ΓΩΓΩ ΘΕΟΔΩΡΟΥ
Στις 12 Ιουλίου έφυγε από τη ζωή στα 76 χρόνια της η λαϊκή τραγουδίστρια Γωγώ Θεοδώρου. Μπορεί οι νεότεροι να μην την γνωρίζουν και τόσο καλά ή και καθόλου, γιατί τα τελευταία πολλά χρόνια δεν ήταν ιδιαιτέρως ενεργή, όμως στις δεκαετίες του ’70 και του ’80 η Θεοδώρου είχε συνεχή παρουσία στα κέντρα και τη δισκογραφία.
Όπως είχα σημειώσει και παλαιότερα, εδώ στο LiFO.gr (24 Απρ. 2022)... η Γωγώ Θεοδώρου θα έγραφε ιστορία ακόμη κι αν είχε πει ένα μόνο τραγούδι στη ζωή της, το περίφημο «Έψαξα να βρω μια ευκαιρία» των Κώστα Ξενάκη (μουσική) και Βασίλη Φωτεινάκη (λόγια), που ακούστηκε για πρώτη φορά στο άλμπουμ της με τον ίδιο τίτλο, στην εταιρεία General Gramophone, το 1979. Το τραγούδι αυτό είναι τόσο μεγάλο, ώστε να ακούγεται και σήμερα, 45 χρόνια αργότερα, με ακόμη μεγαλύτερη ένταση! Λέμε για ένα αποθεωτικό ζεϊμπέκικο, που θα το τιμούσαν στην πορεία δεκάδες, και ανάμεσά τους οι Βασίλης Καρράς, Βάσω Χαρακίδα, Νατάσα Θεοδωρίδου, Ελένη Καρουσάκη, Αγγελική Ηλιάδη, Αλέκος Ζαζόπουλος και Ευδοκία. Τραγούδι αθάνατο, που δεν μπορεί να απουσιάζει από κανένα πρόγραμμα με κομμάτια της νύχτας, όποιας εποχής και όποιων συνθηκών.
Φυσικά η Γωγώ Θεοδώρου δεν θα έλεγε μόνο το «Έψαξα να βρω μια ευκαιρία» στη ζωή της, καθώς από πολύ νωρίς (1968) θα την εμπιστευόταν ο Άκης Πάνου, δίνοντάς της το ωραίο ζεϊμπέκικο «Σαν ζευγαρώσουν δυο καημοί» [His Master’s Voice]. Και ήταν αυτό το τραγούδι, που θα την έφερνε πιο μπροστά στο κύκλωμα των μαγαζιών, συμμετέχοντας σε προγράμματα στα Χρυσά Κλειδιά στην Πλάκα, στην Αδυναμία στη Λεωφόρο Συγγρού, στο Queen Anne στη Βούλα και αλλού τραγουδώντας μαζί με τον Λευτέρη Ψιλόπουλο, τον Γιώργο Καμπουρίδη, τον Κώστα Καφάση, τον Λάκη Αλεξάνδρου κ.ά.
Το τελευταίο έιτις άλμπουμ της Θεοδώρου ήταν το «Αναστενάρισσα Καρδιά μου» [General Gramophone, 1984], που περιείχε μια σειρά λαϊκών γραμμένα τα περισσότερα από τον Γιώργο Γεωργόπουλο (μουσικές) και τον Άγγελο Αξιώτη (λόγια). Το ζεϊμπέκικο με τον ίδιο τίτλο (σε μουσική Σάκη Τσιβγούλη) θα ακουγόταν περισσότερο.
Στο τέλος της δεκαετίας του ’70, όταν ανθούσε ο «ήχος της Ομόνοιας», η Γωγώ Θεοδώρου θα μπει με φόρα και στη σχετική δισκογραφία, δίνοντας μερικά σπουδαία LP – με πρώτο και καλύτερο, φυσικά, το «Έψαξα να Βρω μια Ευκαιρία», που είχε κι άλλα δυνατά κομμάτια μέσα όπως το «Σαββατοκύριακα» ή το «Είναι πολλά τα λάθη μας». Θα ακολουθούσε το «Καινούρια Άνοιξη» [Panivar, 1980], πάλι με τραγούδια των Ξενάκη-Φωτεινάκη, που περιείχε ξανά το «Έψαξα να βρω μια ευκαιρία»(!) (για όσους δεν το είχαν πάρει ακόμη χαμπάρι από το προηγούμενο άλμπουμ) και επιπλέον τα «Υποφέρω», «Πώς μπορείς», «Φοβάμαι», το ζεϊμπέκικο «Χτυπάω της τύχης μου την πόρτα» και άλλα διάφορα.
Το 1981 η Γωγώ Θεοδώρου θα συνεργαζόταν με τον Γιώργο Ζαμπέτα, που γνώριζε την τραγουδίστρια από το ξεκίνημά της, στο κέντρο Ξημερώματα, το 1966. Ο δάσκαλος στρώνεται και γράφει δώδεκα κομμάτια για την Θεοδώρου, σε στίχους Κατερίνας Πανάγου κυρίως, κάτω από τον τίτλο «Χαλάλι σου» [General Gramophone, 1982]. Τα τραγούδια αυτά ήταν πολύ καλά, κάτι που έδειχνε πως ο Ζαμπέτας δεν είχε ξοφλήσει σαν τραγουδοποιός, και πώς μπορούσε να γράφει ακόμη και στα έιτις τραγούδια που δονούσαν και ξεσήκωναν. Δυστυχώς ο δίσκος θα περάσει απαρατήρητος στην εποχή του, δεν θα ασχοληθεί μαζί του ούτε το περιοδικό «Ντέφι» ας πούμε, παρότι οι κομματάρες διαδέχονταν η μία την άλλη (και ζεϊμπέκικα ανάμεσα, που δεν ήταν, διαχρονικά, το πιο δυνατό χαρτί του Ζαμπέτα) σαν τις «Χαλάλι σου», «Δυο αετοί», «Μαύρες τουλίπες» κ.λπ.
Το τελευταίο έιτις άλμπουμ της Θεοδώρου ήταν το «Αναστενάρισσα Καρδιά μου» [General Gramophone, 1984], που περιείχε μια σειρά λαϊκών γραμμένα τα περισσότερα από τον Γιώργο Γεωργόπουλο (μουσικές) και τον Άγγελο Αξιώτη (λόγια). Το ζεϊμπέκικο με τον ίδιο τίτλο (σε μουσική Σάκη Τσιβγούλη) θα ακουγόταν περισσότερο.
Ο τελευταίος μεγάλος δίσκος της Θεοδώρου είχε τίτλο «Ναι! Για Πάντα» [GSF Records, 1993], περιέχοντας κυρίως τραγούδια του Άγγελου Καλογερόπουλου. Η φωνή της τραγουδίστριας, παρά το γεγονός πως η ίδια είχε φάει τη νύχτα με το κουτάλι, είναι σε μεγάλη φόρμα, δίνοντας μια σειρά από δυνατές ερμηνείες, πάνω σ’ ένα ευπρόσωπο, οπωσδήποτε, υλικό. Εδώ και μια δεύτερη εκτέλεση του «Έψαξα να βρω μια ευκαιρία», πιο βαριά και πιο μάγκικη, που φέρνει αυτό το μνημειακό τραγούδι και στην πιο νέα εποχή.
Έψαξα να βρω μια ευκαιρία
Από ’κει και πέρα θα υπάρξει ένα μεγάλο κενό για την Γωγώ Θεοδώρου, πριν από την τελευταία επανεμφάνιση της σπουδαίας αυτής τραγουδίστριας το 2019, με δυο καινούρια τραγούδια και την αναθέρμανση του ενδιαφέροντος από μερίδα του κόσμου για την περίπτωσή της. Πέντε χρόνια αργότερα θα έρχονταν τα κακά νέα...
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΤΣΑΜΠΑΣ
Στις 11 Ιουλίου μάθαμε για τον θάνατο του Γιάννη Κατσάμπα, στα 83 χρόνια του – το ήμισυ των Αδελφών Κατσάμπα (ήταν ο πιο ψηλός και αυτός με την πιο μπάσα φωνή). Παρότι ο Γιάννης ήταν και τραγουδοποιός, η παρουσία του στα μουσικά μας πράγματα δεν νοείται έξω από εκείνη του ντουέτου με τον αδελφό του Γιώργο – πράγμα που σημαίνει πως δεν γίνεται να μιλάς γι’ αυτόν, ως κάτι άλλο ξεχωριστό.
Οι Αδελφοί Κατσάμπα διέπρεψαν στο χώρο της ελαφράς, λάτιν και ελαφρολαϊκής διασκέδασης για πολλές δεκαετίες, αφού από τα χρόνια του ’50 έως και τα πλέον πρόσφατα ήταν ενεργοί – τελευταίως στα τηλεοπτικά στούντιο κυρίως. Σίγουρα, σαν ντουέτο, εμφανίστηκαν κάποια στιγμή στη δεκαετία του ’50 και σίγουρα τα πρώτα τραγούδια τους ήταν συρτά, καντάδες, καλαματιανά, λαϊκά, ελαφρά, ταγκό κ.λπ. Θα τραγουδούσαν, δε, μέχρι και την αρχή των σέβεντις συνθέσεις των Νίκου Γούναρη, Τάκη Μωράκη, Νίκου Δαλέζιου, Γιώργου Ζαμπέτα, Άκη Λυμούρη, Τόλη Εσδρά, Ιωσήφ Ριτσιάρδη, Αλέκου Γεωργιάδη, Γιώργου Μουζάκη, Πάνου Πετσά, Οδυσσέα Μοσχονά κ.ά. Από τα ονόματα και μόνον αντιλαμβάνεσαι, με την πρώτη, το εύρος του ρεπερτορίου τους.
Δεν είναι σίγουρο πότε ακριβώς ηχογράφησαν λάτιν, για πρώτη φορά, οι Αφοί Κατσάμπα, όμως εξακριβωμένα το 1963 τραγουδούσαν τσα-τσα και σλόου ροκ, με τη συνοδεία της ορχήστρας Αδάμ(α)-Τζαβ (τους πιο γνωστούς αργότερα ως Play Boys), ενώ εκείνη την εποχή θα ανακάλυπταν και την «πατέντα» του ποτ-πουρί (που δεν ήταν δική τους φυσικά, αλλά θα την πήγαιναν πιο μακριά από πολλούς). Τα μισά τραγούδια, εννοώ, που ενώνονταν ανά τρία ή ανά τέσσερα, φτιάχνοντας ένα μεγαλύτερο. Το ποτ-πουρί, που πήγαινε ταμάμ με τη χορευτική διασκέδαση, δεν ήταν κάτι αυτονόητα εύκολο – με τους Αφούς Κατσάμπα να αποδεικνύονται πολύ μεγάλοι μάστορες σ’ αυτό. Έτσι, ένας από τους σημαντικούς δίσκους τους εκείνης της εποχής ήταν το 45άρι «Αναμνήσεις» [RCA Victor, 1964], στο οποίο οι Αδελφοί είχαν στριμώξει δώδεκα μισά τραγούδια, κάποια εκ των οποίων θεωρούνται κλασικά και με τις δικές τους εκτελέσεις («Για μας κελαϊδούν τα πουλιά», «Άστα τα μαλλάκια σου», «Το πρωί με ξυπνάς με φιλιά» κ.λπ.).
Όταν, το 1969, οι Αδελφοί Κατσάμπα θα έκαναν τον καλύτερο δίσκο της πορείας τους, τον αληθινά σπουδαίο «Μελωδίες Λατινικής Αμερικής» [Olympic], χωρίς μισά τραγούδια εννοείται, το λάτιν δεν ήταν στα επάνω του – τουλάχιστον όσο ήταν στα φίφτις και πριν εμφανισθούν οι Beatles. Τον κόσμο, θέλω να πω, σάρωνε τότε το λάτιν-ροκ των Santana και όχι τα “El porompompero” και τα “Besame mucho”, που πάντως δεν είχαν ξεχαστεί και που διασκευάζονταν, και αυτά, ανάμεσα σε εκατοντάδες άλλα.
Στις «Μελωδίες Λατινικής Αμερικής» θα τραγουδούσαν οι Κατσάμπα με τη συνοδεία ελαφράς ορχήστρας. Πολύ ελαφράς όμως... καθότι δεν την παίρνεις και τόσο χαμπάρι. Ένα ρυθμικό τμήμα βασικά (μπάσο, ντραμς, κρουστά, ρυθμική κιθάρα, κάπου-κάπου λίγο πιάνο), προκειμένου να πατήσουν πάνω οι lead κιθάρες, που είναι ασυναγώνιστες. Ποιοι να έπαιζαν; Οι ίδιοι οι Αδελφοί ή τίποτα επαγγελματίες της εποχής; Δεν μπορείς να είσαι σίγουρος.
Πάντως ο δίσκος άνοιγε με το “El porompompero”, που θα αποτελούσε έκτοτε κάτι σαν σήμα κατατεθέν των Κατσάμπα, για να ακολουθήσουν το “Quizas, quizas, quizas”, η “Carbonera”, το βενεζουελάνικο “Alma llanera”, αλλά και το μεξικάνικο “Cucurrucucú paloma”. Το αριστούργημα της πλευράς, όμως, ήταν το “Muchacha de ojazos negros” από τη Βενεζουέλα (το διαβάζουμε σε εξώφυλλο, label και YouTube ως “Dos favores”), το οποίο οι Αδελφοί Κατσάμπα το ερμηνεύουν με τον προσωπικό τρόπο τους, που εν ολίγοις είναι καταπληκτικός.
Αλλά και η δεύτερη πλευρά ήταν χάρμα. Πασίγνωστα τραγούδια κι εδώ (ολοκληρωμένα και όχι ποτ-πουρί) με απίστευτα φωνητικά και κιθαριστικές διπλοπενιές. Το “Tabu” που είναι εντελώς exotica, το “Besame mucho”, το “Dos puntas” του Αργεντινού Carlos Montbrun Ocampo, η ουράνια “Malagueña” του Ernesto Lecuona και πάνω απ’ όλα το θρυλικό “Historia de un amor” του Παναμέζου Carlos Eleta Almarán, που ναι μεν το έχουν πει οι πάντες (Trio Los Panchos, Los Paraguayos, Nicola Di Bari, Julio Iglesias, Νάνα Μούσχουρη, Γιώργος Νταλάρας, Perez Prado, Laura Fygi, Iva Zanicchi, Dalida, Cesaria Evora, Lili Boniche, Eartha Kitt, Zaz κ.ά.), αλλά οι Αδελφοί Κατσάμπα είναι εκείνοι που το τοποθετούν μόνοι τους στην κορυφή (εκεί όπου ανήκει δηλαδή) δίχως πολλά-πολλά.
Το 1970 οι Αδελφοί τραγουδούν το «Νάτανε το 21» (Κουγιουμτζής-Τσώτου) και τον «Επιπόλαιο» (Κατσαρός-Πυθαγόρας), επιχειρώντας να μπούνε στο πνεύμα του ελαφρολαϊκού της εποχής. Τα καταφέρνουν κι εκεί τραγουδώντας, στην πορεία, και πάντα σε φάση ποτ-πουρί, Καλδάρα, Κηλαηδόνη, Πλέσσα, Σπανό, Βοσκόπουλο, Χατζηνάσιο, Πιτσιλαδή, ακόμη και τα ελαφρολαϊκά του Χατζιδάκι τύπου «Μίλησέ μου». Το πώς τα καταφέρνουν, τώρα να χωθούν σ’ ένα από τα πιο σημαντικά LP των πρώτων ετών της Μεταπολίτευσης, το «Ελλαδέξ» [EMI / Columbia, 1975] του Γιάννη Λογοθέτη, τραγουδώντας το θρυλικό «Κοκοράκι» (Ζοζέφ Κορίνθιος-Νίκος Φατσέας) –ένα από τα αθάνατα ελληνικά τραγούδια του 20ου αιώνα, που έχει γνωρίσει αμέτρητες διασκευές (μέχρι και ο Σαββόπουλος το έχει πει)– είναι ένα θέμα.
Πάντως η φήμη τους δεν θα ανακοπεί ούτε στα έιτις, αφού και επί ΠΑΣΟΚ, θα βρουν τον τρόπο να διατηρήσουν τη θέση τους, συμμετέχοντας σε γλέντια με τραγούδια της «παλιάς Αθήνας», που αναβιώνουν και αυτά, μέσα στο εκάστοτε αποκριάτικο σκηνικό, τραγουδώντας επίσης και πολλά πρωτότυπα δικά τους, για πρώτη φορά σε τέτοιο βαθμό – συνθέσεις συνήθως του αείμνηστου Γιάννη Κατσάμπα. Παρά ταύτα οι Αδελφοί δεν είχαν πει ακόμη την... ποιοτική τελευταία λέξη τους, αφού το 1989 θα δώσουν άλλο ένα πολύ ενδιαφέρον λάτιν άλμπουμ, το “Per Amigos” [DPI Athenaeum], με τη συμμετοχή και του «Έλληνα» Julio Jara των (Los) Paraguayos, τραγουδώντας ανάμεσα σε άλλα και το “El cóndor pasa”.
Στα χρόνια της ιδιωτικής τηλεόρασης οι Αδελφοί Κατσάμπα θα εμφανίζονταν στα κανάλια, είτε σε σειρές ως guests, είτε ως καλεσμένοι σε εκπομπές με ψιλοκουβέντα, συχνά με τα πόντσο και τα σομπρέρο τους, πλασάροντας περισσότερο μια λάτιν-μεξικάνικη περσόνα – με τους άσχετους με τα μουσικά οικοδεσπότες να τους αντιμετωπίζουν, τις πιο πολλές φορές, σαν «εξωτικά πτηνά» (δεν θα πω cult). Και ίσως η αδηφάγα τιβί να ήταν εκείνη που θα οδηγούσε τον Τζίμη Πανούση να τους πιάσει στο στόμα του κάποια στιγμή, σ’ ένα από τα γνωστά τραγούδια του των 90s, όπως θα τους σατίριζε και ο Μάρκος Σεφερλής (σε άλλο επίπεδο βέβαια), με τον Χρήστο Φερεντίνο να τους παρουσιάζει σε μια χαζή εκπομπή με φάρσες κ.λπ. Θλίψη.
Οι Αδελφοί Κατσάμπα, εν τω μεταξύ, συμμετείχαν και σε πολλές ελληνικές ταινίες μέσα στα χρόνια (ας αφήσουμε κατά μέρος το “Fun in Acapulco” με τον Elvis, γιατί εδώ δεν μπορεί να γίνει σοβαρή συζήτηση, όταν ορισμένοι βλέπουν... σαν να ονειρεύονται). Ακούγονται λοιπόν στο σάουντρακ της ταινίας του Αλέκου Σακελλάριου «Η Αλίκη στο Ναυτικό» (1961), λέγοντας Μάνο Χατζιδάκι σε πρώτη εκτέλεση, όπως και σ’ εκείνο της ταινίας «Η Ρένα Είναι Οφ-Σάιντ» (1972), επίσης του Σακελλάριου, τραγουδώντας την... καντάδα του Χούλιο, δίπλα στους Νίκο Γαλανό και Βασίλη Τσιβιλίκα. Μετά ήρθε η πλημμύρα...
Η Ρένα Είναι Οφ-Σάιντ - Η καντάδα του Χούλιο
ΓΕΩΡΓΙΑ ΛΟΓΓΟΥ
Στις 28 Ιουνίου πληροφορηθήκαμε και για τον θάνατο της Γεωργίας Λόγγου, μιας πολύ σπουδαίας φωνής με εμφανή διαδρομή σε πολλές δεκαετίες – αν και όσα θα μας παρουσίαζε στη δεκαετία του ’70 θα ήταν τα πλέον καθοριστικά.
Η Λόγγου δεν έγινε πολύ γνωστή, γιατί ηχογραφούσε για μικρές εταιρείες, τις «δεύτερες» όπως τις λένε, και αυτό όσο να ’ναι συνέβαλε στο να μην αποκτήσει η ίδια μεγάλη αίγλη. Χοντρικά, θα έλεγα πως ήταν μια τραγουδίστρια του «έντεχνου» η Λόγγου, αν και η γκάμα τής φωνής της είχε μεγάλη ευελιξία, πείθοντας πως ήταν ικανή να υποστηρίξει τα πάντα. Και περίπου το έκανε, γιατί τραγούδησε και λαϊκά, και «έντεχνα», και μπαλάντες, και φολκ-ροκ, και κάπως ελαφρολαϊκά ή και ελαφρά. Φυσικά η φωνή της θα μπορούσε να αποτυπωθεί σε ακόμη πιο πολλά τραγούδια, μέσα στις δεκαετίες, αλλά αυτό, δυστυχώς, δεν θα συνέβαινε.
Η Λόγγου ξεκινά λογικά από τις μπουάτ και κάπως έτσι την συναντάμε να τραγουδά το 1973 μαζί με τον Κώστα Χατζή, στον Σκορπιό στην Πλάκα. Εκείνη την εποχή φαίνεται πως ξεκινά και η δισκογραφία της, συμμετέχοντας στον δίσκο των Μπάμπη Πραματευτάκη-Αλέκου Καγιάντα «Οι Ρωμηοί» [Sonora], που έχει οπωσδήποτε το ενδιαφέρον του. Όμως την επόμενη χρονιά θα συνέβαιναν πολλά...
Το 1974 λοιπόν συναντάμε την Λόγγου να τραγουδά σε διάφορους δίσκους. Κατ’ αρχάς σ’ ένα LP, που ηχογραφείται στο Λονδίνο και κυκλοφορεί το πρώτο εξάμηνο του 1974, όταν στην Ελλάδα υπήρχε ακόμη δικτατορία. Το άλμπουμ είχε τίτλο «Ο Λαός Αξιώνει Λευτεριά» ή και σκέτο «Λευτεριά» και είναι τυπωμένο από την βρετανική Lyntone Recordings. Υπογράφεται, δε, αυτό από κάποιον... Kostas Dilinos, που δεν ήταν άλλος από τον Ζάκη Κουνάδη (από τον ιστορικό Σύλλογο Φίλων Ελληνικής Μουσικής της δεκαετίας του ’60 κ.λπ.). Όλα τα τραγούδια έχουν μουσική και (ελληνικούς) στίχους του Κουνάδη και αποδίδονται άλλα από ελληνική λαϊκή ορχήστρα υπό τον George Philips και άλλα από την ορχήστρα Echo (αποτελούμενες, και οι δύο, από έλληνες και κύπριους μουσικούς). Ο δίσκος κυκλοφορεί πριν από τη Μεταπολίτευση, όπως προείπα και στην Ελλάδα φθάνει παράνομα και βασικά «χέρι με χέρι». Τα ωραιότερα τραγούδια από ’κει («Ο μαστρογιώργης», «Ο μπαρμπα-Γιάννης») θα τα έλεγε η Λόγγου.
Επίσης, μετά τον Ιούλιο του ’74, η Λόγγου τραγουδά σε δεύτερες εκτελέσεις Μίκη Θεοδωράκη και Βασίλη Τσιτσάνη, μαζί με τον Περικλή Περράκη (το δίδυμο Λόγγου-Περράκης ήταν για την Sonora ότι οι Γαλάνη-Μητσιάς για την Columbia). Ένα άλλο άλμπουμ της ήταν το «Χαράματα Χτυπούν την Πόρτα» [Sonora, 1974] σε μουσικές ξανά του Μπάμπη Πραματευτάκη και στίχους του Νίκου Μπακογιάννη (αδελφού του Παύλου Μπακογιάννη, με τον οποίον επίσης είχε συνεργαστεί ο Πραματευτάκης) και κάποιου Ελεύθερου (ψευδώνυμο προφανώς). Ο δίσκος –και το αντιλαμβάνεσαι αυτό από την θεματολογία και τα λόγια–, κυκλοφορεί μετά την πτώση της δικτατορίας, με την Λόγγου να τραγουδάει με δύναμη και με σιγουριά, σε μια καθαρά μεταπολιτευτική φάση. Εντάξει, τα τραγούδια δεν γίνεται να συγκριθούν με τις μεγάλες στιγμές του «έντεχνου» εκείνων των ετών, αλλά έχουν κι αυτά το ενδιαφέρον τους. Τα ακούς, εννοώ, μέσα στο κλίμα της περιόδου.
Ένα άλλο άλμπουμ, στο οποίο συμμετείχε ο Λόγγου και που θα μπορούσε να είχε βγει το 1974, αλλά τελικά αυτό θα έβγαινε 30 χρόνια αργότερα, ήταν το σάουντρακ της ταινίας του Γιώργου Ζερβουλάκου «Σπίτι στους Βράχους», που ήταν συντεθειμένο από τον Λίνο Κόκοτο. (Ο δίσκος θα κυκλοφορούσε για πρώτη φορά το 2004, από την εταιρεία Potfleur). Για το άλμπουμ αυτό είχα γράψει πρόσφατα (21 Απρ. 2024) εδώ στο LiFO.gr, στο κείμενο για τις ταινίες του Ζερβουλάκου «Σπίτι στους Βράχους» και «Γυμνοί στο Χιόνι». Σ’ αυτό το άλμπουμ η Λόγγου και τραγουδά («Αγάπη μου») και παραδίδει μαθήματα haunted vocals στα τελείως απροσδόκητα «Ο χορός της Μέδουσας» και «Ο εξαγνιστικός ρόλος της φωτιάς». Pagan-folk άλλης κλάσης.
Ίσως το πιο σημαντικό LP στη διαδρομή αυτής της ξεχωριστής τραγουδίστριας να ήταν, τελικά, το «Στα Νότια και στα Βόρεια» [Sonora, 1975] των Δημήτρη Μηλιού-Κωστή Μαλκότση. Ο Μηλιός προερχόταν από τα συγκροτήματα του ’60 (Ariones), ενώ ο Μαλκότσης ήταν ηθοποιός. Ο Μηλιός ήταν πολύ καλός συνθέτης κι είχε ήδη κάνει κάποιες επιτυχίες με τον Φίλιππο Νικολάου (με τον οποίο ήταν μαζί στους Ariones, για ένα διάστημα). Τέτοιες επιτυχίες ήταν τα «Μια καρδιά για σένανε» (που τραγουδιέται ακόμη), «Ποιος θα μπορούσε» (φοβερό αυτό) κ.λπ. Τα συνθετικά εχέγγυα του Μηλιού και οι πολύ ενδιαφέροντες στίχοι του Μαλκότση, που είχαν concept και αυτό ήταν η μετανάστευση κι η ξενιτιά, δημιουργούν έναν κύκλο τραγουδιών, που προσέχτηκε και ενορχηστρωτικά, και που λόγω Γεωργίας Λόγγου ανεβαίνει ακόμη πιο ψηλά. Από εδώ προέρχεται το περίφημο «Μόναχο 74» (γνωστό και ως «Η μάνα η Τούρκα η μάνα η Γκρέκα»), που το είπε πρώτη και έξοχα η Λόγγου, και που θα το έκανε μεγάλη επιτυχία, λίγο αργότερα, ο Μανώλης Αγγελόπουλος. Αν και ο δίσκος περιλαμβάνει κι άλλα πολύ καλά τραγούδια, σαν τα «Πάλι θ’ ανέβω στο σταυρό», «Για λίγα μάρκα» κ.λπ., το «Μόναχο 74», ως άσμα, παραμένει συγκλονιστικό 50 χρόνια αργότερα. Προσωπικά, και όπως το ακούω από το εν λόγω άλμπουμ, το θεωρώ γνήσιο ελληνικό προγκρέσιβ-ροκ, με ερμηνεία ανεπανάληπτη, μοναδικής κλιμακούμενης έντασης, από μια αληθινά μεγάλη τραγουδίστρια.
Γεωργία Λόγγου: Μόναχο ’74 (Η μάνα η Τούρκα)
Το άλμπουμ «Να Με Θυμάσαι» [Sonora, 1976] του συνθέτη Μιχάλη Καρρά το μοιράζονται ερμηνευτικά η Γεωργία Λόγγου με τον Περικλή Περράκη. Ο Μιχάλης Καρράς δεν ήταν τυχαίος. Είχε γράψει και ενδιαφέροντα σάουντρακ («Θυμήσου Αγάπη μου») και ωραία τραγούδια, που κάποια θα τα ακούγαμε κατόπιν εορτής, όπως εκείνα τα έξοχα αγγλόφωνα “Day after day” και “Tell me”, που θα έλεγε ο Παύλος Σιδηρόπουλος. Σ’ αυτόν τον δίσκο η Λόγγου θα έλεγε τουλάχιστον δύο αριστουργήματα (και δεν ξέρω γιατί, αλλά μου θυμίζουν και τα δύο κάτι από τα “Reflections” του Μάνου Χατζιδάκι και βεβαίως τα τραγούδια του Σιδηρόπουλου). Το ένα ήταν το «Μα τι να γράψω στο χαρτί» (σε στίχους Αλέκου Καγιάντα) και το άλλο ήταν το «Στο σταθμό» (σε στίχους Κώστα Κινδύνη), που είχε πει πρώτη η Τζένη Βάνου. Αδιανόητα τραγούδια!
Στο σταθμό
Στα χρόνια του ’80 και του ’90 η Γεωργία Λόγγου θα έχει κάποιες παρουσίες στην δισκογραφία, λίγες συγκριτικά, τραγουδώντας σε δεύτερες εκτελέσεις ελαφρά και λαϊκά των Γούναρη, Σουγιούλ, Χιώτη, Μωράκη, Μουζάκη, Παπαϊωάννου, Μητσάκη, Καρανικόλα, Ξυδάκη κ.ά., ενώ θα συμμετείχε τόσο στα live, στο κέντρο Αχαρνών 300, όσο και στον τελευταίο δίσκο του Άκη Πάνου, το “Casino” [Fontana, 1997]. Εκεί θα την ακούγαμε στα «Άμα περάσει τούτο ’δω» (που είχε πει ο Μητσιάς), «Ο κόσμος ο δικός σου» (που είχε πει η Ζανέτ Καπούγια), «Ήτανε... (Λέει)» (που είχε πει ο Μανώλης Τοπάλης) κ.λπ. Η Λόγγου είχε κάνει δεύτερες φωνές και στο άλμπουμ του Άκη Πάνου «Μάθημα Πρώτον» [David, 1976] και από τότε κρατούσε η γνωριμία τους.
Τέλος να σημειωθεί πως η Γεωργία Λόγγου ήταν παντρεμένη με τον τραγουδιστή και ηθοποιό Γιώργο Ζαχαριάδη (έφυγε από τη ζωή το 2015), που θα τον μάθαινε όλη η Ελλάδα από το σίριαλ του Κώστα Πρετεντέρη «Η Γειτονιά μας», στο μέσο του ’70, ως τον τραγουδιστή... Νάσο Περκεμέ. Λόγγου και Ζαχαριάδης είχαν συνεργαστεί και στη δισκογραφία.
Μα τι να γράψω στο χαρτί - Γεωργία Λόγγου
