλάδας Jiului που μέχρι τη δεκαετία του '90 απασχολούσαν 50.000 άτομα, ενώ σήμερα μόλις 2.000, κλείνοντας έτσι τον κύκλο της μετανάστευσης των νέων που ανοίξαμε νωρίτερα.
Η έκθεση Τα Βαλκάνια Σήμερα. Το παρόν ενός πληγωμένου τοπίου θα πραγματοποιηθεί από τις 9 έως τις 18 Οκτωβρίου παρουσιάζοντας τα επιλεγμένα έργα σε βιτρίνες καταστημάτων της γειτονιάς των Εξαρχείων στις οδούς Καλλιδρομίου, Χαρ. Τρικούπη, Εμ. Μπενάκη, Ζωοδόχου Πηγής, Διδότου και Τσαμαδού. Με διάθεση να αποφύγουμε τον συνωστισμό σε κλειστούς χώρους, αλλά και με όρεξη να περιπλανηθούμε στην πόλη και να ξαναγνωριστούμε μαζί της και με τους ανθρώπους της, καλούμε τους επισκέπτες να περιηγηθούν στην έκθεση, και συνάμα στη γειτονιά, ακολουθώντας έναν ειδικά σχεδιασμένο χάρτη που θα βρουν στους εκθεσιακούς χώρους αλλά και online στο site του Balkan Can Kino.
Η επιλογή μας να παρουσιάσουμε τα έργα των φωτογράφων σ' αυτό το όριο δημόσιου και ιδιωτικού χώρου οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Ζώντας στα Βαλκάνια, βρισκόμαστε αντιμέτωπες με έλλειψη πόρων στον τομέα του πολιτισμού, και καλούμαστε να βρούμε λύσεις. Αντί να πτοηθούμε, έχουμε διάθεση να συνεχίσουμε να στεκόμαστε στα πόδια μας, να ερευνήσουμε τις αιτίες που διαμορφώνουν την καθημερινότητά μας και να μοιραζόμαστε ιδέες και απόψεις. Θεωρούμε σημαντική τη διάδραση με την πόλη, και παρά τους περιορισμούς στους χώρους, στα ωράρια και την έλλειψη της ουδέτερης και πολυτελούς επιφάνειας που προσφέρει ένα μουσείο, παίρνουμε το ρίσκο να παρουσιάσουμε τις φωτογραφίες στην πόλη αναζητώντας την αλληλεπίδραση με τους κατοίκους της.
Χώροι έκθεσης
Εκδόσεις Άγρα, Εκδόσεις Έρμα, Εκδόσεις Ίνδικτος, Εκδόσεις των Συναδέλφων, Εκδόσεις Futura, Εργαστήρι Βιβλιοδεσίας Θάλειας Μιχελάκη, Παλαιοβιβλιοπωλείο, Χώρος Τέχνης Ασπάλαθος, Ελληνικά Καλούδια, Everyday a Story, Αθήναιο Café, Creperie Au Grand Zinc, Βourbon Cafe Bar, Mystic Pizza, Χάρτες Cafe Bar, Luthier Art, Dirty Noise, Art Rat Records, Old School Records
Διάρκεια
9-18 Οκτωβρίου 2020
Επισκέψεις σύμφωνα με τις ώρες λειτουργίας κάθε καταστήματος
Eπιμέλεια έκθεσης
Εύη Στάμου
Πηνελόπη Θωμαΐδη
Επικοινωνία & Περισσότερες πληροφορίες
Τηλ. 6973 99 40 27, 6972 55 86 30
Email: [email protected]
www.balkan-can-kino.com
https://www.instagram.com/balkanstoday/
Συνδιοργάνωση
Balkan Can Kino
What If Design
