Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες παραστάσεις του φετινού χειμώνα έχει τίτλο Είσαι σκοπός και γύρω σου χορεύουν τσοπανόσκυλα. Πρόκειται για μία εικαστική performance της ομάδας Bijoux de Kant και είναι βασισμένη σε κείμενα του πεζογράφου, ποιητή και μεταφραστή Γιώργου Ιωάννου σε σύνθεση και σκηνοθεσία του Γιάννη Σκουρλέτη. Ο οποίος εξηγεί στην συνέντευξη που ακολουθεί γιατί επέλεξε να ξαναδιαβάσει και να ανεβάσει Γιώργο Ιωάννου σήμερα...
Από πού είναι ο τίτλος της παράστασης ;
Είναι ένας στίχος από το ποίημα Στρατόπεδο Παύλου Μελά της συλλογής του Γιώργου Ιωάννου, Τα χίλια δένδρα. Στην παράσταση το ποίημα αυτό ακούγεται ως ομώνυμο τραγούδι.
Είναι ενδιαφέρον ότι επέλεξες τον Ιωάννου, έναν λογοτέχνη που ανήκει στην μυθολογία της Θεσσαλονίκης…
Γιατί ο Ιωάννου είναι πολύ σημαντικός! Είναι αυτός που φέρνει στα ελληνικά γράμματα τον αστικό μοντερνισμό. Δηλαδή, αυτός που φτιάχνει μια ηθογραφία, αλλά ιδωμένη μέσα από ένα προσωπικό βίωμα. Αυτό το βρίσκω πολύ ενδιαφέρον. Σου μιλάει για τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης, για την ιστορία, αλλά το περνάει μέσα από το δικό του κόσμο. Αυτό είναι πολύ ιδιαίτερο και παρόλο που δεν είμαι από τη Θεσσαλονίκη, τον διάβαζα από πολύ μικρός. Μου θύμιζε πολύ «Ελλάδα», και τώρα που τίθεται το θέμα ποιά είναι η ελληνική μνήμη, προσπαθώ κι εγώ μέσα από αυτόν, να ανιχνεύσω αυτήν τη μνήμη. Όπως λέει και ο ίδιος ο Ιωάννου, αν δεν υπάρχει μνήμη δεν υπάρχει και γλώσσα. Αυτή η απώλεια είναι που με ενδιαφέρει. Γι’ αυτό φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Η απώλεια της γλώσσας, δηλαδή η απώλεια της μνήμης. Η bijoux de Kant επιχειρεί μια νέα ανάγνωση του έργου του Ιωάννου, ανιχνεύοντας τα ψήγματα του ρομαντικού λόγου μέσα σε αυτό. Μας ενδιαφέρει να ανιχνεύσουμε τη μνήμη μας. Να βρούμε την προσωπική μας λάσπη. Γι’ αυτό δεν βάζουμε λούστρο στην παράσταση, την θέλουμε άκομψη, άγρια, άτεχνη ίσως. Όπως ήταν και η ζωή του Ιωάννου, μετέωρη ανάμεσα στην ποίηση, και στην αναπόδραστη πραγματικότητα και αδιαμφισβήτητη κυριαρχία των κοινωνικών στερεοτύπων και συμβάσεων.
Από ποιο του βιβλίο αντλείς τα κείμενα στα οποία βασίζεται η παράσταση;
Είναι μια σύνθεση κειμένων αλλά και σκόρπιες φράσεις, από τη Σαρκοφάγο, την Καταπακτή, το Δικό μας αίμα, από το Για ένα φιλότιμο, από ποιήματα, αποσπάσματα από μεταφράσεις της Παλατινής Ανθολογίας, αλλά κυρίως βασίζεται στο μοναδικό του ανέκδοτο και άπαιχτο θεατρικό μονόλογο Η μεγάλη Άρκτος. Εκεί δείχνει τη ζωή ενός μοναχικού ανθρώπου που περιμένει τη ξαφνική επίσκεψη της μητέρας του και προσπαθεί να συμμαζέψει πράγματα που θα εκθέσουν αυτό που είναι. Μαζεύει φωτογραφίες πεθαμένων, γιατί λέει «συγχύζεται» η μητέρα του. Μιλάει για τη ζωή του, πώς βιάστηκε από τον πατριό του, πώς βρέθηκε εδώ που βρέθηκε. Η μητέρα αποτελεί την προσωποποίηση αυτής της μεροληπτικής, στερημένης φαντασίας πραγματικότητας που βαραίνει σε όλη τη ζωή του συγγραφέα σα μια δαμόκλειο σπάθη αόρατη ή σα σύννεφο απειλητικό, έτοιμο να ξεσπάσει από ώρα σε ώρα. Ο φόβος της εισβολής της πραγματικότητας σε αυτό το σπίτι που συνιστά ένα άσυλο είναι διαρκής και διατρέχει υπόγεια όλο το έργο ως το τέλος, ως μια ενεδρεύουσα συνθήκη απειλής.
Σε αυτό το σπίτι που ταυτόχρονα εκτός από άσυλο είναι και το πεδίο αγώνα του συγγραφέα επιχειρείται η υπέρβαση της πραγματικότητας και της συγκρουσιακής έντασης μ’ αυτήν. Εδώ, σ’ αυτό το ησυχαστήριο-κολαστήριο, ο συγγραφέας- καταφεύγει μακριά από την πραγματικότητα που ωστόσο αδιάκοπα τον απειλεί με την ξαφνική βίαιη, αγενή και απρόσκλητη εμφάνισή της έξω από την πόρτα του. Ως εκ τούτου δεν είναι ποτέ αεροστεγώς προστατευμένος από αυτήν την εξωτερική πραγματικότητα, αφού κυοφορεί εντός του τον φόβο της. Οι ενοχές και η σφοδρότητα των επιθυμιών συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα και οδηγούν τον συγγραφέα σε μία σπασμωδική παρακμιακή λύση στο πρόβλημά του: την παρενδυσία
Πως οδηγήθηκες στη μορφή της παράστασης;
Πρόκειται για ένα σύγχρονο θέαμα, με τρεις performers και πρωτότυπη μουσική. Η παράσταση εξελίσσεται μέσα σε ένα κοτέτσι στο οποίο ζουν τρία πλάσματα. Η Μεγάλη Άρκτος την οποία υποδύεται ο Στράτος Τζώρτζογλου, το νέο παλληκάρι - η προσωποποίηση της αρχαιοελληνικής καλοκαγαθίας, τα σπαράγματα της μνήμης, η εξιδανικευμένη νεότητα, μια ισόρροπη αρμονία εύρωστου σώματος και ευαίσθητου ποιητικού πνεύματος-, το οποίο υποδύεται ο Ιούλιος Τζιάτας και η κότα Καίτη, αχώριστη σύντροφος «όλων των μαχαιρωμένων και σφαγμένων που περιμένουν την καταιγίδα των δακρύων που θα ξεπλύνει τα αίματα» και υποδύεται η Λένα Δροσάκη. Ο ρόλος της Καίτης προέκυψε από μια πληροφορία που είχα από τον ποιητή Γιάννη Κοντό, ότι ο Ιωάννου είχε κατοικίδιο μια κότα που είχε αγοράσει στην οδό Αθηνάς. Την είχε ονομάσει Καίτη και είχε γράψει και μια ωδή γι’ αυτήν. Την ερωτεύτηκε παράφορα, έγινε η φιλενάδα του, ο εξομολόγος του. Το κοτέτσι λειτουργεί ως ένα ψυχικό τοπίο. Θελήσαμε να συναντήσουμε τις προσωπικές μας μνήμες, να συναντήσουμε μια ξεχασμένη Ελλάδα, και πέρα από γραφικότητες να απαντήσουμε με μια σύγχρονη θεατρική φόρμα. Τα τρία αυτά πρόσωπα διαγράφουν ως τρεις πόλοι μια τριγωνομετρία ψυχολογίας στο μεταφορικό εμβαδό της οποίας διαδραματίζεται το έργο και προκύπτει η προβληματική του που αφορά στην πάλη ενός ανθρώπου ανάμεσα στις επιθυμίες του και την πραγματικότητα. Πρόκειται επομένως για μια συγκρουσιακή κατάσταση που λαμβάνει χώρα σε ένα κοτέτσι που είναι ταυτόχρονα και σπίτι αυτών των τριών ατόμων, που αν και φαίνονται να μη συνειδητοποιούν ο ένας την ύπαρξη του άλλου, χορεύουν το ίδιο ματωμένο ζεϊμπέκικο.
συνέντευξη: Χρήστος Παρίδης φωτογραφίες: Πάνος Μιχαήλ
BIJOUX DE KANT
ΕΙΣΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΓΥΡΩ ΣΟΥ ΧΟΡΕΥΟΥΝ ΤΣΟΠΑΝΟΣΚΥΛΑ
σκηνοθεσία και εικαστική επιμέλεια: Γιάννης Σκουρλέτης
παίζουν: Στράτος Τζώρτζογλου, Ιούλιος Τζιάτας, Λένα Δροσάκη
μουσική: Κώστας Δαλακούρας
ΙΔΡΥΜΑ ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ Πειραιώς 206, Ταύρος
από τις 3 Ιανουαρίου μέχρι τις 18 Φεβρουαρίου
Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή 21:30
σχόλια