Η Παναγιώτα Καλλιμάνη ξεκίνησε όπως όλα τα κορίτσια της γενιάς της. Ερωτεύτηκε τον Πάτρικ Σουέιζι από το Dirty Dancing. Κι αυτό ήταν αρκετό για να ερωτευτεί τον χορό.
Ανακοίνωσε στην οικογένειά της ότι θα σπουδάσει χορό στη Γαλλία και χωρίς να ξέρει λέξη γαλλικά έφυγε με μια βαλίτσα για το Παρίσι. Με το που έφτασε της την έκλεψαν αλλά δεν πτοήθηκε. Το είδε σαν μια ευκαιρία να ξεκινήσει μια νέα ζωή.
Χρειάστηκε σχεδόν ενάμιση χρόνο για να βάλει τα πράγματα σε μια τάξη. Η ογδοντάχρονη γκραν νταμ της διδασκαλίας κλασικού μπαλέτου Ροζέλα Χαϊτάουερ τη συμβούλεψε να στραφεί στον μοντέρνο χορό. Κι αυτό έκανε.
Πέρασε οντισιόν για μια θέση στο Centre National de Danse Contemporaine d'Angers , την πλέον απαιτητική σχολή χορού εκείνη την εποχή στον κόσμο, και την επιλέξανε στους 20, ανάμεσα σε 600 άτομα.
Στη σχολή δίδασκαν τα μεγαλύτερα ονόματα του σύγχρονου χορού, οπότε πέρα από τους σταθερούς της δασκάλους βρέθηκε να παίρνει μαθήματα από τιτάνες όπως η Πίνα Μπάους και ο Ζοζέφ Νατς.
Αν υπάρχει δύναμη σε ένα ζευγάρι, είναι γιατί έχουν υπάρξει μόνοι. Πιστεύω πολύ στη μοναχικότητα γιατί δεν νομίζω ότι σ' ένα ζευγάρι ξέρει ο ένας όλα τα μυστικά του άλλου. Δεν ξέρουμε καν όλα τα δικά μας μυστικά.
Με την αποφοίτησή της συνεργάζεται με σημαντικούς χορογράφους της Γαλλίας, όπως την Joëlle Bouvier, την Carlotta Ikeda, τον Nasser Martin Gousset, ενώ με την ομάδα Bouvier-Obadia L'esquisse χόρεψε στην παράσταση «Fureur» (Αντιγόνη) στο πλαίσιο του «Πάτρα 2006 - Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης».
Λίγο μετά εντάχθηκε ως μόνιμη χορεύτρια στην ομάδα του Ζοζέφ Νατς τον οποίο εκτιμάει ιδιαίτερα. Λέει σήμερα για τον σπουδαίο αυτό χορογράφο και μέντορά της: «Έχει έναν δικό του κόσμο ο Νατς. Είναι σαν να χορεύει με τα αντικείμενα. Χρησιμοποιεί και πολλή παντομίμα. Βέβαια ο κόσμος του είναι "μαύρος" και δεν είναι τυχαίο ότι λατρεύει τον Μπέκετ».
Πριν από επτά χρόνια αποφάσισε ότι ήθελε να δημιουργήσει δικές της χορογραφίες. Έτσι, με τη στήριξη της Les productions de la Seine ίδρυσε την ομάδα της.
Δουλειά της έχει παρουσιάσει και στην Ελλάδα, στο Φεστιβάλ Αθηνών τα «Trente » και «Double Take», και στη Στέγη τα «Contreplongées» και «Mam Mam un dîner magique».
Φέτος, για πρώτη φορά, παρουσιάζει χορογραφία της στο Εθνικό Θέατρο. Το «Allez viens...» είναι μια παράσταση χορού που εκτελείται από οκτώ εμβληματικούς ηθοποιούς στα όρια της τρίτης ηλικίας ή με έντονα σημάδια της εξάντλησης, οι οποίοι απαρτίζουν τέσσερα ζευγάρια.
Η Αλίκη Αλεξανδράκη με τον Γιάννη Δεγαϊτη, η Ράνια Οικονομίδου με τον Κώστα Γαλανάκη, η Υβόννη Μαλτέζου με τον Βασίλη Καραμπούλα και η Αννέζα Παπαδοπούλου με τον Αντώνη Ιορδάνου μας «διηγούνται» μέσα από κινήσεις και σύντομες διαδρομές, μέσα από χειρονομίες και βλέμματα, και υπό την ονειρική μουσική του Σταύρου Γασπαράτου, ιστορίες φθοράς, εξάντλησης και παραίτησης.
Οκτώ άνθρωποι μονάχοι που στροβιλίζονται, που βηματίζουν ατελέσφορα και που αέναα επιστρέφουν εκεί που ξεκίνησαν χωρίς ελπίδα να ξεφύγουν από τη μοίρα τους, χωρίς να μπορούν να αποδράσουν από τα όρια που η ζωή τους έθεσε.
Και είναι ιδιαίτερα συγκινητικό να βλέπεις αυτούς τους σπουδαίους ηθοποιούς σε μια ηλικία που απέχει πολύ από εκείνη της δυναμικής τους παρουσίας, να εκτελούν αυτά τα μοτίβα αδιέξοδης παγίδευσης, σαν ανήμποροι να μιλήσουν εξαιτίας μιας αδικαιολόγητης αναπηρίας – που φυσικά δεν είναι τίποτα άλλο από τον περιορισμό που επιβάλλει ο χορός.
Η χορογράφος εξηγεί: «Δεν ήθελα να χρησιμοποιήσω χορευτές. Ήταν για πολύ καιρό στο μυαλό μου η ιδέα να κάνω κάτι με ηθοποιούς. Ως χορεύτρια –γιατί στις δουλειές μου συμμετέχω και η ίδια ως ερμηνεύτρια– έχω να κάνω με το κορμί μου, και συνειδητοποιώ ότι καθώς ο χρόνος περνάει το κορμί αλλάζει.
Για έναν χορευτή ή χορογράφο αυτό είναι κάτι που τον βασανίζει πάρα πολύ. Παύει το κορμί να έχει τη δύναμη που είχε παλιά. Αυτή η φθορά με απασχολεί πολύ. Καταπονούμε το κορμί μας πάρα πολύ σε σχέση με έναν μέσο άνθρωπο. Ευτυχώς αγαπάω τη βραδύτητα, τον αργό ρυθμό».
Οι οντισιόν της Παναγιώτας Καλλιμάνη δεν έγιναν σε σάλα χορού. Συνάντησε καλλιτέχνες που της είχαν προτείνει για έναν καφέ, δεν ήξερε κανέναν εκτός από τη Ράνια Οικονομίδου, και σε όσες περιπτώσεις της ταίριαζε η ενέργειά τους τούς συμπεριέλαβε στο έργο της.
«Αυτοί που απέρριψα δεν ήταν για αυτό που ήθελα να κάνω. Παράλληλα επειδή ήθελα να δουλέψω πάνω στην εξάντληση είδα πάρα πολλές σχετικές ταινίες. Επέλεξα το "Σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν" του Σίντνεϊ Πόλακ γιατί μου άρεσε ο τίτλος και γιατί αγαπώ τα άλογα. Είναι από τα λίγα ζώα που μπορούν να κοιτάζουν μπροστά και πίσω συγχρόνως. Μου άρεσε αυτό, το μπρος και το πίσω, με τον χρόνο που περνάει. Επίσης βασίστηκα στο "Amour" του Μίκαελ Χάνεκε, όπου μου άρεσε η σχέση των δύο ηλικιωμένων ανθρώπων.
Δουλέψαμε πολύ πάνω σε αυτό. Όταν η Αλίκη Αλεξανδράκη λέει «πάμε» είναι από τα στοιχεία-αναφορά σε αυτή την ταινία. Δούλεψα με όλους μου τους ηθοποιούς με βασική ιδέα την εξάντληση. Αυτοσχεδιάσαμε πολύ. Μέχρι που συνειδητοποίησα ότι η εξάντληση υπήρχε ήδη στα κορμιά τους. Γιατί αυτό ακριβώς ήταν που είχα επιλέξει επάνω τους, κορμιά όπου η εξάντληση ήταν φανερή, ήταν εκεί.
Κι έτσι ξαναπιάσαμε το νήμα από την αρχή. Είπα, "είστε σε αυτή την αίθουσα 100 χρόνια, γίνετε ένα με την καρέκλα σας". Έτσι καταλήξαμε και στη μουσική που ακούγεται. Δεν ήθελα εκπλήξεις, δεν ήθελα εξάρσεις, ήθελα κάτι επαναλαμβανόμενο. Κάτι που γίνεται, που υπάρχει και ξαναγίνεται».
Το «Allez viens...» ξεκινάει με όλους τους ηθοποιούς-χορευτές καθηλωμένους στις καρέκλες τους μόνους, και καταλήγουν μόνοι. Η Καλλιμάνη λέει γι'αυτό:
«Η ιδέα ήταν ότι θα ξαναβρεθούν και θα ξαναπάνε. Άλλωστε για μένα ένα ζευγάρι είναι δύο μοναξιές που σμίγουν. Έτσι η μοναξιά ήταν για μένα σημαντική. Δεν υπάρχει ζευγάρι, αν δεν υπάρχει η μοναξιά. Αν υπάρχει δύναμη σε ένα ζευγάρι, είναι γιατί έχουν υπάρξει μόνοι. Πιστεύω πολύ στη μοναχικότητα γιατί δεν νομίζω ότι σ' ένα ζευγάρι ξέρει ο ένας όλα τα μυστικά του άλλου. Δεν ξέρουμε καν όλα τα δικά μας μυστικά.
Η Υβόννη Μαλτέζου και ο Βασίλης Καραμπούλας που είναι οι πιο εξαρτημένοι μεταξύ τους, που τούς βλέπουμε συνεχώς μαζί και συχνά γελάνε, αποτελούν τον τύπο των ζευγαριών που έχουν περάσει μια ολόκληρη ζωή αχώριστοι. Χαμογελάνε, είναι σαν να βρίσκονται μπροστά στη θάλασσα και την κοιτάζουν.
Για τους ηθοποιούς ήταν κάτι καινούργιο όλο αυτό. Κάθε μέρα δοκιμάζαμε και κάτι με αφορμή μια εικόνα, μια μουσική, ένα κείμενο. Τους έλεγα ότι ο ηθοποιός είναι πάνω στη σκηνή και έχει να κάνει με τα λόγια του, ο χορευτής έχει να κάνει με τη "μάζα". Πώς το κορμί θα κινηθεί στον χώρο. Τους φαινόταν τόσο παράξενο ότι πλησίαζε η πρεμιέρα και δεν είχαν λόγια».
Ο χώρος της Αίθουσας Εκδηλώσεων του Κτιρίου Τσίλλερ στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου υποβάλλει και προσθέτει τη δική του σημασία στην παράσταση. Οι τοίχοι, τα πατώματα, οι πολυέλαιοι κουβαλάνε το βάρος μιας μακριάς ιστορίας.
Η Καλλιμάνη συμπληρώνει: «Έπαιξε τον δικό του ρόλο ο χώρος, τον οποίο λάτρεψα. Πήγαινα καθημερινά νωρίτερα και τον έβλεπα. Δεν είναι ίσως τυχαίο ότι το κοινό κλαίει. Μου έλεγε η κυρία Μαλτέζου ότι όταν μπήκε στο Εθνικό κοριτσάκι, χόρευε στην ίδια αίθουσα βαλς».
Info
Allez Viens
Εθνικό Θέατρο, Κτίριο Τσίλλερ
Πέμπτη έως Σάββατο 19:00, Κυριακή 17:30
Σύλληψη – Χορογραφία - Σκηνικά: Παναγιώτα Καλλιμάνη
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Διανομή: Αλίκη Αλεξανδράκη, Κώστας Γαλανάκης, Γιάννης Δεγαΐτης, Αντώνης Ιορδάνου, Βασίλης Καραμπούλας, Υβόννη Μαλτέζου, Ράνια Οικονομίδου, Αννέζα Παπαδοπούλου
σχόλια