Όταν τον περασμένο Φεβρουάριο κυκλοφόρησε το «Alles Gut» από την OffBeat, ήταν φανερό ότι ήρθε για να σαρώσει. Δεν ήταν το πρώτο κομμάτι του ‒ παρόλο το νεαρό της ηλικίας του είχε προϋπηρεσία στο rap game, είχε κυκλοφορήσει ήδη τραγούδια, αλλά με το «Alles Gut» άλλαξε ήχο και ήταν ξεκάθαρο ότι είχε δυναμική για μεγάλο κοινό. Τη συνέχεια, ακόμα και αν την ονειρευόταν, ήταν δύσκολο να τη φανταστεί. Τρία τεράστια hit που ξεπέρασαν τις 10 εκατομμύρια ακροάσεις το καθένα μόνο στο Spotify (το «Mediterranean» έχει ξεπεράσει τα 15 εκατομμύρια) και ένα άλμπουμ που βγήκε στο τέλος της χρονιάς, αλλά ήταν αρκετό για να του σημαδέψει το 2022. Σε όλες τις πλατφόρμες, συνολικά, ξεπέρασε τις 77 εκατομμύρια ακροάσεις, ένα αστρονομικό νούμερο για ντεμπούτο νεαρού καλλιτέχνη, και η αποδοχή του από το κοινό φτάνει στα όρια της λατρείας. Είναι από τους λίγους καλλιτέχνες του νέου ήχου που έχουν τόσο μεγάλη γκάμα ακροατών, από πιτσιρίκια μέχρι ανθρώπους που δεν έχουν ακούσει ποτέ στη ζωή τους ελληνικό ραπ. Και η αλήθεια είναι ότι ο Sidarta δεν είναι ένας ακόμα ράπερ.
«Το 22 είναι η χρονιά που άλλαξε η ζωή μου», λέει φανερά εξαντλημένος από τις συνεχείς εμφανίσεις σε όλη την Ελλάδα, που θα γίνονται με τον ίδιο ρυθμό για μήνες. «Ήταν μια ευλογημένη χρονιά αλλά και πολύ επεισοδιακή, με ανέλπιστα πράγματα, τα περισσότερα καλά, αλλά υπάρχουν και δυσκολίες που έρχονται παράλληλα με όλο αυτό που ζω. Νομίζω ότι κανείς δεν μπορεί να προετοιμαστεί για κάτι τέτοιο, μια τέτοια επιτυχία, άλλαξαν όλα όσα ήξερα. Ο κόσμος με αναγνωρίζει, βγαίνω έξω και ορμάνε πάνω μου, έχουν άποψη για μένα άνθρωποι που δεν τους γνωρίζω, έχω να διαχειριστώ πράγματα τα οποία δεν είχα επεξεργαστεί ποτέ, όποιος θέλει να κάνει μεγάλα πράγματα στη ζωή του, όμως, πρέπει να ξεπερνάει τα εμπόδια και να μάθει να τα διαχειρίζεται όλα».
Πολλές φορές αυτά που “δεν κάνει” να πω δεν μου βγαίνει να τα πω ωραία, τα κάνω demo, τα ακούω και μου κλοτσάνε. Οπότε γίνεται από μόνο του, γιατί κάποια πράγματα με ενοχλούν. Αλλάζω όταν καταλάβω ότι κάτι με ενοχλεί.
Είναι απίστευτα σοβαρός, χαλαρός, τουλάχιστον αυτό δείχνει, σου δημιουργεί την εντύπωση ότι έχει εμπειρία χρόνων. «Αυτό που συνειδητοποιώ είναι ότι είμαι φτιαγμένος γι’ αυτό και θα φανεί ακόμα περισσότερο στο μέλλον», λέει. «Είναι δύσκολο να πω ποια ήταν η καλύτερη στιγμή που έζησα φέτος, κάθε μέρα γίνεται και κάτι, σε κάθε live μου ξεχωρίζουν κάποιες στιγμές, έχω πάρει πολλή αγάπη. Σε μια συναυλία με πολύ μεγάλο κοινό είχα φωνάξει και την οικογένειά μου να είναι εκεί, και η στιγμή που είδα την περηφάνια στα μάτια της μάνας μου θα μείνει χαραγμένη στη μνήμη μου για πάντα».
Την οικογένειά του την αναφέρει συχνά, τη μάνα του και τις αδελφές του. «Μεγάλωσα στου Ζωγράφου, και πάντα σκέφτομαι την οικογένειά μου όταν πρέπει να μιλήσω για μένα», λέει, «αυτή είναι το περιβάλλον μου και έχει παίξει πολύ μεγάλο ρόλο και στα ακούσματά μου και στο τι άνθρωπος είμαι, στο τι θέλω να πρεσβεύω. Δεν μου έχει λείψει κάτι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είμαι κι από τζάκι. Είμαι σε μια μέση κατάσταση και ζω σε μια αστική γειτονιά, οπότε έχω μάθει να εκτιμάω τα πάντα και να μη θεωρώ τίποτα ως δεδομένο.
Η μάνα μου είχε μεγάλη αγάπη για τη μουσική ‒ ακόμα έχει. Μας έτρεχε στα ωδεία από πολύ νεαρή ηλικία και ήθελε να ασχοληθούμε με αυτήν. Η αδελφή μου έχει κάνει πολλά χρόνια πιάνο· πάντα είχαμε πιάνο στο σπίτι και αυτό με έχει σημαδέψει. Υπήρχε πάντα πολλή μουσική, μια πολύ μεγάλη συλλογή από βινύλια. Κλασική μουσική μού έβαζαν να ακούσω όσο ακόμα ήμουν στην κοιλιά της μάνας μου. Έχω μεγαλώσει με ποιοτική ελληνική μουσική ροκ, αλλά και Πρωτοψάλτη, Πάριο, Βαγγέλη Παπαθανασίου. Τον ήξεραν και προσωπικά οι γονείς μου τον Παπαθανασίου, είχα πάει στο σπίτι του και τον είχα γνωρίσει, σε πολύ μικρή ηλικία βέβαια. Ακουγόταν επίσης πολύ Μπιθικώτσης, Τσιτσάνης ‒ ο πατέρας μου αγαπάει πολύ τον Καζαντζίδη. Ακόμα και η γιαγιά μου έχει πικάπ.
Στην εφηβεία, επειδή έπαιζα κλασική κιθάρα, ήμουν της φιλοσοφίας ότι η μουσική δεν θέλει λόγια, αρκεί να είναι ορχηστρική, να φαντάζεσαι πράγματα μόνος σου, ότι δεν τα χρειάζεσαι τα λόγια. Στα δεκατέσσερά μου άκουσα ένα κομμάτι Φι Βήτα Σίγμα και τον “Θανατοποινίτη” του Ραψωδού Φιλολόγου και γούσταρα, κι εκεί μου μπήκε το μικρόβιο του ραπ. Στα δεκαπέντε μου άκουσα το “Το αφήσαμε για αύριο” του Εισβολέα και μου έκανε μεγάλη εντύπωση, τη “Σιωπή” των Bong da City και μετά RNS, Ψυχόδραμα. Ήμουν πολύ παθιασμένος. Από τότε το ραπ έγινε προτεραιότητα στη ζωή μου, την ερωτεύτηκα αυτή την κουλτούρα.
Έρημο
Αφού άρχισα να ψάχνομαι με τα ελληνικά, μπήκε στη ζωή μου και το ξένο ραπ, είχε πωρωθεί η αδελφή μου πολύ με αυτήν τη μουσική και εκείνη μου έδειξε πράγματα, Mobb Deep δηλαδή, που είναι οι αγαπημένοι μου από Αμερική. Μετά έψαξα όλο το East, Nas, Wu Tang Clan εννοείται, Νέα Υόρκη γενικότερα, Ras Kass, τέτοια πράγματα, πιο underground, Evidence, και μου έκαναν μεγάλη εντύπωση οι παραγωγές του Leaf Dog των Four Howls ‒ αυτοί και αν με έχουν στιγματίσει μουσικά. Άκουγα το “Feels Great” κάθε μέρα και ό,τι και να γινόταν μου έφτιαχνε τη διάθεση κατευθείαν. Τότε σκέφτηκα “ρε φίλε, αυτός ο man που δεν τον ξέρω και δεν με ξέρει μού φτιάχνει τη μέρα με ένα κομμάτι του, θέλω κι εγώ να το κάνω αυτό το πράγμα, να γράφω μουσική και να επηρεάζω τον κόσμο συναισθηματικά, να επηρεάζω τη ζωή του”. Η επικοινωνία με τον κόσμο πάντα με εντυπωσίαζε. Με ιντρίγκαρε. Έτσι άρχισα να ψάχνω πώς θα γίνω καλύτερος σε αυτό.
Άρχισα να ασχολούμαι με την ηχοληψία, έφτιαξα crew, γνώρισα άτομα και η ζωή με πήγαινε σε αυτό που ήθελα. Μετά γνώρισα τον ΑΚ και μετά τον Sigma, έκανε κι αυτός old school, boom bap και τέτοια, γίναμε μια παρέα και γράφαμε όλοι μαζί. Όταν ο Sigma μπήκε στην OffBeat, άλλαξε εντελώς το πώς βλέπαμε τη φάση γιατί ήμασταν πιτσιρικάδες και δεν σκεφτόμασταν ότι αυτό μπορούσε να έχει και συνέχεια. Με τον Sigma ήμασταν φίλοι πάνω απ’ όλα αλλά και συνεργάτες, πηγαίναμε στο στούντιο, δουλεύαμε μαζί τις μουσικές του και τις δικές μου, κι αυτό τράβηξε την προσοχή του Saske. Ήρθε στο στούντιο και είδε πώς δουλεύαμε, είδε ότι το γουστάρουμε και είμαστε παθιασμένοι και το ένα πράγμα έφερε το άλλο. Στην Offbeat ξεκίνησα αρχικά ως ηχολήπτης ‒ έχω δουλέψει το “Karma” μαζί με τον Sigma. Αυτή η φάση δεν δούλεψε, το στούντιο δεν ήταν για μένα, παρ’ όλα αυτά η OffBeat με παρακολουθούσε ως καλλιτέχνη και όταν είδαν σε μένα αυτό που ήθελαν, μου έγινε η πρόταση να μπω στην εταιρεία. Από κει όλα πήραν τον δρόμο τους.
Το Sidarta είναι από το βιβλίο το Έρμαν Έσε. Η αδελφή μου που με έβαλε στο ραπ μου είπε γι’ αυτό, διάβαζε το βιβλίο, κι εγώ το πήρα για καλλιτεχνικό όνομα χωρίς να το σκεφτώ και πολύ. Ήταν η εποχή που επέλεγες κάποιο ακρωνύμιο, κι εγώ μέχρι τότε ήμουν ο ΔΠΨ. Μετά από δύο χρόνια, το καλοκαίρι πριν μπω στην Offbeat, διάβασα το βιβλίο και συνειδητοποίησα ότι αυτό το όνομα ήταν φτιαγμένο για μένα.
Το ΗΠΗΖΜΕ βγαίνει από το ρεφρέν του πρώτου κομματιού του δίσκου, τη “Ζωή”. Μια μέρα ήμουν στο στούντιο με τον Palatranx, που είναι φίλος και συνεργάτης μου, και μεταξύ αστείου και σοβαρού είχα αυτή την ιδέα, σαν δικό μας σλόγκαν. Ήθελα να έχει κάτι πολύ δικό μου το άλμπουμ, μια προσωπική πινελιά, και μαζί με τους συνεργάτες μου, τον Jay, και γενικά όλη την ομάδα της Offbeat καταλήξαμε σε αυτό.
Έχω ακούσει πάρα πολύ Travis Scott στη ζωή μου, κι αυτό νομίζω φαίνεται στα κομμάτια και από άποψη μείξης, αυτό το saturated που έχουν. Γενικά, πιστεύω ότι ο ήχος μου έχει μια ποικιλία. Τα ακούσματά μου είναι κυρίως ευρωπαϊκά, γιατί νιώθω Έλληνας και Ευρωπαίος, αυτή είναι η ταυτότητά μου, παίρνω ερεθίσματα από Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία και, φυσικά, από Ελλάδα, από την ελληνική κουλτούρα γενικότερα, όχι από το ραπ μόνο. Γι’ αυτό και ο δίσκος μου περιλαμβάνει και ραπ στοιχεία και λαϊκά, και αφρικανικά, ό,τι πιάσει το αυτί μου.
Μου αρέσει να ακούω “παντρέματα” στη μουσική, κάτι που έχουμε ξανακούσει στο παρελθόν να ανανεώνεται, γιατί η μουσική κάνει κύκλους, οι μόδες πάνε κι έρχονται, οπότε κι εγώ αυτό προσπάθησα να κάνω. Αυτό είναι που με εντυπωσιάζει, γιατί από κει βγαίνει και ο ξεχωριστός χαρακτήρας, γιατί ο καθένας έχει έναν δικό του τρόπο. Αν έχεις ένα συγκεκριμένο ερέθισμα και το φέρεις στα μέτρα σου, το δεις με τα δικά σου μάτια, το έχεις κάνει δικό σου κατά κάποιον τρόπο. Δεν υπάρχει παρθενογένεση, αλλά δεν υπάρχει και λόγος να υπάρχει παρθενογένεση οπουδήποτε. Δεν ξεκινάς από το μηδέν, προχωράς κάτι άλλο που υπάρχει, κι αυτό πρέπει να γίνεται, να προχωράμε παρακάτω, να κάνουμε ο καθένας βήματα μπροστά έτσι ώστε να βγει αυτή η χώρα επιτέλους προς τα έξω. Έχουν γίνει βήματα, αλλά σίγουρα χρειάζεται κι άλλο».
Το καλοκαίρι, κι ενώ ταξιδεύαμε με το πλοίο από την Varenna στο Bellagio στην λίμνη Κόμο της Ιταλίας, ακούστηκε από τα ηχεία το «Mediterranean», ήταν το μοναδικό ελληνικό τραγούδι που άκουσα να παίζει σε ολόκληρο το ταξίδι.
«Έχω πατήσει σε ακούσματα γνωστά σε πολύ κόσμο που δεν είναι αυτής της φάσης» λέει. «Το “Ακόμη”, που είναι το πιο δυνατό παράδειγμα, πατάει σε λαϊκά ακούσματα, και έχω και λαϊκές αναφορές στους στίχους, οπότε είναι κομμάτια που θυμίζουν στους μεγαλύτερους κάτι που έχουν αγαπήσει. Δεν είμαι και τύπος που βρίζω στα κομμάτια μου, δεν μου βγαίνει, δεν είμαι έτσι καθόλου και δεν μ’ αρέσει, δεν το κάνω. Και δεν εστιάζω τόσο πολύ σε μένα, θέλω να είναι πάνω απ’ όλα η μουσική μου και μετά ποιος είμαι εγώ. Η τέχνη του προσώπου και όχι το πρόσωπο της τέχνης. Αν κάποιος δεν με γουστάρει ως τύπο, αυτό δεν επηρεάζει τα κομμάτια μου, γιατί δεν βασίζομαι σε αυτό, βασίζομαι στη μουσική μου.
Ακόμη
Με αγχώνει η επιτυχία, για πολλούς λόγους. Όταν ξεκίνησα δεν υπήρχαν απαιτήσεις, είχα έναν λευκό καμβά κι εγώ απλώς πέταξα τις μπογιές. Αυτό άρεσε στον κόσμο και τώρα περιμένουν να μην τους απογοητεύσω ούτε ως χαρακτήρας αλλά ούτε και ως μουσική. Έχεις κοινό που περιμένει από σένα πράγματα, και αυτό είναι παγίδα. Γιατί δεν πρέπει να χάνεις την ουσία, και η ουσία είναι να κάνεις μουσική, να την αγαπάς και να γουστάρεις αυτό το πράγμα. Πρέπει όμως να σκέφτεσαι και το τι θα κάνεις, γιατί φέρεις ευθύνη. Γιατί αυτήν τη στιγμή μεγαλώνουν άνθρωποι με τη μουσική σου και ο σκοπός είναι να κάνεις πράγματα σπουδαία.
Από τον Φεβρουάριο και μετά το ερώτημα είναι τι δεν έχει αλλάξει στη ζωή μου, όχι τι έχει αλλάξει. Το μόνο που έχει μείνει το ίδιο είναι η αγάπη μου για τη μουσική. Δεν θέλω να ξεχάσω ποιος είναι ο στόχος μου και ποια είναι η ουσία, δηλαδή να είσαι ευτυχισμένος, να κάνεις αυτό που αγαπάς. Αυτό δεν θα αλλάξει ποτέ, το πόσο αγαπάω αυτό που κάνω.
Μου αρέσει πολύ ο Μητροπάνος, ο ΛΕΞ, που για μένα είναι ένας πολύ σπουδαίος καλλιτέχνης και μου άρεσε πολύ νέος δίσκος του, ο Mad Clip, και ως χαρακτήρας και ως νοοτροπία, πιστεύω ότι όλοι για κάποιον λόγο είναι εκεί που βρίσκονται. Ακούω ό,τι βγαίνει, παρακολουθώ την ελληνική σκηνή, μου άρεσε πολύ φέτος ο δίσκος του Saske, του Sigma, αλλά μου άρεσε και ο Soolking που είναι Αλγερινός Γάλλος.
Αυτολογοκρίνομαι, όχι επειδή σκέφτομαι τι θα πει ο κόσμος αλλά αν αυτό που λέω αντιπροσωπεύει εμένα τον ίδιο. Θα μου πεις, από τη στιγμή που σου ’ρχεται κάτι να το πεις είναι δικό σου. Πολλές φορές αυτά που “δεν κάνει” να πω δεν μου βγαίνει να τα πω ωραία, τα κάνω demo, τα ακούω και μου κλοτσάνε. Οπότε γίνεται από μόνο του, γιατί κάποια πράγματα με ενοχλούν. Αλλάζω όταν καταλάβω ότι κάτι με ενοχλεί.
Δεν υπάρχει κάποιο κοινό που έχω στο μυαλό μου όταν φτιάχνω μουσική, η μουσική μου απευθύνεται σε όλο τον κόσμο. Όχι όλα τα κομμάτια μου, δεν είναι όλα για όλο τον κόσμο, αλλά γενικότερα ο καθένας έχει, έστω, ένα κομμάτι δικό μου που να μπορεί να πει “είναι για μένα”. Το “Ζωή” το έγραψα μετά από μια συναυλία στη Θεσσαλονίκη, στην οποία με ανέβασε ο Saske, όταν δεν με ήξερε κανείς. Εντυπωσιάστηκα από την επικοινωνία που είχε με τον κόσμο και έγραψα αυτό το κομμάτι για να μπορέσω κι εγώ να επικοινωνήσω, είναι τέτοιου τύπου κομμάτι, συναυλιακό. Έχω όμως ένα κομμάτι για όλους, αυτό θέλω να πιστεύω δηλαδή.
Όποτε γράφω είμαι μόνος μου γιατί θέλω να μπαίνω σε ένα δικό μου σύμπαν. Αποσυντονίζομαι εύκολα και θέλω να μπαίνω σε μια δική μου κατάσταση. Παρ όλα αυτά, οι φίλοι προφανώς και σε επηρεάζουν, είτε θετικά είτε αρνητικά. Είναι μια δεύτερη οικογένεια, αυτή που επιλέγεις. Πέρα απ’ αυτό, οι φίλοι μου με έχουν εμπνεύσει να κάνω πολλά πράγματα, έχω εμπνευστεί από ιστορίες τους, από σκηνικά, από συζητήσεις μεταξύ μας. Με έχουν επηρεάσει και στα κομμάτια αλλά και στην αυτοπεποίθησή μου. Παίζει πολύ μεγάλο ρόλο το αν η παρέα σου σε στηρίζει.
Δεν μπορείς να κάνεις πράγματα μόνος σου. Πρέπει να έχεις ομάδα που όλοι να έχετε το ίδιο όραμα, να συμμερίζεστε τα ίδια πράγματα, παρόμοιες αξίες, να κοιτάτε προς την ίδια κατεύθυνση. Το άλμπουμ ξεκίνησε απ’ όταν μπήκα στην Offbeat, πάντα είχα στο μυαλό μου ότι γράφω άλμπουμ. Κι αυτό το έχω πάντα, θέλω να μπαίνω σε ένα πλαίσιο. Ξεκίνησα να δουλεύω το άλμπουμ μόλις έγραψα τη “Ζωή”, πριν από έναν χρόνο, μετά έγραψα το “Ρονάλντο”, που ήταν ο πυλώνας του άλμπουμ μαζί με τη “Ζωή”, το “Mon amie” και το “El doctor”: αυτά τα τέσσερα είναι για μένα οι τέσσερις γωνίες, το τετράγωνο που περικλείει τα υπόλοιπα κατά κάποιον τρόπο. Σε άμεση επικοινωνία μαζί μου, όπως και πίσω από όλο το στήσιμο από άποψη εικόνας, είναι ο συνεργάτης μου ο Jay απ’ την OffBeat. Γενικότερα όλοι οι άνθρωποι της OffBeat έχουν βάλει το λιθαράκι τους και με βοηθάνε πολύ, υπάρχει ένα δυνατό κλίμα συνεργασίας. Στο μουσικό κομμάτι οι Beyond είναι μια ομάδα χωρίς την οποία δεν θα έβγαινε αυτό το αποτέλεσμα, οι Crystal View στην εικόνα. Από κει και πέρα είναι οι φίλοι και η οικογένειά μου, ακούω τη μάνα μου και τις αδελφές μου, γιατί σε ό,τι λένε πέφτουν πάντα μέσα.
Θα ήθελα να μη γίνω μαϊντανός (γελάει), να συνεχίσω σε αυτή την πορεία. Είμαι έτοιμος και για τα πάνω και για τα κάτω. Ιδανική συνέχεια είναι να διατηρηθεί η ουσία και να μη χαθεί από τα γύρω γύρω».
«Τι σημαίνει το ΗΠΗΖΜΕ;»
«Η πουτάνα η ζωή μ’ έκανε έτσι».
Ο Sidarta φωτογραφήθηκε στην γκαλερί The Breeder, στην έκθεση των έργων του Δημήτρη Γκέτση «The fault in our stars». Το άλμπουμ του «HΠHZME» κυκλοφορεί από την OffBeat Records και είναι διαθέσιμο σε όλες τις ψηφιακές πλατφόρμες, όπως και όλα τα singles του.
To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
