Ο «Αίαντας» του Σίμου Κακάλα στον κόσμο των φαντάρων ενός στρατοπέδου

Ο «Αίαντας» του Σίμου Κακάλα στον κόσμο των φαντάρων ενός στρατοπέδου Facebook Twitter
Ο Αίας είναι το μυϊκό τέρας, ο τραχύς άνθρωπος με τη φυσική ρωμαλεότητα, ωστόσο και το ίδιο του το σώμα ενσαρκώνει το ηθικό μεγαλείο που διαθέτει. Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου
0

Σε ένα καφενείο στρατοπέδου, ένα υπαίθριο αναψυκτήριο, περιτριγυρισμένος από φαντάρους, ο ήρωας και πρώτος πολεμιστής των Αχαιών, ο Αίαντας, μια εμβληματική μορφή του Τρωικού Πολέμου, διαψευσμένος από την εποχή του, γίνεται ο ενσυνείδητος αναχωρητής από έναν παράλογο και ακατανόητο κόσμο.

«Ο Αίαντας έχει έναν κόσμο που με ενδιαφέρει. Αυτό των ανδρικών αρχετύπων. Και η αρχική ιδέα, της οποίας ο πυρήνας διατηρείται, από τότε που προσχεδίασα το έργο ήταν να γίνει σε ένα κλειστό καφενείο, όπως το ξέρουμε στην Ελλάδα, έναν ανδρικό χώρο όπου η γυναίκα είναι μια κυρία πίσω από έναν πάγκο, που κάνει καφέδες και βλέπουμε την πλάτη της. Εγώ είμαι μέρος αυτού του ανδρικού κόσμου που μέχρι σήμερα βρίθει κλισέ όσον αφορά την ταυτότητά του. Μέσα στο έργο μπορεί κάποιος να τον κατανοήσει αυτόν τον κόσμο, ένα σύνολο από στρατιώτες που φέρουν τον πόλεμο μέσα τους, εξακοντίζουν απειλές, κοντράρονται, μια μικρογραφία ανταγωνισμού του πολέμου και στη μετά τον πόλεμο ζωή τους» λέει ο Σίμος Κακάλας, εξηγώντας το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούνται οι ερμηνευτές της παράστασης.

Η εμβληματική μορφή του διαψευσμένου αρσενικού, του κοινωνικά απομονωμένου Αίαντα και καταδικασμένου στην εξαφάνιση ζωντανεύει μέσα από την ανάγνωση του έργου του Σοφοκλή που σκηνοθετεί και έκανε πρεμιέρα στην Πειραιώς 260 την Τρίτη 27 Ιουλίου. 

Ο θανάσιμα προσβεβλημένος σοφόκλειος ήρωας, ένας άνθρωπος σε υπαρξιακή κρίση, βρίσκει τον κόσμο γύρω του παράλογο και ακατανόητο. Οι παλιές αξίες ενός ανδρικού κόσμου που συνδέονται με την ανδρεία, την ακεραιότητα και τη γενναιότητα του πολεμιστή αρχίζουν να υποχωρούν και στη θέση τους ορθώνεται, σύμφωνα με τη δική του αντίληψη, ένας κόσμος ερειπίων.

Ο πρώτος αυτόχειρας του αρχαίου δράματος, θύμα των θεών και των Ατρειδών, έχει δεχτεί ήδη μια βαθύτατη προσβολή, όταν τα ηρωικά όπλα του Αχιλλέα απονέμονται αντί, σ’ αυτόν, που αξιοκρατικά τα δικαιούται, στον Οδυσσέα. Η αδικία τον καταποντίζει και ο ηρωικός κόσμος του κομματιάζεται. Η θεά Αθηνά επιχειρεί να τον τρελάνει, τον συντρίβει μέσα από τις πράξεις του και το αδιέξοδο είναι εξαρχής ορατό.

Αίαντας Facebook Twitter
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτό είναι ένα έργο που απευθύνεται σε έναν λαό εν καιρώ πολέμου, μιλάμε για κοινωνίες που η αξία τους ήταν ο πόλεμος. Οι λαοί είναι πολεμικοί και αυτό είναι ένα πλαίσιο που ούτε καν μπορούμε να φανταστούμε σήμερα. Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου

«Ο Αίαντας ένα πράγμα ποθεί, να πάρει αυτό που του αξίζει. Εδώ έχουμε να κάνουμε με έναν ήρωα που έχει μείνει στην ιστορία ως ο πιο δυνατός, ο ήρωας που μπορεί να τους εξοντώσει όλους, αυτός που είναι πρώτος και αντιπροσωπεύει και την ωμή δύναμη. Ο Αίαντας είναι ακατανίκητος, αλλά εμείς τον συναντάμε ηττημένο, δεν μπορεί να μπει σε έναν άλλο κόσμο, δεν μπορεί να προσαρμοστεί στον κόσμο του Οδυσσέα. Είναι σαν ο Αίαντας να είναι μια άλλη εποχή και ο Οδυσσέας να είμαστε εμείς, η εποχή μας» λέει ο Σίμος Κακάλας.

«Από μια στιγμή και μετά άρχισα να τον βλέπω ως φιγούρα του παρελθόντος ‒κάτι που υπάρχει στο έργο‒, να αντιπροσωπεύει μια άλλη τάξη πραγμάτων, ένα απομεινάρι της εποχής που δεν μπορεί να συνεννοηθεί ή να συναντηθεί με μια νέα. Αυτή η συνάντηση ή η σύγκρουση των εποχών μού έγινε πιο ορατή μέσα στην πανδημία, κυρίως λόγω της κατάστασης που βιώσαμε. Είδαμε να έρχεται πολύ ωμά και με μεγάλη ταχύτητα  ένα παρόν αλλά και ένα μέλλον. Όπως είδαμε να έρχονται και πράγματα, ακόμα και από το παρελθόν, που δεν περιμέναμε, σε πρώτο πλάνο, με τριγμούς, αναθεωρήσεις, καινούργιες ιδέες που διεκδικούν χώρο, παλιές ιδέες που μάχονται για τον δικό τους ‒ ξαφνικά ο Αίαντας μου φάνηκε σαν απολίθωμα για το μουσείο».

Ο θανάσιμα προσβεβλημένος σοφόκλειος ήρωας, ένας άνθρωπος σε υπαρξιακή κρίση, βρίσκει τον κόσμο γύρω του παράλογο και ακατανόητο. Οι παλιές αξίες ενός ανδρικού κόσμου που συνδέονται με την ανδρεία, την ακεραιότητα και τη γενναιότητα του πολεμιστή αρχίζουν να υποχωρούν και στη θέση τους ορθώνεται, σύμφωνα με τη δική του αντίληψη, ένας κόσμος ερειπίων.

Αίαντας Facebook Twitter
Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου

«Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτό είναι ένα έργο που απευθύνεται σε έναν λαό εν καιρώ πολέμου, μιλάμε για κοινωνίες που η αξία τους ήταν ο πόλεμος. Οι λαοί είναι πολεμικοί και αυτό είναι ένα πλαίσιο που ούτε καν μπορούμε να φανταστούμε σήμερα. Οπότε, μέσα σε αυτή την τραγωδία επιχειρούμε να βρούμε κάποια κομμάτια και να συνδεθούμε. Προσπαθούμε πάντα να βρούμε μια επαφή με αυτό που έχει γραφτεί και έχει δεκάδες πτυχές, αποχρώσεις και έννοιες, γιατί στην τραγωδία είναι τόσα τα πράγματα που μπορείς να κάνεις ή να πεις και κάπως πρέπει και να επιλέξεις. Οπότε, εμένα με ενδιέφερε αυτός ο ανδρικός κόσμος και το πώς στέκεται σήμερα και χαίρομαι που στον αληθινό κόσμο αλλάζει και καταρρέει, όσο καταρρέει, ακόμα και φαινομενικά.

Υπάρχουν μάσκες-ταυτότητες από το παρελθόν που όλοι χρησιμοποιούμε, εφευρίσκουμε τον εαυτό μας και επιλέγουμε να δείξουμε ποιοι θέλουμε να είμαστε. Νομίζουμε ότι είμαστε πάντα ο εαυτός μας, αλλά είμαστε κατακερματισμένοι ‒ αυτό δεν το κρίνω, αλλά κάποιες μάσκες από το παρελθόν τις έχουμε συνηθίσει και θέλουμε με αυτές να πορευτούμε για πάντα. Νομίζω το “για πάντα” είναι κάτι που ψάχνουν όλοι οι άνθρωποι και προσπαθούν να το προεκτείνουν, τις αγάπες, τις σχέσεις, τα θέατρα, τις ομάδες, τις ιδεολογίες, και γι’ αυτούς τους λόγους, επειδή αγαπάμε αυτές τις μάσκες που μας είναι οικείες, δεν θέλουμε να δεχτούμε ότι υπάρχει κάτι άλλο.

Είναι μια εποχή που αλλάζουν οι μάσκες και το βρίσκω πολύ ελπιδοφόρο, άσχετα με το αν με αγωνία ρίχνουμε άγκυρες για να κρατηθούμε στο παρελθόν. Είναι κάτι αντίστοιχο ο Αίαντας, ένα τέτοιο σύμβολο, η αλλαγή γι’ αυτόν εκπροσωπεί το απόλυτο κακό, έχει να κάνει και με μια ντροπή δική του, προσωπική, με μια ματαίωση του παλιού κόσμου που δεν δέχεται ότι παρήλθε ή αποχαιρετά». 

Ο Αίας είναι το μυϊκό τέρας, ο τραχύς άνθρωπος με τη φυσική ρωμαλεότητα, ωστόσο και το ίδιο του το σώμα ενσαρκώνει το ηθικό μεγαλείο που διαθέτει. «Αυτός, για μένα, είναι ένας ζωικός κόσμος που συνυπάρχει με τον ανθρώπινο. Ένστικτα και συναισθήματα που προέρχονται από τον ζωικό κόσμο ντύνονται με την ανθρώπινη εξυπνάδα για να βρουν μια θέση στον κόσμο, εξουσίας, μέσα από τον εξαιρετικό λόγο του Σοφοκλή. Οι λέξεις έχουν πολύ σώμα μέσα τους, γι’ αυτό επιλέγω να φορά ο Αίαντας μια μάσκα υπερφυσικού ζώου που μιλά για αξίες, αλλά μέσα και από κάτι χθόνιο και ρωμαλέο» σημειώνει ο Σίμος Κακάλας.

Αίαντας Facebook Twitter
Φωτ.: Πηνελόπη Γερασίμου

Για τον Αίαντα δεν υπάρχει ρωγμή, συμβιβασμός, κατανόηση του άλλου, υποχώρηση. Ενδιάμεση επιλογή δεν υπάρχει και η λύση στην οποία προχωρά έρχεται με τρόπο απόλυτο.

«Πεθαίνει, αυτοκτονεί, ο ίδιος προτιμά να εξαφανιστεί» λέει ο σκηνοθέτης. Ο σύγχρονος άνθρωπος θα σκεφτόταν “γιατί δεν συμβιβάζεσαι; Του χρόνου θα πάρεις εσύ το βραβείο”, γιατί στη σύγχρονη κοινωνία έτσι έχουμε μάθει, για παράδειγμα, ότι κάπως όλοι θα “βραβευτούμε” στο τέλος, θα έρθει η σειρά μας. Για τον Αίαντα η αυτοκτονία είναι η απόλυτη ολοκλήρωση, είναι ένας ήρωας που δεν έκανε ποτέ πίσω, και μάλιστα στον μονόλογό του λίγο πριν πεθάνει τον βλέπουμε να προκαλεί τον θάνατο, ο οποίος τον νικά, να αναμετρηθούν και να τα πουν σαν ίσοι στον Άδη. Δεν μπορεί να παραδεχτεί την ήττα.

Πολλές φορές το να αποκολληθούμε από τα στερεότυπα μοιάζει ακατόρθωτο, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένα βήμα δίπλα. Αξίζει τον κόπο να κάνουμε ένα βήμα για να αλλάξουμε, να συνεννοηθούμε. Φυσικά και μπορούμε να εξελιχθούμε και κάποιες φορές μπορούμε να επιλέξουμε και προς τα πού». 

«Αίαντας» του Σοφοκλή

Πειραιώς 260 (Κήπος)

27/07 έως 30/07/2021 στις 22:30

31/07/2021 στις 21:00

Μετάφραση: Νίκος Α. Παναγιωτόπουλος

Σκηνοθεσία: Σίμος Κακάλας

Παίζουν (αλφαβητικά): Σίμος Κακάλας, Κίμωνας Κουρής, Ελένη Μπούκλη, Κωσταντίνος Μωραΐτης, Γιώργος Παπαγεωργίου, Μιχάλης Συριόπουλος

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το Δάσος» της Σοφίας Μαραθάκη: Ο Καναδάς είναι μακριά

Κριτική / Κριτική για «Το Δάσος» της Σοφίας Μαραθάκη: Ο Καναδάς είναι μακριά

Κριτική για την παράσταση «Το Δάσος», που αποτελεί θεατρική διασκευή του μυθιστορήματος «Άνθρωποι του δάσους» της Άννυ Πρου, σε σκηνοθεσία Σοφίας Μαραθάκη, και παρουσιάστηκε στην Πειραιώς 260, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.
ΜΑΤΙΝΑ ΚΑΛΤΑΚΗ
 Εθνικό ντεφιλέ: η Ελληνική ιστορία μέσα από την εξέλιξη του εθνικού ενδύματος

Ματίνα Καλτάκη / Εθνικό ντεφιλέ: Η ελληνική ιστορία μέσα από την εξέλιξη του εθνικού ενδύματος

To «Εθνικό Ντεφιλέ» του Παντελή Φλατσούση είναι η πρώτη για την ώρα αξιόλογη σκηνική πρόταση που συνδέεται με την επέτειο των διακοσίων χρόνων από την ελληνική εθνεγερσία.
ΜΑΤΙΝΑ ΚΑΛΤΑΚΗ
Θέατρο

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2021 / Θέατρο στην Πειραιώς 260, όπως παλιά

Από την 1η Ιουνίου μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου έχει «απλωθεί» το πρόγραμμα του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, που επιφυλάσσει πληθώρα εγχώριων και ξένων παραγωγών θεάτρου για την ανανεωμένη Πειραιώς 260.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το ανάπηρο σώμα που αντιστέκεται

Θέατρο / Το ανάπηρο σώμα που αντιστέκεται

Πώς διαβάζουμε σήμερα τον «Γυάλινο Κόσμο» του Τενεσί Oυίλιαμς; Στην παράσταση του Θεάτρου Τέχνης ο Antonio Latella προσφέρει μια «άλλη» Λόρα που ορθώνει το ανάστημά της ενάντια στο κυρίαρχο αφήγημα περί επαγγελματικής ανέλιξης, πλουτισμού και γαμήλιας ευτυχίας.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Παραστάσεις για κάθε γούστο που θα συγκινήσουν, θα διασκεδάσουν και θα προβληματίσουν

Θέατρο / Πού οφείλεται τόση δίψα για το θέατρο;

Το θέατρο εξακολουθεί να προκαλεί debates και ζωηρές συζητήσεις, παρά τις κρίσεις και τις οικονομικές περικοπές που έχει υποστεί, και φέτος ανεβαίνουν στην Αθήνα παραστάσεις για κάθε γούστο που θα συγκινήσουν, θα διασκεδάσουν και θα προβληματίσουν.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ανδρέας Κωνσταντίνου

Θέατρο / Ανδρέας Κωνσταντίνου: «Δεν μ' ενδιαφέρει τι υποστηρίζεις στο facebook, αλλά το πώς μιλάς σε έναν σερβιτόρο»

Ο ηθοποιός που έχει υποδυθεί τους πιο ετερόκλητους ήρωες και θα πρωταγωνιστήσει στην τηλεοπτική μεταφορά της «Μεγάλης Χίμαιρας» αισθάνεται ότι επιλέγει την τηλεόραση για να ικανοποιήσει την επιθυμία του για κάτι πιο «χειροποίητο» στο θέατρο.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Ο Στρίντμπεργκ και η «Ορέστεια» προσγειώνονται στον κόσμο της Λένας Κιτσοπούλου

Θέατρο / Η Μαντώ, ο Αισχύλος και ο Στρίντμπεργκ προσγειώνονται στον κόσμο της Κιτσοπούλου

Στην πρόβα του νέου της έργου όλοι αναποδογυρίζουν, συντρίβονται, μοντάρονται, αλλάζουν μορφές και λένε λόγια άλλων και τραγούδια της καψούρας. Ποιος θα επικρατήσει στο τέλος;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Η εποχή μας δεν ανέχεται το λάθος»

Οι Αθηναίοι / «Η εποχή μας δεν ανέχεται το λάθος»

Η ηθοποιός Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου θυμάται τα χρόνια του Θεάτρου Τέχνης, το πείραμα και τις επιτυχίες του Χυτηρίου, περιγράφει τι σημαίνει γι' αυτή το θεατρικό σανίδι και συλλογίζεται πάνω στο πέρασμα του χρόνου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Θωμάς Μοσχόπουλος

Θέατρο / «Άρχισα να βρίσκω αληθινή χαρά σε πράγματα για τα οποία πριν γκρίνιαζα»

Έπειτα από μια δύσκολη περίοδο, ο Θωμάς Μοσχόπουλος ανεβάζει τον δικό του «Γκοντό». Έχει επιλέξει μόνο νέους ηθοποιούς για το έργο, θέλει να διερευνήσει την επίδρασή του στους εφήβους, πραγματοποιώντας ανοιχτές πρόβες. Στο μεταξύ, κάνει μια πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα με την Αργυρώ Μποζώνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τι είναι για σένα το «Οξυγόνο»;

Θέατρο / Τι είναι για σένα το «Οξυγόνο»;

Ένα συναρπαστικό υβρίδιο θεάτρου, συναυλίας, πολιτικοκοινωνικού μανιφέστου και rave party, βασισμένο στο έργο του επικηρυγμένου στη Ρωσία δραματουργού Ιβάν Βιριπάγιεφ, ανεβαίνει στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης σε σκηνοθεσία Γιώργου Κουτλή και αποπειράται να δώσει απάντηση σε αυτό το υπαρξιακό ερώτημα.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Υπάρχει το «για πάντα» σε μια σχέση;

The Review / Υπάρχει το «για πάντα» σε μια σχέση;

Ο Αλέξανδρος Διακοσάββας και ο δημοσιογράφος και κριτικός θεάτρου Γιώργος Βουδικλάρης μιλούν για την παράσταση «Ο Χορός των εραστών» της Στέγης, τα υπαρξιακά ερωτήματα που θέτει το κείμενο του Τιάγκο Ροντρίγκες και τη χαρά τού να ανακαλύπτεις το next best thing στην τέχνη.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Όπερα / Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Πολυσχιδής και ανήσυχη, η Φανί Αρντάν δεν δίνει απλώς μια ωραία συνέντευξη αλλά ξαναζεί κομμάτια της ζωής και της καριέρας της, με αφορμή την όπερα «Αλέκο» του Σεργκέι Ραχμάνινοφ που σκηνοθετεί για την Εθνική Λυρική Σκηνή.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Το «Κυανιούχο Κάλιο» είναι μια παράσταση για το ταμπού των αμβλώσεων 

Θέατρο / «Κυανιούχο Κάλιο»: Μια παράσταση για το ταμπού των αμβλώσεων στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Όχι μόνο σε ανελεύθερα ή σκοταδιστικά καθεστώτα, αλλά και στον δημοκρατικό κόσμο, η συζήτηση για το δικαίωμα της γυναίκας σε ασφαλή και αξιοπρεπή ιατρική διακοπή κύησης παραμένει τρομακτικά επίκαιρη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ