Οι νέοι ανθρωπιστές
'Ενα νέο ανθρωπιστικό πλοίο, το ιταλικό ρυμουλκό Mare-Ionio, παίρνει τη σκυτάλη από το Aquarius.
*
Την ώρα που το Aquarius παραμένει ακινητοποιημένο στη Μασσαλία, έχοντας χάσει μετά από πιέσεις τη σημαία του, που ο ιταλός Πρωθυπουργός κλείνει τα λιμάνια της χώρας του, που οι διάφοροι λαϊκιστές σέρνουν ανά την Ευρώπη τη σημαία του ρατσισμού, που αριστερά κόμματα, όπως το γερμανικό και το γαλλικό, υιοθετούν τη δεξιά αντι-προσφυγική ρητορική, μία χούφτα Ιταλοί αγωνιστές αψηφούν τον Σαλβίνι, αγοράζουν ένα πλοίο με ιταλική σημαία και επιχειρούν νέα αποστολή διάσωσης στ' ανοιχτά της Λιβύης με την υποστήριξη ιταλικών και ευρωπαϊκών πόλεων. Ο δημοσιογράφος της γαλλικής Μόντ, Antoine Harari, περιγράφει το τόλμημα.
Με το πλοίο Mare-Ionio, η ιταλική αριστερά αντεπιτίθεται στην πολιτική του Salvini.
Πέμπτη 4 Οκτωβρίου, 15.00. Το Mare-Ionio μόλις άφησε πίσω του τα ιταλικά χωρικά ύδατα. Σε 24 ώρες θα ξεκινήσει περιπολίες στ' ανοιχτά των ακτών της Λιβύης για να προσφέρει βοήθεια στους μετανάστες που διατρέχουν κίνδυνο. Το νέο αυτό πλοίο που έρχεται να συμβάλλει στη θαλάσσια διάσωση, έχοντας ναυλωθεί από ακτιβιστές της ιταλικής αριστεράς, ρίχνει το γάντι στην Ευρώπη φρούριο και αψηφά τον ιταλό πρωθυπουργό Matteo Salvini.
Την Τετάρτη βράδυ, καθώς ο ήλιος δύει στο λιμάνι της Αουγκούστα, στη νότια Σικελία, μια δεκαριά άνθρωποι καταπιάνονται με διάφορες εργασίες πάνω στο πλοίο. Την ώρα που δύο μηχανικοί συγκολλούν τοιχώματα, εθελοντές της ΜΚΟ Sea Watch τελειώνουν την εγκατάσταση πλεγμάτων από μαύρο καουτσούκ που θα επιτρέψουν την υποδοχή των μεταναστών στην πλώρη του πλοίου.
Η ατμόσφαιρα είναι τεταμένη. Ο Erasmo Palazzotto, με το τηλέφωνο κολλημένο στο αυτί, βηματίζει επί τόπου. "Πριν από τρεις μήνες, αγνοούσα τα πάντα για τα πλοία. Σήμερα, έχω ένα απ' αυτά", αστειεύεται. Μαζί με δύο συντρόφους του από το κόμμα Sinistra Italiana (Ιταλική Αριστερά), τους Nichi Vendola και Nicola Fratoianni, και την Rossella Muroni, πρόεδρο του κόμματος Liberi e Uguali (Ελεύθεροι και 'Ισοι), αγόρασαν το Mare-Ionio. 'Ενα δάνειο 465.000 ευρώ από την Banca Etica (Ινστιτούτο ηθικής χρηματοδότησης) τους επέτρεψε να αγοράσουν 110.000 λίτρα πετρέλαιο, ηλεκτρονικό εξοπλισμό, και να πληρώσουν το πλήρωμα. Ο προϋπολογισμός τους αυξήθηκε και κατά 70.000 ευρώ μέσα από δωρεές που επιτρέπουν στο πλοίο να έχει αυτονομία πλεύσης. Για τη συνέχεια των επιχειρήσεων, η ομάδα υπολογίζει σε μια συμμετοχική χρηματοδότηση μέσα από την κοινωνική πλατφόρμα Mediterraneo.
Προκειμένου να αποφύγει τις αναποδιές του Aquarius, το πλοίο έχει σηκώσει περήφανα την ιταλική σημαία, μία σημαία που είναι πολύ δύσκολο να αποκτηθεί, αλλά που θα είναι σχεδόν αδύνατο να του αφαιρεθεί, λόγω της εθνικότητας του ιδιοκτήτη και του πληρώματος. Αυτό δεν εμποδίζει τον Erasmo Palazzotto να είναι προσεκτικός: "Τα κάναμε όλα νόμιμα και με διαφάνεια. Σεβόμαστε το ναυτικό δίκαιο προσφέροντας βοήθεια στη θάλασσα", παρατηρεί, προσθέτοντας: "'Οταν οι πρόσφυγες πατήσουν το πόδι τους πάνω στο Mare-Ionio θα βρίσκονται σε ιταλικό έδαφος!"
Μετά από άκρως μυστικές προετοιμασίες, το εγχείρημα άρχισε να παίρνει μορφή τον Ιούνιο, τότε που η Ιταλία έκλεινε τα λιμάνια της. "Στην αρχή, θέλαμε να φύγουμε μέσα στο καλοκαίρι, αλλά αποδείχτηκε πιο περίπλοκο από αυτό που προβλέπαμε", διηγείται ο Erasmo Palazzotto. "Τελικά, θα βρισκόμαστε στο πέλαγος για να σηματοδοτήσουμε τη συμβολική ημερομηνία της 3 Οκτωβρίου του 2013." Πριν από ακριβώς πέντε χρόνια, ένα πολύ μεγάλο καϊκι βυθίστηκε στα ανοιχτά της Λαμπεντούζας, προκαλώντας το θάνατο 400 προσφύγων, από την Ερυθραία οι περισσότεροι. Το ναυάγιο αυτό για το οποίο η Ιταλία κήρυξε μία μέρα εθνικού πένθους, σόκαρε για καιρό την κοινή γνώμη της χερσονήσου.
Το ίδιο βράδυ της Τετάρτης, το πλήρωμα περιμένει με αγωνία την απάντηση του λιμεναρχείου, που πρόκειται να τους δώσει την άδεια του απόπλου. Μέσα σε ένα τόσο τεταμένο πολιτικό κλίμα, η μικρή ομάδα τα περιμένει όλα. Αν όμως γίνουν όλα όπως τα έχει υπολογίσει, το πλοίο θα έχει φτάσει τις λιβυκές ακτές το σαββατοκύριακο, μετά από 24 ώρες ταξίδι στη θάλασσα, όπου θα συνοδεύεται από δύο ιδιωτικά ιστιοπλόα, καθώς κι από την βάρκα της 'Open Arms. Η ισπανική ΜΚΟ, με τον ιδρυτή της Oscar Camps, συμμετέχει ενεργά στην αποστολή.
Πάνω στο Mare-Ionio, ένας γιατρός, τέσσερα άτομα για τη θαλάσσια διάσωση, και τέσσερα μέλη του πληρώματος. Σ' αυτούς προστίθεται ο ακτιβιστής Luca Casarini, ιδρυτής του κινήματος κατά την παγκοσμιοποίηση No Global και υπεύθυνος των διαδηλώσεων αντι-G8 στην Γένοβα, και ο Giuseppe Caccia, ο εφοπλιστής του πλοίου.
Η ομάδα που μένει πίσω στη στεριά αποτελείται από μία ετερόκλητη συμμαχία αναρχικών αγωνιστών και καθολικών, τους οποίους ενώνει η ίδια άρνηση να αφήνουν τους ανθρώπους να πεθαίνουν στη θάλασσα. Και πίσω απ' αυτούς, "δημιουργήσαμε ένα δίκτυο που δεν περνάει πια από τις κυβερνήσεις. Οι πόλεις του Παλέρμο, της Μπολόνιας, του 'Αμστερνταμ και του Βερολίνου αποφάσισαν να μας υποστηρίξουν. 'Οχι μόνο δεχόμενες να υποδεχτούν τους ανθρώπους που θα σώσουμε, αλλά και με την υποστήριξη που θα δώσουν στην αποστολή μας", υπενθυμίζει ο Giuseppe.
Πριν βγει στη θάλασσα, ο άνθρωπος αυτός χρειάστηκε να μάθει ένα νέο επάγγελμα, το επάγγελμα του πλοιοκτήτη. Αλλά ο πρώην σύμβουλος σε θέματα πολεοδομίας -για την πόλη της Μπολόνιας και το ίδρυμα Rosa-Luxembourg στο Βερολίνο- θέλει να διατηρεί την αισιοδοξία του. 'Ετσι κι αλλιώς δεν είχε επιλογή, εφόσον οι νεοφερμένοι στη θαλάσσια διάσωση δεν είχαν καταφέρει να βρουν έναν εφοπλιστή που να δεχόταν να τους νοικιάσει το πλοίο του. "Μας είπαν οι περισσότεροι ότι φοβούνταν αντίποινα από τη μεριά της κυβέρνησης! Αυτό μας δίνει μια ιδέα για το πόσο σοβαρή είναι αυτή τη στιγμή η κατάσταση στην Ιταλία", επισημαίνει.
Το Mare-Ionio δεν θα διστάσει να καλέσει σε πολιτική κινητοποίηση σε περίπτωση που οι αρχές αρνηθούν να του ανοίξουν κάποιο από τα ιταλικά λιμάνια: "Δεν είμαστε μία νέα ΜΚΟ αλλά μία κοινωνική πλατφόρμα, υποστηρίζει ο αγωνιστής Luca Casarini. Το πλοίο αυτό πρέπει να γίνει ένα σύμβολο, μία πρόκληση απέναντι στις πολιτικές που εφαρμόζονται στην Ιταλία και την Ευρώπη. Αν κλείσουν τα λιμάνια, θα καλέσουμε τον κόσμο να κατέβει στους δρόμους."
Antoine Harari
LE MONDE 04.10.2018
Μτφ. Σ.Σ.
