Μπαλτατζήδες
Στο Μαρόκο, το καθεστώς χρησιμοποίησε κάθε λογής αποβράσματα για να κάμψει το κίνημα της 20ης Φεβρουαρίου
Μεσόγειος, η γειτονιά μας
Οι νεαροί αυτοί Μαροκινοί βασιλόφρονες, ομάδα κρούσης της εξουσίας
Hicham Mansouri
Orient XXI, 5 Δεκεμβρίου 2019
Το μαροκινό κίνημα "Η Βασιλική Νεολαία", που ιδρύθηκε εν μέσω της "Αραβικής Άνοιξης", έχει γίνει με την πάροδο του χρόνου όλο και πιο δραστήριο τόσο στο Διαδίκτυο όσο και στους δρόμους, διαθέτοντας τμήματα και σε μερικές ξένες χώρες. Ενώ η δράση της σημαδεύεται από τη βία, ο νομικός χαρακτήρας και οι πηγές χρηματοδότησης της οργάνωσης εγείρουν ερωτήματα, όπως και η περίεργη προστασία που φαίνεται να απολαμβάνει από το καθεστώς.
**
'Εχοντας κάνει την εμφάνισή της στο πλαίσιο της Αραβικής Άνοιξης, "Η Βασιλική Νεολαία" ανήκει σ' αυτές τις ομάδες των baltaji (αλήτες στην υπηρεσία της εξουσίας), που περιλαμβάνουν γενικά εγκληματίες και κατάδικους που πληρώνονται από τα αυταρχικά καθεστώτα για να αντιταχθούν με τη βία σε όλες τις μορφές πολιτικής διαμαρτυρίας. Οι baltaji εκφοβίζουν τους διαδηλωτές, σαμποτάρουν τις πορείες διαμαρτυρίας και οργανώνουν αντι-διαδηλώσεις ώστε να φανεί ένας διχασμός στην κοινωνία γύρω από ορισμένα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα.
Ο όρος baltaji προέρχεται από την τουρκική λέξη balta, το τσεκούρι, που χρησιμοποιείται για την κοπή δέντρων. Αρχικά χαρακτήριζε τους οθωμανούς στρατιώτες υπεύθυνους για την προετοιμασία της εισβολής, καθώς έκοβαν δέντρα στους δρόμους. Μία ονομασία που δεν έχει χάσει τίποτα από το συμβολικό της χαρακτήρα, εφόσον οι ενέργειες των baltaji ανοίγουν γενικά το δρόμο για τις επιχειρήσεις καταστολής των αντιφρονούντων. Ο ρόλος αυτών των μπράβων συνίσταται ουσιαστικά στη δυσφήμηση των ισχυρών κινημάτων διαμαρτυρίας.
Αν και ο όρος baltajiya είναι ευρέως διαδεδομένος στον αραβικό κόσμο, υπάρχουν και αντίστοιχες λέξεις που διαφέρουν από χώρα σε χώρα: chabbiha στη Συρία, balataja στην Υεμένη, milichia στην Τυνησία, mourtaziqa στη Λιβύη, rabbata στο Σουδάν, ziran στην Ιορδανία ... Στο Μαρόκο, μιλάμε για ayyacha ("ζητωϊστες"), αναφορικά με την προσφιλή έκφραση Ach al-malik ("Ζήτω ο βασιλιάς") των baltaji που την προφέρουν σε κάθε περίσταση.
Η "μάχη των καμήλων" του Καΐρου, ένα από τα πιο σημαδιακά επεισόδια της αιγυπτιακής επανάστασης, είναι εκείνη που έφερε στο φως αυτό το φαινόμενο. Στις 2 Φεβρουαρίου 2011, μία ομάδα ατόμων οπλισμένων με μαχαίρια, ρόπαλα και πέτρες επιτέθηκε στους διαδηλωτές σε μια προσπάθεια να τους απομακρύνει από την πλατεία Al-Tahrir, η οποία είχε καταληφθεί από τις 25 Ιανουαρίου. Το περιστατικό αυτό είχε προκαλέσει δεκάδες νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες.
Σε ένα βίντεο, ο ιδρυτής της και πρόεδρος Mohamed Dali αναγνωρίζει ότι η Βασιλική Νεολαία, που δημιουργήθηκε την επαύριο των διαδηλώσεων, είναι μια οργάνωση κατά της 20ης Φεβρουαρίου. Ξεκίνησε να υπάρχει στην Ιταλία όπου ζούσε τότε, με την επωνυμία "Κίνημα της βασιλικής νεολαίας των Μαροκινών που διαμένουν στην Ιταλία", και στη συνέχεια διευρύνθηκε και πήρε το όνομα "Κίνημα της βασιλικής νεολαίας των Μαροκινών στο εξωτερικό και στο Μαρόκο" εξαιτίας των πολλών αιτήσεων προσχώρησης από άλλες χώρες στο πλαίσιο της "εφαρμογής των υψηλών εντολών της Αυτού Μεγαλειότητας του Βασιλιά", όπως εξηγεί αυτός που εμφανίζεται στη σελίδα του Facebook ως "επενδυτής". Σύμφωνα με τα βίντεο προπαγάνδας, το κίνημα, το οποίο αριθμεί πάνω από 260 τμήματα στο Μαρόκο και αλλού, δέχεται επίσης μέλη άλλων εθνικοτήτων (Σενεγάλη, Ακτή Ελεφαντοστού, Αίγυπτο, Κίνα...).
Σύμφωνα με άλλες πηγές, ιδρύθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2011, δηλαδή πέντε εβδομάδες πριν από την εξέγερση της 20ης Φεβρουαρίου. Εάν οι πληροφορίες που παρέχονται από τον ιστότοπο Le360 -που πρόσκειται στην εξουσία- είναι ακριβείς, αυτό σημαίνει ότι οι ιδρυτές του είχαν προλάβει τους διαδηλωτές, και προβλέψει γεγονότα που ήταν ήδη σε εξέλιξη στην Τυνησία και την Αίγυπτο.
Το κίνημα της Βασιλικής Νεολαίας έκανε αρχικά αισθητή την παρουσία του οργανώνοντας επιθέσεις ενάντια στους διαδηλωτές της 20ης Φεβρουαρίου, της μαροκινής αυτής εκδοχής της δημοκρατικής άνοιξης. Ένας από τα πρώτα στρατολογημένα μέλη του είναι ο Amine El-Baroudi, με το παρατσούκλι "ο άνθρωπος με το περίστροφο", από τότε που κυκλοφόρησε ένα βίντεο στο οποίο εκτόξευε απειλές κραδαίνοντας ένα περίστροφο. Κατά τη διάρκεια της λεγόμενης "επανάστασης των αυγών", είχε πετάξει αυγά στους ακτιβιστές της 20ης Φεβρουαρίου. Είχε επίσης κάνει καμπάνια στο δρόμο για το "ναι στο νέο Σύνταγμα", προπηλακίζοντας αυτούς που ήταν αντίθετοι στο δημοψήφισμα. Στη συνέχεια, τον Οκτώβρη του 2013, αρπάζοντας μια καρέκλα, καθύβρισε μια ομάδα νέων που φιλιόντουσαν συμβολικά μπροστά στο Κοινοβούλιο σε ένδειξη αλληλεγγύης με δύο εφήβους που είχαν συλληφθεί στο Nador μετά τη δημοσίευση μιας φωτογραφίας που τους έδειχνε να ανταλλάσουν ένα φιλί. Υπήρξε επίσης κι ο "άνθρωπος με το τσεκούρι", ο οποίος, σε ένα βίντεο που κυκλοφόρησε στο YouTube, εμφανίστηκε οπλισμένος με τσεκούρι, απειλώντας με θάνατο τα μέλη του κινήματος της 20ης Φεβρουαρίου, και κατηγορώντας τους καθώς και την οργάνωση Al-Adl Ο Wal-Ihsane (Δικαιοσύνη και φιλανθρωπία) και την Ενωμένη Αριστερά ότι σχεδίαζαν την πτώση του καθεστώς για να καταλάβουν την εξουσία και να καταστρέψουν τη χώρα.
Το ίδιο σενάριο επαναλήφθηκε στο Hirak του Rif το 2016. Μία σειρά από βίντεο έδειξαν μέλη της Βασιλικής Νεολαίας να προσπαθούν να σαμποτάρουν συγκεντρώσεις και πορείες διαμαρτυρίας, και ιδιαίτερα το sit-in αλληλεγγύης προς το κίνημα που διοργανώθηκε στις 28 Μαΐου 2017 στην Καζαμπλάνκα, στο οποία συμμετείχαν πολιτικά πρόσωπα όπως η γενική γραμματέας του Ενωμένου Σοσιαλιστικού Κόμματος (PSU), Nabila Mounib. 'Επειτα, τον Ιούνιο του ίδιου έτους, κραυγάζοντας "Ζήτω ο βασιλιάς" και "ο Mohamed VI είναι ο μοναδικός μας βασιλιάς", δεκάδες μέλη της Βαιλικής Νεολαίας επιτέθηκαν με πέτρες και μαχαίρια στους αλληλέγγυους με το Hirak πολίτες στην πλατεία Al-Taghyir στην Ταγγέρη, κατηγορώντας τους ότι προδίδουν τη χώρα και εξυπηρετούν αποσχιστικές ατζέντες. [...]
Hicham Mansouri
- Το όνομα Μπαλτατζής προέρχεται εκ του τουρκικού Μπαλτατζί που σημαίνει πελεκυφόρος, αυτός που φέρει πέλεκυ (μπαλτά).
Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία οι λεγόμενοι μπαλτατζήδες αποτελούσαν ιδιαίτερη ομάδα υπηρετών των σουλτανικών ανακτόρων οι οποίοι ήταν επιφορτισμένοι με τη φύλαξη του χαρεμιού, φέροντας στη ζώνη τους μπαλτά.
Επίσης μπαλτατζήδες λέγονταν και ειδικοί πυροσβέστες (στρατιώτες) πελεκυφόροι που ακολουθούσαν τις πρώτες πυροσβεστικές αντλίες με αποκλειστικό έργο τη κατεδάφιση ξύλινων οικιών προς αποτροπή επέκτασης και περιορισμό πυρκαγιών. (Wikipedia)
**
Mouad Belghouat, ο μαροκινός ράπερ που διάλεξε την εξορία για να αποφύγει την αυτοκτονία
Ενεργό μέλος του κινήματος της 20 Φεβρουαρίου 2011, σημαία της μαροκινής νεολαίας από την πρώτη σύλληψή του, ο "El Haqed" εγκατέλειψε τη χώρα του για να συνεχίσει τη μουσική στο Βέλγιο
Jacques Besnard
Slate, 24.02.2016
[...] Όταν ο νεαρός Μαροκινός αρχίζει το ραπ στη ηλικία των 18 με τους φίλους του για να διασκεδάζουν παράλληλα με τις πρόχειρες δουλειές τους, τίποτα δεν τον προορίζει να γίνει ένας τέτοιος "μάρτυρας". Τα τραγούδια του περιγράφουν τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης στη λαϊκή γειτονιά της El Oulfa, στην Καζαμπλάνκα, αλλά οι στίχοι του δεν είναι ακόμη πραγματικά πολιτικοί. "Ξεκίνησα να είμαι λίγο περισσότερο στρατευμένος λίγο αργότερα, κι αυτό έγινε φυσιολογικά", λέει στα αραβικά. Μία αλλαγή τόνου στους ήχους του που εμφανίζεται το 2009. Για τη σκηνή, ο Mouad γίνεται τότε ο "El Haqed", η όπως συχνά αναγράφεται στη γλώσσα των SMS "L7a9d", που μπορεί να μεταφραστεί και ως "ο αγανακτησμένος" ή "ο οργισμένος".
Δύο χρόνια αργότερα, όταν η Αραβική Άνοιξη συγκλονίζει την Αίγυπτο και την Τυνησία, αναγκάζοντας τον Μουμπάρακ και τον Μπεν Άλι να εηκαταλείψουν την εξουσία, ο νεαρός Μαροκινός αρχίζει με τη σειρά του να επαναστατεί. Στις 20 Φεβρουαρίου 2011, δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές κατεβαίνουν στους δρόμους για να απαιτήσουν οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις (υγεία, εκπαίδευση ...), περισσότερη δημοκρατία και πολιτικό πλουραλισμό.
[...] "Όταν άρχισε το κίνημα, δεν επιτίθονταν στους διαδηλωτές, τουλάχιστον όχι στις μεγάλες πόλεις, επειδή υπάρχουν εκεί τα διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης, αντίθετα από τις μικρές πόλεις και τα χωριά, όπου είχαμε ακόμη και κάποιους νεκρούς. Μέσα στο κίνημα, κάθε γειτονιά έχει το συλλογό της και η εξουσία με φοβόταν γιατί, σύμφωνα με αυτούς, ήμουν ο αρχηγός της περιοχής όπου κατοικούσα".
[...] Στους μήνες που ακολούθησαν, τα μέλη του "M20F" δεν σταμάτησαν να διαδηλώνουν. "Από εκείνη την στιγμή γενικεύτηκε η αστυνομική καταστολή", τονίζει ο Mouad Belghouat, που συνελήφθη σπίτι του από την αστυνομία στις 9 Σεπτεμβρίου 2011.
Τη ημέρα εκείνη, ο καλλιτέχνης ακολουθεί τους αστυνομικούς στο τμήμα, όπου του εξηγούν ότι έχει υποβληθεί εναντίον του μήνυση για επίθεση και βιοπραγία σε βάρος ενός βασιλόφρονου ακτιβιστή. Ο εν λόγω άνδρας είναι στην πραγματικότητα ένας baltaji, δηλαδή κάποιος με πολιτικά που είχε προσληφθεί από τις μαροκινές υπηρεσίες για να αντικρούσει την επιρροή των αντιφρονούντων. "Πρόκειται για αποβράσματα. Είχε περάσει από το σπίτι μου για να συζητήσει, και οι νέοι της γειτονιάς του επιτέθηκαν. Εγώ δεν έκανα τίποτα, τον προστάτευσα μάλιστα", λέει ο Mouad Belghouat κοιταζοντάς με μέσα στα μάτια.
Για τον ίδιον, δεν χωράει αμφιβολία, ο πραγματικός λόγος για τη φυλάκισή του είναι τα κείμενά του που εμπνέονται από τη μαροκινή εξέγερση και αποκτούν όλο και μεγαλύτερη επιρροή. Μια άποψη που συμμερίζεται και η γαλλο-μαροκινή δημοσιογράφος του Charlie Hebdo Zineb el Rhazoui, η οποία ασκούσε κριτική την εποχή εκείνη σε μια μαροκινή εξουσία που "ήξερε να στήνει αριστοτεχνικά ψεύτικες δίκες". Μια περίπτωση παρόμοια με εκείνη του πυγμάχου Zakaria Moumni, που βασανίστηκε στις μαροκινές φυλακές, ή του ποιητή Younes Benkhdim, που φυλακίστηκε επειδή υποστήριξε τον νεαρό ράπερ.
Στην ηλικία των 24, ο Mouad Belghouat βρίσκεται έτσι για πρώτη φορά πίσω από τα κάγκελα της φυλακής Oukacha στην Καζαμπλάνκα. Φρικτές συνθήκες κράτησης, με σαράντα κρατουμένους κάποιες φορές μέσα σε ένα κελί που προβλέπεται για δεκάξι: "Πρόκειται για βασανιστήρια, δεν υπάρχει άλλη λέξη".
Μεταφέρεται σύντομα σε ένα δωμάτιο που μοιράζεται με άλλους δύο φυλακισμένους.
"Οι άλλοι κρατούμενοι μου φέρθηκαν καλά, με σεβάστηκαν, τραγουδούσα μαζί τους, με γνώριζαν. Αλλά η διεύθυνση της φυλακής τους απαγόρευσε να μου μιλάνε, απειλώντας τους ότι θα τους έστελναν στην απομόνωση. Νομίζω ότι φοβούνταν ότι θα επηρέαζα τους άλλους. Με βασάνισαν ψυχολογικά, ήταν πολύ σκληρό. "
Μετά από μια απεργία πείνας, η τιμωρία αίρεται. Λίγους μήνες αργότερα, στις 15 Ιανουαρίου 2012, ο El Haqed απελευθερώνεται μετά από μια δίκη όπου καταδικάστηκε σε τέσσερις μήνες φυλάκισης - όσο η διάρκεια της προσωρινής του κράτησης.
Εν τω μεταξύ, "Η φωνή του λαού", όπως τον αποκάλεσαν, μπόρεσε να υπολογίζει στην αδιάσειστη υποστήριξη όλων των συγγενών του και πέραν αυτών. Μετά τη σύλληψή του, συγκροτείται μία επιτροπή συμπαράστασης και πραγματοποιούνται διαδηλώσεις στη γειτονιά του, σε διάφορες μαροκινές πόλεις και ακόμη και στην Ευρώπη. [...]
Jacques Besnard
Μτφ. Σ.Σ.
