Μερικά κλειδιά
για μια καλύτερη κατανόηση της Κίνας
από τους
Pierre Rousset
Kishore Mahrubani
"Δεν υπάρχει τίποτα το κομμουνιστικό στο κινεζικό μοντέλο που διευθύνεται από δισεκατομμυριούχους." P.R.
Απόσπασμα από την συνέντευξη του Pierre Rousset στην καθημερινή τηλεοπτική διαδικτυακή εκπομπή La Midinale (26.03.2019) του γαλλικού περιοδικού Regards.
Για τον πρόεδρο Xi Jinping
· "Το καθεστώς Xi Jinping είναι ένα νέο καθεστώς, ένα καθεστώς διαφορετικό από τα προηγούμενα."
· "Υπήρχαν πριν τρεις τρόποι διακυβέρνησης στην Κίνα που συνυπήρχαν: ο κομματικός μηχανισμός, η διοικητική κυβέρνηση και ο στρατός. 'Ολα συγκεντρώθηκαν από τον Xi Jinping γύρω από μία ενιαία κομματική ηγεσία. Και ο ίδιος έγινε πρόεδρος δια βίου."
· "Θα μπορούσε το κινέζικο Κομμουνιστικό Κόμμα να ονομάζεται το κινέζικο Καπιταλιστικό Κόμμα."
· "Αυτό που χαρακτηρίζει την Κίνα είναι το σύστημα απόδοσης πόντων: ανάλογα με τις κοινωνικές σου "πιστώσεις", έτσι όπως τις συλλέγει η βιντεοεπιτήρηση, θα έχεις ή όχι το δικαίωμα να ταξιδέψεις στο εξωτερικό, κλπ."
· "Τα μέτρα που εφαρμόζονταν κατά των πολιτικών αντιφρονούντων αγωνιστών, εφαρμόζονται τώρα στο σύνολο του πληθυσμού."
Για την θέση της Κίνας στον κόσμο
· "'Ολη η παγκόσμια πολιτική κατάσταση δομείται από την έλευση και την ανάπτυξη της νέας κινεζικής δύναμης απέναντι στη δύναμη των ΗΠΑ.
· "Η αμερικανική εμμονή είναι να μην αφεθεί περαιτέρω η Κίνα να κάνει αυτό που θέλει χωρίς αντίδραση, και η εμμονή της Κίνας είναι να μην αφήσει να την στριμώξουν στον εγγύ χώρο της."
· "Αν ανακόψεις πολύ την κινέζικη οικονομική ανάπτυξη -όπως το επιχειρούν οι Ηνωμένες Πολιτείες- ανοίγεις την πόρτα στην κρίση της παγκόσμιας ύφεσης."
Για την Κίνα και την Ευρώπη
· "Η πολιτική του Xi Jinping είναι να συνάπτει συμφωνίες με όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες χωρίς αυτό να συνεπάγεται ότι εγκαταλείπουν τη συμμαχία τους με τις ΗΠΑ."
· "Οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν το μπλοκ συμμαχιών κατά της Κίνας να είναι ένα κλειστό πολιτικό μπλοκ."
· "Ο Xi Jinping προτείνει συμμαχίες μεταβλητής γεωμετρίας χωρίς να προαπαιτεί μια έξοδο από το δυτικό στρατόπεδο."
· "Η πολιτική προτεραιτότητα της Κίνας δεν είναι η Ευρωπαϊκή 'Ενωση, αλλά τα εθνικά κράτη."
· "Η Κίνα δεν θα προσπαθήσει μέσα από την Ευρωπαϊκή 'Ενωση να επιβάλλει την επιρροή της στην Ευρώπη."
· "Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι η Ευρώπη δεν υφίσταται ως παγκόσμια δύναμη."
Για τις ανισότητες στην Κίνα
· "Η επιτυχία της κινεζικής ανάπτυξης οφείλεται στο γεγονός ότι κατευθύνεται από ένα κράτος. Ο κρατικός καπιταλισμός είναι ένα παραδοσιακό ασιατικό μοντέλο."
· "Η Κίνα έχει εισέλθει σε μία πολύ αμφίρροπη φάση όπου ανασυγκροτούνται διάφορα πολιτικά μπλοκ."
· "Η στρατηγική του Xi Jinping είναι έξυπνη: απέναντι στα μπλοκ κλειστών συμμαχιών που επιθυμούν οι ΗΠΑ, η Κίνα απαντάει προτείνοντας στα κράτη άνευ όρων ευέλικτες συμμαχίες."
· "'Οσο οι Κινέζοι πιστεύουν ότι τα παιδιά τους θα ζήσουν καλύτερα, το σύστημα θα λειτουργεί."
· "Το πρόβλημα είναι ότι σήμερα η κινεζική οικονομία βρίσκεται σε κρίση, ενώ η ανεργία αρχίζει πάλι να αυξάνεται."
· "Αν εδραιωθεί η ιδέα ότι τα παιδιά δεν θα ζήσουν καλύτερα, τότε μπορεί να ανοίξει στην Κίνα μία περίοδος κοινωνικής και πολιτικής κρίσης."
· "Η κινέζικη οικονομία είναι σε κρίση κι αυτό βάζει σε κίνδυνο την κοινωνική και πολιτική ισορροπία."
· "Δεν υπάρχει τίποτα το κομμουνιστικό στο κινεζικό μοντέλο που διευθύνεται από δισεκατομμυριούχους."
· "Η αξιοπιστία του καθεστώτος τίθεται υπό αμφισβήτηση: πολλές από τις πιο ισχυρές και πλούσιες οικογένειες στέλνουν ένα μέρος των παιδιών τους στο εξωτερικό, γεγονός που καταδεικνύει πως δεν εμπιστεύονται αναγκαστικά το μέλλον του ισχύοντος καθεστώτος."
· "Ο Xi Jinping θέλησε να τα ελέγξει όλα και υπάρχει μεγάλη μνησικακία απεναντί του."
· "Μπορεί να δούμε στην Κίνα έναν συνδυασμό πολιτικής και κοινωνικής κρίσης ως απόρροια της οικονομικής κρίσης."
Pierre Rousset
Ο Pierre Rousset ειδικεύεται στη μελέτη των ασιατικών κοινωνιών. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος μαζί με άλλους επιφανείς γάλλους διανοούμενους του Front Solidarité Indochine (Μέτωπο Αλληλεγγύης με την Ινδοκίνα), πρώτος διευθυντής του IIRE (International Institute for Research and Education) και σύμβουλος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Αριστεράς. 'Εχει γράψει δύο βιβλία για το Βιετνάμ: Το Κομμουνιστικό Κόμμα του Βιετνάμ (1975), και Κομμουνισμός και εθνικισμός στο Βιετνάμ (1978).
Πρέπει να φοβόμαστε την Κίνα;
Kishore Mahrubani
Απόσπασμα από το άρθρο του που δημοσιεύτηκε στο τελευταίο φύλλο της Le Monde Diplomatique (Απρίλης 2019)
· "Η κινεζική οικονομία θα ξεπεράσει την οικονομία των ΗΠΑ και θα γίνει σε 15 χρόνια η πιο ισχυρή του κόσμου."
· "Ενώ το σημείο καμπής πλησιάζει, κυριαρχεί στις ΗΠΑ ή γενική αντίληψη ότι η Κίνα κινδυνεύει να πλήξει σημαντικά τα συμφέροντα και την ευημερία των Αμερικανών."
· "Δύο έγνοιες τροφοδοτούν αυτήν την ανησυχία. H πρώτη είναι οικονομική: Η Κίνα κατηγορείται ότι προσπαθεί να αποδυναμώσει τις ΗΠΑ καταφεύγοντας σε αθέμιτες εμπορικές πρακτικές[...]. Η δεύτερη είναι πολιτική: η οικονομική της ανάπτυξη δεν συνοδεύτηκε από τις φιλελεύθερες δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις που ήλπιζαν οι Δυτικοί, και ιδίως η Ουάσινγκτον."
· "Κι όμως, η Κίνα δεν αναπτύσσει μία στρατιωτική δύναμη με σκοπό να απειλήσει την Αμερική ή να εισβάλει σ' αυτήν· δεν προσπαθεί να επέμβει στις αμερικανικές εσωτερικές υποθέσεις· και δεν προωθεί καμία εκστρατεία που να στοχεύει στην καταστροφή της αμερικανικής οικονομίας."
· "Πρέπει να αρχίσουν [οι Αμερικανοί] να θέτουν υπό αμφισβήτηση μία παλιά πεποίθηση σε σχέση με το κινέζικο πολιτικό σύστημα. Από την κατάρρευση της Σοβιετικής 'Ενωσης κι έπειτα, οι αμερικανοί ηγέτες είναι πεπεισμένοι ότι το ΚΚΚ θα ακολουθήσει στον τάφο το ΚΚΣΕ."
· "Αν καμία αυτοκρατορία δεν συσσώρευσε τόση οικονομική, πολιτική και στρατιωτική εξουσία όσο οι ΗΠΑ, η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας (1776) υπογράφτηκε πριν από περίπου 250 χρόνια. Η ιστορία της Κίνας άρχισε πολύ πιο πριν. Στη διάρκεια των χιλιετιών, ο πληθυσμός της έμαθε πως υπέφερε πολύ περισσότερο όταν η κεντρική κυβέρνηση ήταν αδύναμη και διαιρεμένη. [...] Από το 1978 ωστόσο, το καθεστώς έβγαλε οκτακόσια εκατομμύρια από την φτώχεια και δημιούργησε τη μεγαλύτερη μεσαία τάξη στον κόσμο."
· "Το κινεζικό πολιτικό σύστημα θα πρέπει να εξελιχθεί ταυτόχρονα με την οικονομική και κοινωνική κατάσταση. Κι από πολλές απόψεις, έχει ήδη αλλάξει - με ανοίγματα. Το 1980, κανένας κάτοικος της Κίνας δεν είχε την άδεια να κάνει ως τουρίστας υπερπόντια ταξίδια. Τον περασμένο χρόνο, γύρω στα 132 εκατομμύρια άτομα πήγαν στο εξωτερικό, κι έπειτα γύρισαν πίσω με τη θελησή τους. 'Οπως και εκατομμύρια νέα λαμπρά μυαλά μπόρεσαν να γευτούν την ελευθερία των αμερικανικών πανεπιστημίων. Το 2017, οκτώ φοιτητές στους δέκα είχαν ωστόσο επιλέξει να γυρίσουν σπίτι τους."
· "Για να αντιμετωπίσει τις σοβαρές αυτές προκλήσεις [διαφθορά και φατριασμοί - σ.σ.], ο κ. Xi θεωρεί αναγκαίο να επαναφέρει μία ισχυρή κεντρική εξουσία. Παρά το γεγονός αυτό (ή εξαιτίας αυτού;) παραμένει εξαιρετικά δημοφιλής."
· "Πολλοί είναι αυτοί στη Δύση που τους ανησυχεί η τεράστια εξουσία του, και είδαν σ' αυτήν το προμήνυμα μιας στρατιωτικής σύγκρουσης. Η εξέλιξη όμως αυτή στην ηγεσία της χώρας δεν άλλαξε ουσιαστικά την μακροπρόθεσμη γεωπολιτική στρατηγική της Κίνας που απέφευγε πάντα τους άχρηστους πολέμους. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ που έχουν την τύχη να έχουν δύο ειρηνικούς γείτονες -τον Καναδά και το Μεξικό- η Κίνα διατηρεί δύσκολες σχέσεις με διάφορους ισχυρούς και πολύ εθνικιστικούς γείτονες, όπως η Ινδία, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα. Μεταξύ των 5 μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, είναι η μόνη που δεν έριξε ούτε έναν πυροβολισμό μέσα σε τριάντα χρόνια έξω από τα σύνορά της, μετά και την σύντομη ναυμαχία της με το Βιετνάμ το 1988. Αντιθέτως, ακόμη και κάτω από την υποτιθέμενη ειρηνική διακυβέρνηση του προέδρου Μπάρακ Ομπάμα, ο αμερικανικός στρατός έριξε μέσα σε μία μόνο χρονιά (2016) 26.000 βόμβες πάνω σε 7 χώρες. Είναι φανερό πως οι Κινέζοι κατέχουν την τέχνη της στρατηγικής συγκράτησης."
· "Κάτω από την ηγεμονία του κ. XI, η Κίνα συνεχίζει να βλέπει ευνοϊκά την ενίσχυση της πολυμερούς παγκόσμιας αρχιτεκτονικής που δημιούργησαν οι ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων και του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας, των Ηνωμένων Εθνών και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Το Πεκίνο παρέχει περισσότερες ειρηνευτικές δυνάμεις απ΄ό,τι τα άλλα τέσσερα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Νέες ευκαιρίες συρνεργασίες θα προκύψουν επομένως μέσα από τα πολυμερή φόρουμ. Για να επωφεληθούν απ' αυτές, θα πρέπει οι αμερικανοί ηγέτες να αποδεχτούν μία πραγματικότητα: η επιστροφή της Κίνας (και της Ινδίας) στην διεθνή σκηνή είναι αναπόφευκτη."
Kishore Mahrubani
Πρώην πρεσβευτής της Σιγκαπούρης στα Ηνωμένα 'Εθνη. Καθηγητής δημόσιας πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης.
Μτφ. Σ.Σ.
