Gideon Levy
"Είναι ο καιρός της επιστροφής του κάρμα, το πεπρωμένο γελάει, η πικρή ειρωνία περισσεύει. 'Ενας υπουργός της Ιστορίας χασκογελάει κάπου μπροστά στη νέα πραγματικότητα που έχει επιβληθεί στους Ισραηλινούς.
Για πρώτη φορά στη ζωή τους, οι Ισραηλινοί γεύονται αυτό που σερβίρουν στους Παλαιστινίους εδώ και μερικές γενιές."
Ο κορωνοϊός δίνει στους Ισραηλινούς μία πρόγευση της ζωής των Παλαιστινίων
Οι Ισραηλινοί ζουν περιορισμένοι λόγω κορωνοϊού.
'Οπως παντού τώρα στον πλανήτη, ο περιορισμός τους είναι ταυτόχρονα φυσικός και ψυχολογικός.
Η ατμόσφαιρα έχει βαρύνει από την δυσφορία και την ανησυχία απέναντι στην πανδημία και, πάνω απ' όλα, από το φόβο του άγνωστου. Οι φυσικές όψεις είναι γνωστές σε όλο τον κόσμο: περιορισμένες έξοδοι και προσωρινές ελλείψεις στα σούπερ μάρκετ. Τα μεγάλα αεροδρόμια είναι σχεδόν ερημικά, οι αφίξεις και οι αναχωρήσεις σχεδόν μηδενικές.
Οι κοινωνικές, καλλιτεχνικές, πολιτιστικές και θρησκευτικές συγκεντρώσεις ακυρώνονται. Τα ποσοστά ανεργίας εκτοξεύονται. Ο στρατός είναι έτοιμος να αναλάβει ξενοδοχεία που έχουν μετατραπεί σε νοσοκομεία για τα λιγότερο σοβαρά μολυσμένα άτομα. Και σύντομα, ίσως, θα υπάρξει ένας πλήρης περιορισμός, με στρατιωτικές και αστυνομικές περιπολίες στους δρόμους.
Μιλούν ήδη για επαπειλούμενη αναρχία. Για δυστοπία.
Περιορισμός υπό κατοχή
Όλα αυτά θα έπρεπε να θυμίσουν κάτι στους Ισραηλινούς. Αλλά όχι. Είναι πολύ απασχολημένοι με το να ανησυχούν για την επιβίωσή τους, κάτι που είναι κατανοητό και πολύ φυσιολογικό. Ωστόσο, είναι δύσκολο να αγνοηθεί το γεγονός ότι οι σοβαρές, αν όχι ακραίες, πραγματικότητες της ζωής στο Ισραήλ τις τελευταίες μέρες μοιάζουν με την κανονική καθημερινή ζωή μέσα στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη εδώ και δεκαετίες.
Αυτό που κρίνεται ως δυστοπικό από τους Ισραηλινούς φαίνεται σχεδόν σαν ουτοπία στα μάτια των Παλαιστινίων. Ο προσωρινός περιορισμός - μαζί με τις στερήσεις που επιβάλλονται στους Ισραηλινούς - θα φαινόταν σχεδόν σαν όνειρο για τους Παλαιστινίους, των οποίων η κατάσταση στη Γάζα, και μερικές φορές και στη Δυτική Όχθη, είναι πολύ χειρότερη εδώ και πολύ καιρό.
Είναι ο καιρός της επιστροφής του κάρμα, το πεπρωμένο γελάει, η πικρή ειρωνία περισσεύει. 'Ενας υπουργός της Ιστορίας χασκογελάει κάπου μπροστά στη νέα πραγματικότητα που έχει επιβληθεί στους Ισραηλινούς.
Για πρώτη φορά στη ζωή τους, οι Ισραηλινοί γεύονται αυτό που σερβίρουν στους Παλαιστινίους εδώ και μερικές γενιές. Για πρώτη φορά στη ζωή τους, οι Ισραηλινοί βιώνουν τον περιορισμό και τις ελλείψεις με έναν τρόπο πρωτόγνωρο γι' αυτούς.
Και όμως, η πολιορκία που υφίστανται οι Ισραηλινοί μοιάζει πολύ με πολυτέλεια για κάθε παιδί της Παλαιστίνης που γεννιέται στην πολύ σκληρότερη πραγματικότητα που είναι και η μοίρα του.
Οι Ισραηλινοί δεν έχουν πάρει παρά μια μικρή μόνο γεύση από τους περιορισμούς που επιβάλλουν στους Παλαιστινίους. Τους προσφέρεται η ευκαιρία να ανακαλύψουν κάποιες πλευρές της παλαιστινιακής ζωής, αν και μέσα σε καλύτερες συνθήκες.
Θα αλλάξει αυτό ποτέ την άποψή τους; Θα γίνουν πιο ευαίσθητοι και πιο συμπονετικοί απέναντι στην παλαιστηνιακή δυστυχία μετά την πανδημία; Πολύ αμφιβάλλω.
Η καθημερινή ρουτίνα
Σημείο πρώτο, ο ίδιος ο περιορισμός. Οι διεθνείς πύλες του Ισραήλ, όπως και στις περισσότερες άλλες χώρες σήμερα, είναι ουσιαστικά κλειστές και καλά σφραγισμένες. Σχεδόν καμία πτήση δεν προσγειώνεται ούτε κι απογειώνεται: εδώ βασιλεύει, προσωρινά, η κλειστοφοβία.
Αλλά η Γάζα ζει έτσι εδώ και δεκατέσσερα χρόνια. Στη μεγαλύτερη υπαίθρια φυλακή του κόσμου, στο κλουβί της Γάζας, οι άνθρωποι δεν μπορούν παρά να γελάνε με την βραχυπρόθεσμη απόγνωση των Ισραηλινών.
Υπάρχουν νέοι Παλαιστίνιοι στη Γάζα που δεν έχουν δει ποτέ επιβατικό αεροπλάνο, ούτε καν να πετά πάνω από τα κεφάλια τους. Υπάρχουν ενήλικοι Παλαιστίνιοι στη Γάζα που δεν έχουν βάλει ποτέ το πόδι τους σε τερματικό σταθμό αεροδρομίου και δεν έχουν ποτέ ονειρευτεί να πάνε στο εξωτερικό για διακοπές, για σπουδές ή για επιχειρήσεις.
Για τους Ισραηλινούς, μοιάζει αφόρητο να στερούντα την εισόδο και την έξοδο μέσω του αεροδρομίου Ben-Gurion, ακόμη και για μερικές εβδομάδες. Οι Παλαιστίνιοι της Γάζας, ακόμα και πολλοί κάτοικοι της Δυτικής Όχθης, αγνοούν εντελώς τι είναι η ζωή με ένα αεροδρόμιο.
Οι πόρτες των ισραηλινών σπιτιών θα κλείσουν κι αυτές τώρα. Τη στιγμή που γράφονται οι γραμμές αυτές, δεν υπάρχει ακόμα πλήρης περιορισμός, αλλά θα μπορούσαμε να το περιμένουμε από τη μια μέρα στην άλλη.
Σε μισή ώρα απόστασης με το αυτοκίνητο από το Τελ Αβίβ, οι απαγορεύσεις της κυκλοφορίας είναι καθημερινές και μερικές φορές διαρκούν και αρκετούς μήνες.
Η απαγόρευση της κυκλοφορίας μπορεί να επιβληθεί αυθαίρετα ανά πάσα στιγμή από έναν αξιωματικό του στρατού. Αυτές οι απαγορεύσεις κυκλοφορίας επιβάλλονται σε σπίτια που συνήθως έχουν πολλά παιδιά και πολύ λίγα υπνοδωμάτια. Με πολλά τεθωρακισμένα απέξω, που προκαλούν πολύ περισσότερο μίσος μέσα. Κι όταν δεν υπάρχει απαγόρευση της κυκλοφορίας στα παλαιστινιακά εδάφη, ισχύει ο αποκλεισμός: μία πολιορκία.
'Ενα σκοτεινό σενάριο
Η Δυτική Όχθη αποκλεισμένη από το Ισραήλ, διάφορες περιοχές της Δυτικής Όχθης αποκλεισμένες μεταξύ τους, η μία πόλη χωρισμένη από την άλλη, το ένα χωριό χωρισμένο από το άλλο. Με συγκυριακά σημεία ελέγχου και σταθερά σημεία ελέγχου. Και δεν μιλάμε καν για τη Γάζα, η οποία βρίσκεται υπό συνεχή πολιορκία.
Ο μερικός περιορισμός στο Ισραήλ μοιάζει σχεδόν με τα όνειρα ελεύθερης ζωής των Παλαιστινίων: μπορείς να βγεις έξω, να πάς στο πάρκο ή να περπατήσεις κοντά στη θάλασσα. Τα περισσότερα παιδιά στη Δυτική Όχθη δεν έχουν δει ποτέ τη θάλασσα, η οποία απέχει μόνο μία ώρα περίπου με το αυτοκίνητο.
Σε λίγο, θα αρχίσουμε ίσως να βλέπουμε ένστολους αστυνομικούς και στρατιώτες να περιπολούν στους δρόμους του Ισραήλ, τοποθετώντας check-points και ελέγχοντας τις ταυτότητες των ανθρώπων. Check-points! Μην κάνετε τους Παλαιστίνιους να γελάνε· δεν έχουν ιδέα πως είναι η ζωή χωρίς αυτές τις περιπολίες και τα σημεία ελέγχου.
Κάθε μέρα, παντού. Στο Ισραήλ, ωστόσο, οι στολές φέρονται πιο ευγενικά στους κατοίκους, σε αντίθεση με τη συνηθισμένη βίαιη συμπεριφορά απέναντι στον πληθυσμό των κατεχόμενων, αλλά οι Ισραηλινοί θα δυσκολευτούν να το υπομείνουν, ακόμη και προσωρινά.
Είναι σαφέστατα πολύ πιο εύκολο όταν ο στρατιώτης είναι ένας από εσάς, μιλάει τη δική σας γλώσσα, στη δική σας χώρα. Είναι πολύ πιο δύσκολο και εξοργηστικό όταν πρόκειται για έναν ξένο κατακτητή. Οι περιπολίες στους δρόμους του Τελ Αβίβ θα είναι σαν ένα πικνίκ σε σύγκριση με εκείνες της Τζενίν στη Δυτική Όχθη.
Και σύντομα, η οικονομική ζωή στην ισραηλινή πλευρά του διαχωριστικού τείχους θα αρχίσει να μοιάζει και με τον τρόπο που οι άνθρωποι ζουν στην άλλη πλευρά. Τη στιγμή που γράφονται οι γραμμές αυτές, μισό εκατομμύριο Ισραηλινοί, περίπου το 17%, είναι ήδη άνεργοι. Και ο αριθμός αυτός αυξάνεται σημαντικά μέρα με τη μέρα.
Στη Γάζα, η διψήφια ανεργία είναι πραγματικότητα εδώ και δεκαετίες. Η Gisha, μία ισραηλινή ΜΚΟ που αγωνίζεται για την ελεύθερη κυκλοφορία, ανέφερε πρόσφατα ένα ποσοστό ανεργίας της τάξης του 46,7% στη Γάζα τον περασμένο Σεπτέμβρη.
'Οσον αφορά τους νέους της Γάζας, ο αριθμός αυτός είναι ακόμη μεγαλύτερος. Οι άνεργοι Ισραηλινοί έχουν σήμερα χάσει προσωρινά τη δουλειά τους ή έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους και οι περισσότεροι θα λάβουν ένα επίδομα ανεργίας από το κράτος.
Στα κατεχόμενα εδάφη, δεν έχουν ακούσει ποτέ για επιδόματα ανεργίας. Η ανεργία μέσα στη ρουτίνα της κατοχής. Έτσι γίνεται εδώ και δεκαετίες.
Εισβολή στην ιδιωτική ζωή
Αυτή την ώρα, την κατακραυγή των Ισραηλινών έχει προκαλέσει μία διάταξη σύμφωνα με την οποία η Shin Bet, η ισραηλινή υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας, δικαιούται να χρησιμοποιήσει "ψηφιακά μέσα" για να παρακολουθήσει τα άτομα που έχουν μολυνθεί από τον ιό και όποιον τους έχει πλησιάσει. Μία προσωρινή απόφαση, αρχικά για επτά ημέρες, με πιθανές παρατάσεις.
Μην κάνετε τους Παλαιστινίους να γελάνε. Η κατασκοπεία είναι η πιο "ανθρώπινη" πτυχή του τρόπου με τον οποίο η Shin Bet μεταχειρίζεται τους Παλαιστινίους. Πολύ καλά, αφήστε τους να ακούν· θα αρκούσε απλά να τους κάνετε να σταματούν να βασανίζουν, να εκβιάζουν και να κακοποιούν τον κόσμο.
Στα κατεχόμενα εδάφη, η Shin Bet γνωρίζει κάθε στιγμή τα πάντα, παντού, με ελάχιστη νομική εποπτεία ή κοινοβουλευτικό έλεγχο. Η έντονη κριτική στο Ισραήλ για την εισβολή στην ιδιωτική ζωή πρέπει να φαίνεται αρκετά διασκεδαστική στους Παλαιστινίους. Όπως και οι φωτογραφίες ισραηλινών στρατιωτών που διοικούν ξενοδοχεία, μετατρέποντάς τα σε νοσοκομεία έκτακτης ανάγκης. Πόσα ξενοδοχεία που ανήκαν σε Παλαιστινίους δεν κατέσχεσε βίαια ο Ισραηλινός στρατός στο πέρασμα του χρόνου για να τα μετατρέψει σε στρατιωτικά αρχηγεία;
Δυστοπία-19
Φυσικά, δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει τις διαφορές. Ακόμη και στο φόρτε μιας πανδημίας κορωναϊού, οι Ισραηλινοί δεν θα ταπεινωθούν ούτε θα ξυλοκοπηθούν μπροστά στα παιδιά τους ή τους γονείς τους.
Κανένας ξένος στρατιώτης δεν θα εισβάλει στο σπίτι τους στη μέση της νύχτας, τη μία νύχτα μετά την άλλη, χωρίς βάσιμο λόγο. Κανείς δεν θα τους αρπάξει από τα κρεβάτια τους για να τους πάρει μακριά. Κανείς δεν θα τους συλλάβει χωρίς δίκη. Κανείς δεν θα ανακρίνει ούτε θα φυλακίσει τα παιδιά τους κατά παράβαση των διεθνών συμβάσεων τις οποίες έχει υπογράψει το Ισραήλ.
Ακόμα και στη χειρότερη δυστοπία που συνδέεται με τον κορωνοϊό στο Ισραήλ, κανένα σενάριο δεν θα προβάλλει τους ελεύθερους σκοπευτές που ανταγωνίζονται ποιός θα πετύχει στα γόνατα εκατοντάδες διαδηλωτές, όπως το κάνουν εδώ και μήνες στα σύνορα της Γάζας.
Τα σπίτια των Ισραηλινών δεν θα δεχτούν βόμβες και τα χωράφια τους δεν θα ψεκαστούν με δηλητήριο, όπως συμβαίνει στη Γάζα. Σε γενικές γραμμές, πρόκειται για μία προσωρινή απαγόρευση κυκλοφορίας υπό λογικές συνθήκες και με ένα σαφή και κατανοητό στόχο.
Λίγο ή πολύ, το είδος των πραγμάτων που ονειρεύονται οι Παλαιστίνιοι όταν οραματίζονται μία ζωή κατά τι καλύτερη.
Gideon Levy
Ο Gideon Levy είναι χρονικογράφος στην ισραηλινή εφημερίδα Haaretz και μέλος της συντακτικής της επιτροπής. Βραβεύτηκε το 2008 με το Euro-Med Journalist Prize· το 2001 με το the Leipzig Freedom Prize· το 1997 με το Israeli Journalists' Union Prize· και το 1996 με το The Association of Human Rights in Israel Award. Το νέο του βιβλίο, The Punishment of Gaza, μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Verso.
Μτφ. Σ.Σ. (από την γαλλική μετάφραση του άρθρου που δημοσιεύτηκε στο σάιτ Middle East Eye)
Δείτε επίσης και το ακόλουθο άρθρο στην Washington Post για τους ελέγχους που επιβάλλει το Ισραήλ στον αραβικό και παλαιστινιακό πληθυσμό:
A high-tech facelift takes the sting out of an Israeli checkpoint — but not out of the occupation
Διάφορα άρθρα του Gideon Levy έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς στο Αλμανάκ, όπως το εξής:
