Τα διαμάντια του Ζισκάρ
Στις 10 Οκτωβρίου 1979, ξεσπούσε στη Γαλλία η υπόθεση των "διαμαντιών του Ζισκάρ", των πολύτιμων λίθων που είχε λάβει ως δώρο ο γάλλος πρόεδρος από τον προστατευόμενό του δικτάτορα Μποκάσα της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας. Την αποκάλυψη έκανε πρώτη η σατιρική εφημερίδα Le Canard enchaîné, και ακολούθησε λίγες μέρες μετά και η Le Monde. Στην αρχή, ο Ζισκάρ Ντ' Εσταίν κράτησε αριστοκρατική στάση ανωτερότητας, αρνούμενος να σχολιάσει τις καταγγελίες. 'Οταν η υπόθεση πήρε πολύ αρνητική τροπή, του συνέστησε κι ο αδερφός του Ολιβιέ να μιλήσει. "Του έλεγα: "Σταματησέ το αυτό αμέσως." Μου είπε : "Δεν απαντάω στο Canard. – Μα είναι και η Le Monde !" Μου απάντησε : "Ο Ντε Γκωλ έλεγε πάντα ότι δεν πρέπει να απαντάς στις ύβρεις." Αργότερα, η έκταση που πήρε το σκάνδαλο, η απομόνωση στην οποία βρέθηκε, τον ανάγκασαν, μετά από επτά ολόκληρες εβδομάδες, να προβεί σε διαψεύσεις και δικαιολογίες, αλλά με μισόλογα που δεν έπεισαν τους Γάλλους και που του στοίχησαν την επανεκλογή του. Ο ίδιος έκανε στο τέλος λόγο για "χοντρές ακατέργαστες πέτρες" σε μία προεκλογική τηλεοπτική του συνέντευξη. Τα δηλητηριασμένα δώρα δεν ωφέλησαν πάντως ούτε και τον Μποκάσα, τον "φίλο" και "συγγενή", τον οποίον η Γαλλία είχε συνδράμει όταν επιχείρησε το πραξικόπημά του. Ο ίδιος ο Ζισκάρ Ντ' Εσταίν, δυσαρεστημένος από το φλερτ του αυτοανακηρυγμένου "αυτοκράτορα Μποκάσα 1ου" με τον Καντάφι, διέταξε το 1979 την απομάκρυνσή του και την απαγωγή του από γάλλους κομμάντος (σε στυλ Οτσαλάν). Κι ακόμη επέβαλε την απαγόρευση και την καταστροφή των αντιτύπων του βιβλίου του Η αλήθεια μου.
Αποσπάσματα από το βιβλίο του Ζαν Μπεντέλ Μποκάσα Η Αλήθεια μου, όπως αναδημοσιεύτηκαν από την εφημερίδα Jeune Afrique (3 Δεκεμβρίου 2020):
"Η πρώτη μου συνάντηση με τον Ζισκάρ πραγματοποιήθηκε στο Μπανγκί το 1967, ένα χρόνο αφότου ανέλαβα την εξουσία. Ο Ζισκάρ είχε έρθει για κυνήγι. Από ευγένεια, ενημέρωσε για την παρουσία του τον αρχηγό του κράτους, δηλαδή εμένα. Γνωρίζοντας λοιπόν ότι ένας Γάλλος υπουργός ήταν παρών στο Μπανγκί για ένα κυνηγετικό σαφάρι και ότι αυτός ο υπουργός ζητούσε ακρόαση από τον αρχηγό του κράτους, τον δέχτηκα στο γραφείο μου. Στη συνέχεια, οργάνωσα ένα γεύμα σε ένα μεγάλο διεθνές ξενοδοχείο, το Safari Hotel, στο Μπανγκί. Κάλεσα Γάλλους και ξένους επιχειρηματίες εγκατεστημένους στο Μπανγκί και διαπιστευμένους πρέσβεις, ξεκινώντας από τον Γάλλο πρέσβη. Παρατέθηκε έτσι ένα γεύμα προς τιμήν του Ζισκάρ· ακολούθησε και προσφορά δώρων. Τα δώρα αυτά περιλάμβαναν ένα κόκκινο μαξιλάρι στο οποίο είχαν τοποθετηθεί πολύτιμοι λίθοι μέσα στη θήκη τους και χειροποίητα προϊόντα που αγοράστηκαν από τον Perroni (ο Perroni είναι ένας Γάλλος που ζει στο Μπανγκί· κατασκευάζει αυτά τα πολύ υψηλής ποιότητας προϊόντα).
Μετά την παράδοση των δώρων, ακολούθησε χορός. Οι Γάλλοι που ήταν παρόντες στο Μπανγκί σίγουρα θα θυμούνται ακόμη αυτό το πρώτο γκαλά που προσφέρθηκε προς τιμήν του κ. Ζισκάρ Ντ' Εσταίν, τότε Υπουργού Οικονομικών της Γαλλίας. Σε αυτήν την περίσταση, είχα κάνει μία πρόποση, προβλέποντας ότι στο προσεχές μέλλον ο Ζισκάρ θα αναλάμβανε τα ηνία της Γαλλίας. Τα γεγονότα με δικαίωσαν, καθώς έγινε αρχηγός του γαλλικού κράτους το 1974. Εκείνη την εποχή, αναγνώριζε ότι ήμουν αληθινός φίλος και είχε υπογράψει μάλιστα κι ένα είδος ντοκουμέντου με τίτλο "Φιλία- Ζισκάρ Ντ' Εσταίν- Μποκασά", το οποίο είχε την εξής διατύπωση: "Για τον αγαπητό συγγενή και φίλο μου Ζαν Μπεντέλ Μποκάσα, πρόεδρο της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας". Εκείνη την εποχή, πράγματι, ήμουν ισόβιος πρόεδρος. Ο Ζισκάρ δεν υπέγραψε το έγγραφο αυτό το 1967, αλλά επτά χρόνια αργότερα, όταν είδε ότι πρααγματοποιήθηκε η ευχή που είχα κάνει.
Μετά το 1967, ο Giscard επέστρεψε στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία το 68, 69, 70, 71, 72 και 73. Το 1974, μου έκανε τη μεγαλύτερη τιμή αφιερώνοντάς μου την πρώτη του επίσημη επίσκεψή ως αρχηγός κράτους της Γαλλίας, ενώ ταξίδευε στο εξωτερικο. Για να τον ευχαριστήσω, του διέθεσα τους στρατιώτες του τάγματος Ζ-Μ Μποκάσα, οι οποίοι άνοιξαν και την παρέλαση στις 14 Ιουλίου 1974 στο Παρίσι.
'Ηδη από το 1974, ο Ζισκάρ ερχόταν στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, αλλά ως αρχηγός του γαλλικού κράτους. Ερχόταν να κυνηγήσει, φυσικά, γιατί του είχα προσφέρει ένα κυνηγότοπο σε μία ανατολική περιοχή.
Και τι δεν έχω δώσει στη Γαλλία!" Σκεφτείτε ότι μέσω της ταπεινής μου ύπαρξης, μία χώρα σαν τη δική μου διέθεσε όλο το ουράνιό της στη Γαλλία! Και ερωτώ: είχε η Γαλλία το δικαίωμα να πλήξει έναν Κεντροαφρικανό ο οποίος εμφανιζόταν ως φίλος της και της έδινε το ουράνιό του; Και δωρεάν, μάλιστα! Διότι από την αρχή της εκμετάλλευσης αυτού του ουρανίου, η Γαλλία δεν πληρώνει ούτε φράγκο! Είναι δωρεάν! Ακόμη κι αν το ουράνιο είναι φθηνό, δεν συμβαίνει το ίδιο με την ατομική βόμβα. Και από ποιά ύλη φτιάχνεται η ατομική βόμβα αν όχι από το ουράνιο;
Στην αρχή, ο Ζισκάρ ερχόταν να κυνηγήσει μόνος του. Πότε πότε, τον συνόδευε ο ξάδερφός του Φρανσουά Ζισκάρ Ντ' Εσταίν. Από τη στιγμή που εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ερχόταν πάντα με τον κ. Πεσενάρ [Μαρκ Πεσενάρ, διάσημος οδηγός κυνηγών], ο οποίος είναι φίλος του αλλά και δικός μου. [...]
Η φιλία που υπήρχε μεταξύ του Ζισκάρ κι εμένα δεν τελείωσε το 1974. Αντιθέτως. Είχε ήδη εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας όταν υπέγραφε το περίφημο κείμενο με τίτλο "Φιλία - Ζισκάρ Ντ' Εσταίν - Μποκάσα". Κανείς δεν τον ανάγκαζε να το κάνει! Η φιλία μας υφίστατο ακόμη το 1975, 76, 77. Θα έλεγα μάλιστα ότι όταν στέφθηκα από τον λαό [αυτοανακηρύχθηκε αυτοκράτορας κατά το πρότυπο του Ναπολέοντα - σ.σ.], ο Πρόεδρος Ζισκάρ Ντ' Εσταίν και η Γαλλία όλη συμμετείχαν στη στέψη. Για ποιους λόγους θα έλεγα ψέματα;
Επαναλαμβάνω λοιπόν: όταν ο Ζισκάρ Ντ' Εσταίν ήταν Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, η Γαλλία συμμετείχε στη στέψη μου τόσο οικονομικά όσο και υλικά. Γι 'αυτό, εξακολουθώ να του είμαι ευγνώμων. Σε ένα σαλόνι του Château d'Hardricourt [πύργος που διατηρούσε ο Μποκάσα στη Γαλλία, και στο οποίο διέμεινε ένα διάστημα όταν η Γαλλία του χορήγησε... πολιτικό άσυλο - σ.σ.], διατηρώ ένα εκκρεμές που ζυγίζει τριάντα κιλά. Αυτό το ρολόι χρονολογείται από τη Γαλλική Αυτοκρατορία. Είναι το προσωπικό δώρο που μου έκανε ο Ζισκάρ για την στέψη μου. Μου χάρισε αυτό το ρολόι που προέρχεται από γαλλικό μουσείο μαζί με ένα σπαθί του αυτοκράτορα Ναπολέοντα, το οποίο, δυστυχώς, εξαφανίστηκε μετά την πτώση μου.
Ο Ζισκάρ λάτρευε το κυνήγι. Δεν διστάζω να το πω: είχε ένα αληθινό πάθος με τη ζούγκλα και την αφρικανική σαβάνα. Κάποιες φορές ερχόταν παρέα με έναν αντισυνταγματάρχη, αποσπασμένο στο μέγαρο των Ηλυσίων, ο οποίος νομίζω ότι ήταν ο αρχηγός του επιτελείου του, ίσως και ο υπεύθυνος για το μαύρο βαλιτσάκι του πυρηνικού συναγερμού. Τις περισσότερες φορές, ερχόταν μόνο με τον Πεσενάρ. [...]
Ο Ζισκάρ ζούσε επίσης σαν άντρας. Όταν ερχόταν σπίτι μου ως φίλος, ήταν είτε για να κυνηγήσει, είτε για να περάσει μερικές μέρες μαζί μου, στο χωριό μου. Μου ζητούσε τη μεγαλύτερη εχεμύθεια. Δεν ήθελε να γνωρίζουν οι Γάλλοι δημοσιογράφοι ότι βρισκόταν εκεί. Έτσι διαφυλάγαμε το μυστικό. Δεν δημοσιεύαμε τίποτα. Για αυτόν τον λόγο, επίσης, δεν μπορούσε να συνοδεύεται από πολλά άτομα. Επίσης, ερχόταν στο σπίτι μου ιδιωτικά όπως κάποιος που επισκέπτεται την οικογένειά του. Περνούσαμε κάποιο χρόνο μαζί, ήσυχα, σαν φίλοι, σαν συγγενείς.
Ο Πρόεδρος Ζισκάρ Ντ' Εσταίν είχε στη διάθεσή του για τον ίδιον και τους φίλους του ένα υπέροχο φυσικό καταφύγιο 200.000 εκταρίων στο τρίγωνο Rafai-Zemio-Djma, νοτιοανατολικά της χώρας. Ήταν ένα από τα δώρα μου, το είχα προσφέρει ως δείγμα φιλίας, σ 'αυτόν που, στα μάτια μου, εκπροσωπούσε τη Γαλλία, μία χώρα για την οποία είχα πολεμήσει και την οποία δεν γνώριζα.
Κανείς ποτέ, ούτε αυτός, ούτε οι φίλοι του, ούτε η μεγάλη συνοδεία του, δεν πλήρωσαν το παραμικρό. 'Ολοι μαζί, πρέπει να είχαν σκοτώσει γύρω στους 150 με 200 ελέφαντες χωρίς να περιέλθει ούτε ένα φράγκο CFA στο ταμείο του κεντροαφρικανικού κράτους. Χώρια τα χιλιάδες άλλα ζώα που ζουν σε αυτήν την περιοχή...
Το πιο φοβερό, είναι ότι αυτοί οι κύριοι μου φώναζαν. Ο Ζισκάρ ήθελε να με αναγκάσει να μην νοικιάζω τους κυνηγότοπους που γειτνίαζαν με το δικό του. Δεδομένων των τεραστίων διαστάσεων της έκτασής του, κανείς δεν θα μπορούσε να κυνηγήσει στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία αν τον είχα ακούσει!
Κάποια εποχή, δεν ήθελε πια να κυνηγάει με προστασία. Πιστεύω ότι συχνά, όταν υπήρχαν γαλλικά στρατεύματα στο Τσαντ, ερχόταν εκεί χωρίς να ειδοποιεί κανέναν. Αλλά ακόμη και όταν έκανε ένα πέρασμα από το Μπανγκί, τα ελικόπτερα του γαλλικού στρατού πηγαινοέρχονταν μεταξύ μιας βάσης που βρισκόταν στον κυνηγότοπό του και της Ντζαμένα."
Μτφ. Σ.Σ.
