Υποστηρίζει ότι οι πολιτικές του για τον κεντρικό δήμο βλέπουν «την Αθήνα μέσα από τα μάτια των κατοίκων», ενώ για όσα ταλαιπωρούν τoυς Αθηναίους στην καθημερινότητά τους και για την αδυναμία των υποδομών της πόλης στα ακραία καιρικά φαινόμενα ισχυρίζεται ότι δεν ψάχνει δικαιολογίες, λέγοντας ότι δεν του αρέσει το «χόμπι» των πολιτικών να τα ρίχνουν στους προηγούμενους, παρόλο που σπεύδει να συμπληρώσει ότι «η κληρονομιά δεκαετιών κακού σχεδιασμού δεν λύνεται σε 4 χρόνια».
Συναντήσαμε τον Κώστα Μπακογιάννη σε έναν μικρό πεζόδρομο στο Γουδί. Η κατασκευή αυτού του πεζοδρόμου αποτελούσε για πολλά χρόνια επίμονο αίτημα του Συλλόγου Γονέων Παιδιών με Νεοπλασματική Ασθένεια «Φλόγα», για λόγους ασφαλούς μετακίνησης των παιδιών και των γονέων τους που φιλοξενούνται στον ξενώνα του συλλόγου. Για την κατασκευή του ο δήμαρχος έδειξε, από ό,τι φαίνεται, συνέπεια και ευαισθησία. Ξεφυλλίζοντας μαζί του τον απολογισμό του έργου του, θα αναζητήσουμε τη συνέπεια και την ευαισθησία και στο υπόλοιπο έργο του.
— Η ανθεκτικότητα, ως ικανότητα μιας πόλης να αντέχει σε ακραίες φυσικές καταστροφές, φαίνεται ότι δεν είναι ένα χαρακτηριστικό της Αθήνας, η οποία με τον Daniel δεν τα κατάφερε.
Δεν περιμέναμε τον Daniel για να καταλήξουμε σ' αυτό το συμπέρασμα. Όλοι στην ίδια πόλη ζούμε. Η Αθήνα, αν δεν δράσουμε άμεσα και αποφασιστικά, σε μερικά χρόνια θα είναι πολύ δύσκολη. Η κλιματική κρίση μάς φέρνει τον λογαριασμό για πολλές δεκαετίες κακών αποφάσεων, πρόχειρου και άναρχου σχεδιασμού. Αυτό είναι πραγματικότητα, όχι δικαιολογία. Αν σε κάτι νομίζω ότι έχει συμβάλει ο Daniel στη δημόσια συζήτηση και συνείδηση, όπως και όλες οι τεράστιες φυσικές καταστροφές αυτού του καλοκαιριού, είναι ότι πλέον είναι ξεκάθαρο σε όλους, ακόμη και στους πιο επιφυλακτικούς, πως είμαστε στην «ώρα μηδέν».
Προβλήματα που ταλανίζουν χρόνια την πόλη, κληρονομιά δεκαετιών κακού σχεδιασμού, δεν λύνονται σε 4 χρόνια. Η λογική είναι αυτή των αντιπλημμυρικών έργων που επίτηδες σας περιέγραψα τόσο λεπτομερώς. Δηλαδή, αυτά που λύνονται άμεσα τα λύνεις άμεσα. Τα μεσοπρόθεσμα τα προγραμματίζεις να γίνουν στη διάρκεια της θητείας σου, αν γίνεται. Και για τις μακροπρόθεσμες παρεμβάσεις κάνεις τον προγραμματισμό, για να μείνουν παρακαταθήκη στους επόμενους.
—Και τι κάνατε γι' αυτό την τετραετία της δημαρχίας σας;
Υπάρχουν πέντε επίπεδα δράσης στον σχεδιασμό μας για τα αντιπλημμυρικά έργα.
Το πρώτο και πιο προφανές είναι τα καθαρά και λειτουργικά φρεάτια. Από το 2019, έχουν πραγματοποιηθεί σχεδόν 40.000 καθαρισμοί στα 12.000 φρεάτια που είναι στην αρμοδιότητά μας, αλλά και σε 3.228 μέτρα υδρορροών και σε σχαράκια. Μπορεί να ακούγεται αυτονόητο, αλλά υπήρχαν φρεάτια που δεν είχαν καθαριστεί για πολλά χρόνια.
Το δεύτερο επίπεδο είναι οι σημειακές, άμεσες παρεμβάσεις στο υπάρχον δίκτυο. Εδώ χαρτογραφήσαμε αναλυτικά 41 ευάλωτα σημεία υψηλής επικινδυνότητας σε όλη την Αθήνα. Γειτονιά-γειτονιά. Μετά, με βάση την έκταση, τη φύση των προβλημάτων και την τεχνική λύση που μπορούσε να δοθεί, έγινε μια κατηγοριοποίηση. Κάποια σημεία τα αντιμετωπίσαμε, όπως στο Θησείο ή στα Πετράλωνα. Δεν παρουσίασαν προβλήματα στην τελευταία κακοκαιρία. Επιτυχημένες παρεμβάσεις λοιπόν.
Τρίτον, τα μεσοπρόθεσμα. Μεγάλα τεχνικά έργα σε «αθωράκιστες» περιοχές. Στη Ριζούπολη ή στη λεωφόρο Ηρακλείου, που είναι πιο μεγάλα αντιπλημμυρικά έργα, τα έχουμε δρομολογήσει, εξασφαλίσαμε δηλαδή αρχικά τη χρηματοδότηση και τα έργα αυτά έχουν δημοπρατηθεί και συμβασιοποιηθεί. Άρα προχωράνε. Υπάρχει και μία τρίτη κατηγορία έργων που σχεδιάστηκαν και θα μπουν σε τροχιά υλοποίησης μέσα στην πενταετία, όπως η Ακαδημία Πλάτωνος και ο Ελαιώνας.
Το τέταρτο επίπεδο είναι η προστασία των πρανών. Σε απλά ελληνικά, να μη μας πέσουν οι λόφοι μας στο κεφάλι. Ενδεικτικά, έχουν πραγματοποιηθεί οι πρώτες αντιπλημμυρικές / αντιδιαβρωτικές παρεμβάσεις στον Λυκαβηττό, οι οποίες μάλιστα λειτούργησαν καλά κατά τη διάρκεια του Daniel. Το έργο στον λόφο του Στρέφη περιλαμβάνει παρόμοια παρέμβαση. Επιπλέον, εκπονήθηκε ειδική γεωτεχνική μελέτη και πριν μερικές εβδομάδες ξεκίνησε σχετικό έργο για την αντιμετώπιση καταπτώσεων επισφαλών πρανών σε όλες τις δημοτικές κοινότητες.
Το πέμπτο και τελευταίο επίπεδο είναι το πεδίο. Οι παρεμβάσεις επιτόπου στις περιοχές που έχουν προβλήματα, και όπου δεν έχουν ολοκληρωθεί τα απαραίτητα τεχνικά έργα. Έχουμε δημιουργήσει ένα κέντρο ελέγχου παρακολούθησης πολιτικής προστασίας που λειτουργεί 24/7 σε συνεργασία με τους μετεωρολόγους και αξιοποιώντας νέα τεχνολογικά εργαλεία.
— Άρα η αντιπλημμυρική θωράκιση της Αθήνας είναι δική σας ευθύνη; Γιατί πάντα μπερδευόμαστε με τις αρμοδιότητες. Από τον δήμο θα ζητάει την ευθύνη ο πολίτης, αν η πόλη πλημμυρίσει; Να ξέρουμε όλοι ποιον να κυνηγάμε...
Να κυνηγάτε εμένα. Γιατί είμαι δήμαρχος και ό,τι αφορά την πόλη είναι ευθύνη μου. Δυστυχώς έχουμε δημιουργήσει ένα σύστημα αλληλεπικαλυπτόμενων αρμοδιοτήτων. Για παράδειγμα, για το έργο στη λεωφόρο Ηρακλείου στο οποίο προαναφέρθηκα, χρειάστηκε να καταθέσουμε γραπτό αίτημα στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για να πάρουμε εξαίρεση και να μας επιτραπεί, να μας δώσει δηλαδή την άδεια το υπουργείο, να κάνουμε εμείς το συγκεκριμένο έργο. Αυτό, αν το σκεφτείτε, είναι αδιανόητο.
Όπως είναι αδιανόητο ότι η αρμοδιότητα για τον καθαρισμό και τη συντήρηση των φρεατίων της πόλης δεν ανήκει εξ ολοκλήρου στον δήμο Αθηναίων. Όπως ανέφερα, ο δήμος Αθηναίων καθαρίζει τα φρεάτια στο τοπικό οδικό δίκτυο. Η Περιφέρεια στο οδικό δίκτυο αρμοδιότητάς της; Όταν δεν το κάνει, λοιπόν, πάνε τα δικά μας συνεργεία, όπως στη Βασιλίσσης Σοφίας στην πρόσφατη κακοκαιρία. Εκεί τα φρεάτια ανήκουν στην Περιφέρεια. Στην ουσία τα συνεργεία μας παρανόμησαν!
Σήμερα υπάρχει ένα σύστημα με ένα κουβάρι αρμοδιοτήτων. Αλλού είναι υπεύθυνη η Περιφέρεια, αλλού το υπουργείο, αλλού ο δήμος. Και όλο αυτό δεν έχει γίνει τυχαία. Έχει γίνει συνειδητά και σκόπιμα. Γιατί θεωρούμε όλοι μας ότι έτσι καλυπτόμαστε πολιτικά. Όταν βγαίνω εγώ, εννοώ ο εκάστοτε δήμαρχος, και λέω ότι δεν φταίω εγώ, αλλά φταίει η Περιφέρεια, εγώ νομίζω ότι κάπως θα τη βγάλω λάδι. Στην πραγματικότητα, όμως, όλοι μαζί χάνουμε. Αυτό λοιπόν το σύστημα «δεν έτυχε, πέτυχε». Η πλημμύρα έτυχε. Το πολιτικό σύστημα το οποίο έχουμε δημιουργήσει, όμως, πέτυχε και έχει «καταφέρει» για πολλές δεκαετίες κάποια σημαντικά έργα να μένουν σε εκκρεμότητα ή κάποια άλλα να μη συντηρούνται επαρκώς.
— Ξέρετε, ο κόσμος έχει κουραστεί να τα ακούει αυτά...
Δικαίως. Τον κόσμο τον ενδιαφέρει να είμαστε αποτελεσματικοί. Να λυθεί το πρόβλημα. Όχι ποιανού ευθύνη είναι. Εγώ όμως δεν έχω κουραστεί να διεκδικώ τις απαραίτητες αλλαγές για να είναι πιο αποτελεσματικός ο δήμος. Οποιοδήποτε έργο θα υλοποιείται εντός των ορίων του δήμου Αθηναίων θα πρέπει να είναι ευθύνη και αρμοδιότητα του δήμου Αθηναίων. Αυτή η αλλαγή δεν απαιτεί καμιά φοβερή νομοθετική ρύθμιση. Είναι μία φράση σε μία παράγραφο μίας διάταξης.
— Το έχετε ζητήσει αυτό;
Βεβαίως, ξανά και ξανά. Δεν με έχετε ακούσει; Το έχω θέσει στην κυβέρνηση επανειλημμένα και μετ' επιτάσεως τα τελευταία χρόνια. Παρεμπιπτόντως, το έχω θέσει και πριν από τις εκλογές του 2019 και η απάντηση που έχω πάρει είναι «ναι, τώρα θα γίνει...». Περιμένω και επιμένω να το δω να γίνεται, λοιπόν.
—Αφού μιλάμε για αντιπλημμυρική προστασία, έχετε κάποιο σχέδιο για την ανάδυση των ρεμάτων; Βλέπουμε την άνιση μάχη με τη φύση λόγω των μπαζωμένων ρεμάτων στη Θεσσαλία. Τι μπορεί να γίνει με τον Ιλισσό;
Ας είμαστε ρεαλιστές. Μιλάμε για ένα τιτάνιο έργο, εξαιρετικά δαπανηρό, το οποίο δεν έχει αυτήν τη στιγμή μελετηθεί και που θα έχει τεράστιες συνέπειες, και αρνητικές και θετικές, στη λειτουργία της πόλης. Θα λύσει κάποια προβλήματα, θα δημιουργήσει ενδεχομένως κάποια άλλα. Δεν έχω καμία αντίρρηση να το συζητήσουμε. Αλλά πριν πάμε τόσο μακριά, να έρθουμε λίγο πιο κοντά σε εμάς;
— Τι εννοείτε;
Στην Αθήνα έχουμε και τον Ποδονίφτη. Το 2019, όταν ξεκινήσαμε, βρήκαμε ένα έργο το οποίο ουσιαστικά προέβλεπε την τσιμεντοποίηση του Ποδονίφτη. Αυτό το έργο το σταματήσαμε τότε. Όμως, το ότι το σταματήσαμε δεν αρκεί. Πρέπει να κάνουμε το επόμενο βήμα για τη θωράκιση του Ποδονίφτη και τον μετασχηματισμό του σε έναν χώρο αναψυχής και επισκεψιμότητας, για να μπορέσει να δέσει και με τη γειτονιά. Κάνοντας ένα βήμα παραπέρα, όμως, για μένα η μεγαλύτερη πρόκληση σήμερα είναι ο Κηφισός, ο οποίος αφορά βέβαια ευρύτερα την Αττική, αλλά επηρεάζει και τον δήμο Αθηναίων. Οι τελευταίες επεμβάσεις τεχνικών έργων που έγιναν στον Κηφισό ήταν λίγο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τα έργα αυτά έχουν ξεπεραστεί. Ο Κηφισός και τα αντιπλημμυρικά έργα της Πάρνηθας, ειδικά μετά τις τελευταίες πυρκαγιές, πρέπει να είναι οι πρώτες μας προτεραιότητες. Ευχαρίστως να ανοίξουμε τη συζήτηση για τα μεγάλα, τα εμβληματικά και ενδεχομένως φαραωνικά έργα, όπως το να ξανανοίξουμε τον Ιλισσό, αλλά πριν πάμε εκεί, πάμε στα πιο άμεσα. Είναι αυτά τα 41 σημεία στα οποία αναφέρθηκα σήμερα. Και στη συνέχεια, ή παράλληλα, είναι ο Κηφισός και τα αντιπλημμυρικά της Πάρνηθας.
— Τι κάνατε την τετραετία που πέρασε για να έχουμε μια ανθεκτική πόλη, που δεν θα γίνεται «πισίνα» τον χειμώνα και «φούρνος» το καλοκαίρι;
Έργα. Στο κέντρο και στις γειτονιές. Για να μην πνιγόμαστε τον χειμώνα, όπως λέτε, και όπως σας περιέγραψα νωρίτερα, αλλά και για να μην καιγόμαστε το καλοκαίρι. Έχουμε ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης για το Κλίμα, με θεμελιώδεις πυλώνες τη σημαντική ενίσχυση του πρασίνου, την ενεργειακή αναβάθμιση των δημοτικών κτιρίων, την προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας, τη θωράκιση των υποδομών κάθε γειτονιάς της Αθήνας, τη βιώσιμη διαχείριση του νερού και των απορριμμάτων.
Υλοποιώντας το σχέδιο αυτό, στο πρόγραμμά μας αλλά και στο έργο μας μέχρι σήμερα υπάρχει η λεγόμενη «ρήτρα κλίματος». Δηλαδή, ό,τι και να κάνουμε, σε επίπεδο έργων και παρεμβάσεων, έχει στην καρδιά του τις επιπτώσεις στο κλίμα, συνυπολογίζει τις συνέπειες βιωσιμότητας. Φυσικά, όπως είπα, είμαστε ρεαλιστές, δεν τάζουμε τον ουρανό με τ’ άστρα. Έχουμε τεκμηριωμένο επιχειρησιακό σχέδιο, όχι ευχολόγιο. Όλα αυτά που κάναμε και όλα αυτά που θα κάνουμε κάνουν την Αθήνα πιο ανθεκτική. Αυτό δεν σημαίνει πως θα εξαφανιστούν τα προβλήματα.
Προβλήματα που ταλανίζουν χρόνια την πόλη, κληρονομιά δεκαετιών κακού σχεδιασμού, δεν λύνονται σε 4 χρόνια. Η λογική είναι αυτή των αντιπλημμυρικών έργων που επίτηδες σας περιέγραψα τόσο λεπτομερώς. Δηλαδή, αυτά που λύνονται άμεσα τα λύνεις άμεσα. Τα μεσοπρόθεσμα τα προγραμματίζεις να γίνουν στη διάρκεια της θητείας σου, αν γίνεται. Και για τις μακροπρόθεσμες παρεμβάσεις κάνεις τον προγραμματισμό, για να μείνουν παρακαταθήκη στους επόμενους. Και να σας πω και κάτι; Έχει σημασία η συνέχεια. Αν δεν είχε διαταραχθεί στο παρελθόν αυτή η αλυσίδα, δεν θα ήμασταν εδώ. Δεν μου αρέσει το «χόμπι» των πολιτικών να τα ρίχνουν στους προηγούμενους, αλλά να τα λέμε τα πράγματα με το όνομά τους.
Είναι η Αθήνα πιο πράσινη σε σχέση με το παρελθόν; Αναμφίβολα. Είναι όσο πράσινη θα θέλαμε; Σίγουρα όχι. Όπως πολύ σωστά λέτε, ξεκινήσαμε με αρνητικό πρόσημο, οπότε έχουμε δρόμο μπροστά μας. Όταν λοιπόν σας λέω πως θα προσθέσουμε 16.000 δέντρα, δεν είναι λόγια του αέρα. Ξέρουμε ακριβώς πόσο θα κοστίσει, πού θα μπουν και σε πόσο καιρό.
— Πάντως, δέχεστε κριτική ότι δεσμευτήκατε για πολλές περισσότερες χιλιάδες δενδροφυτεύσεις την τετραετία που έκλεισε από αυτές που τελικά πραγματοποιήσατε.
Η πραγματικότητα είναι η εξής: από τον Σεπτέμβριο του 2019 έχουν γίνει φυτεύσεις 602.443 νέων φυτών, εκ των οποίων 7.027 δέντρα, 380.327 εποχικά φυτά και 215.029 θάμνοι. Όπως σας είπα, έχουμε κάνει μεγάλα βήματα στο πράσινο. Δημιουργήσαμε μικρά και μεγάλα πάρκα εκεί όπου πριν υπήρχαν μπάζα. Αναπλάσαμε πάνω από 130 στρέμματα πρασίνου. Πάρκο Φιξ, πάρκο Βουτιέ, πάρκο Δρακόπουλου, άλσος Λογγίνου, πάρκο Ζερβουδάκη, πάρκο Έλενας Βενιζέλου στα Κουντουριώτικα. Ιαπωνικός Κήπος, το πάρκο στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Μερικά μόνο παραδείγματα χώρων πρασίνου που τονώσαμε και επαναφέραμε στη ζωή των Αθηναίων. Είναι η Αθήνα πιο πράσινη σε σχέση με το παρελθόν; Αναμφίβολα. Είναι όσο πράσινη θα θέλαμε; Σίγουρα όχι. Όπως πολύ σωστά λέτε, ξεκινήσαμε με αρνητικό πρόσημο, οπότε έχουμε δρόμο μπροστά μας. Όταν λοιπόν σας λέω πως θα προσθέσουμε 16.000 δέντρα, δεν είναι λόγια του αέρα. Ξέρουμε ακριβώς πόσο θα κοστίσει, πού θα μπουν και σε πόσο καιρό.
— Τι έχετε κάνει για να μην αλλοιωθεί η φυσιογνωμία της πόλης, λόγω του ιστορικού κτιριακού αποθέματος που χάνεται από τις κατεδαφίσεις ή την εγκατάλειψη;
Το ζήτημα είναι περίπλοκο και δεν υπάρχει μία μαγική λύση. Πρακτικά, σε ένα πρώτο επίπεδο, ο ίδιος ο δήμος επεμβαίνει, παρεμβαίνει και διασώζει κτίρια. Το μοντέλο του Λυκαβηττού, το οποίο δεν είναι βέβαια ακριβώς κτίριο, είναι το ίδιο μοντέλο που θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε στο αναπαυτήριο του Πικιώνη στον λόφο του Φιλοπάππου, που πλέον έχει περάσει στον δήμο Αθηναίων. Είναι το ίδιο μοντέλο που θέλουμε να ακολουθήσουμε στα κτίρια του θεάτρου «Εμπρός» και του παλιού Εθνικού Τυπογραφείου στη Σανταρόζα, το οποίο επίσης έχει περάσει στον δήμο Αθηναίων, θα αποκατασταθεί και θα λειτουργήσει ως σύγχρονος χώρος τέχνης. Πρώτο βήμα, λοιπόν, είναι ότι ο δήμος Αθηναίων ήδη παρεμβαίνει στο μέτρο των οικονομικών του δυνατοτήτων για να σώσει και να αποκαταστήσει κτίρια τα οποία είναι πολύ σημαντικά για τη μνήμη της πόλης. Στο δεύτερο επίπεδο, ο ίδιος ο δήμος έχει ένα πρόγραμμα το οποίο λέγεται «Πρόσοψη» μέσω του οποίου καλύπτεται έως και το 60% του κόστους για την αποκατάσταση της πρόσοψης ενός κτιρίου. Το τρίτο είναι ότι υπάρχει ένα νομοσχέδιο για την αστική αναζωογόνηση και την ανάπλαση των πόλεων το οποίο είναι πολύ σημαντικό για εμάς, καθώς, εφόσον γίνει νόμος του κράτους, θα δίνει τη δυνατότητα στην τοπική αυτοδιοίκηση να αναλαμβάνει τη διαχείριση και την αποκατάσταση κενών και εγκαταλελειμμένων κτιρίων. Είναι ένα θέμα που εμείς το επαναφέρουμε και το υπενθυμίζουμε συνέχεια.
— Πάντως, παρά τις ενέργειες τις οποίες αναφέρατε, σε πολλά σημεία της πόλης υπάρχει εικόνα εγκατάλειψης λόγω των κενών κτιρίων.
Να συμφωνήσουμε ότι ναι, και ένα κενό κτίριο είναι αποτυχία. Μας πονάει. Κάθε Αθηναίο, κάθε Αθηναία. Να συμφωνήσουμε όμως επίσης ότι έχουν μειωθεί. Το ερώτημα είναι εάν ένα φαινόμενο που επιδεινώνεται εδώ και 15 χρόνια περιορίστηκε. Και η απάντηση είναι πως ναι, τα κενά κτίρια μειώνονται. Χάρη στις ενέργειες του δήμου αλλά και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Εγώ ποτέ δεν ισχυρίστηκα ότι η πόλη θα αλλάξει από τη μία μέρα στην άλλη. Όμως θα συμφωνήσετε μαζί μου ότι η Αθήνα του 2019 δεν είναι η Αθήνα του 2023. Έχουν γίνει πολλά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα. Διαλέξτε έναν δρόμο του κέντρου, να δούμε πόσα κτίρια –και αναφέρομαι τώρα και στην ιδιωτική πρωτοβουλία, για να μη θεωρηθεί ότι ευλογώ τα γένια μου– έχουν αποκατασταθεί. Έχουμε πάρα πολλές επενδύσεις αυτήν τη στιγμή. Περισσότερες επενδύσεις από ποτέ τα τελευταία πολλά, πολλά χρόνια. Το Μινιόν, που επιστρέφει σύντομα, χαρακτηριστικό παράδειγμα. Για να είμαι ξεκάθαρος όμως, το θέμα των εγκαταλελειμμένων, η αποκατάσταση ιστορικών χώρων και κτιρίων είναι προτεραιότητα του δήμου στην επόμενη θητεία. Και δεν είναι μόνο αστικά τοπόσημα όπως ο θερινός κινηματογράφος ΑΒ ή το Μουσείο Μαρίας Κάλλας. Είναι και ιστορικά κτίρια όπως η βίλα Κλωναρίδη στα Πατήσια ή το «Βότρυς» στα Σεπόλια. Σιγά-σιγά, με σεβασμό, τα αποκαθιστούμε, βρίσκουμε λειτουργικές χρήσεις, τα φέρνουμε ξανά στη ζωή.
— Η ραγδαία τουριστική ανάπτυξη πιέζει σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα. Σχεδιάζετε μια πόλη για τους κατοίκους ή για τους τουρίστες;
Σχεδιάζουμε μια πόλη που να είναι χαρά να μένεις, άξια να ζεις και εμπειρία να την επισκέπτεσαι. Είμαι δήμαρχος της Αθήνας σημαίνει πως δουλεύω για τις 650.000 Αθηναίες και Αθηναίους. Για την καθημερινότητά τους. Έχοντας πει αυτό, η πρωτεύουσα της χώρας είναι δεύτερο σπίτι όλων των Ελλήνων και προορισμός, όπως λέτε, για εκατομμύρια ανθρώπους από όλο τον κόσμο. Έχουμε λοιπόν σχέδιο και στρατηγική για τη διαχείριση του τουριστικού προϊόντος αλλά και των επιπτώσεων των αυξημένων ροών. Συγκεκριμένα, από ό,τι φαίνεται, το 2023 θα κλείσουμε με 6 με 6,5 εκατομμύρια επισκέπτες, το οποίο αποτελεί ρεκόρ επισκεψιμότητας. Δεν θα κάνω τη σύγκριση με τη Ρώμη, με το Παρίσι ή τη Βενετία. Θα κάνω όμως τη σύγκριση με την Πράγα. Την Πράγα του 1,5 εκατ. κατοίκων με τα 8 εκατομμύρια τουρίστες. Άρα είμαστε σε ετοιμότητα, έτοιμοι να επέμβουμε όπου χρειαστεί.
— Δηλαδή πρέπει να βουλιάξουμε από μερικά εκατομμύρια ακόμη για να υπάρξουν πολιτικές;
Εδώ ισχύει το παλιό «βουλιάζουμε ή αλλάζουμε». Γι' αυτό παρακολουθούμε στενά την κατάσταση και εφαρμόζουμε μια συγκεκριμένη στρατηγική. Προνοούμε σε θέματα υποδομών και υπηρεσιών. Προετοιμαζόμαστε σε θέματα διαχείρισης του προορισμού. Θα επέμβουμε εκ νέου τη σωστή στιγμή.
Τώρα, όσον αφορά τις συγκεκριμένες πολιτικές με τις οποίες αλλάζουμε, οι στόχοι είναι δύο: πρώτον να απλωθεί η επισκεψιμότητα στις 365 μέρες τον χρόνο. Αυτό δεν είναι τόσο δύσκολο όσο φαίνεται, γιατί έχουμε ηλιοφάνεια 330 μέρες τον χρόνο, άρα δεν είναι ουτοπικό και πρέπει να σας πω ότι ήδη γίνεται. Η δουλειά που κάνουμε με το brand της πόλης «This is Athens» είναι σπουδαία και βοηθάει στην εμβάθυνση του τουριστικού προϊόντος. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι η πόλη έχει μια ιδιαίτερη ταυτότητα, που την καθιστά ελκυστική και ενδιαφέρουσα στον μουσαφίρη. Αυτό δεν το τυποποιούμε, το χρησιμοποιούμε όταν ανοιγόμαστε προς τα έξω. Με άλλα λόγια, αφομοιώνουμε, δεν αλλοιωνόμαστε. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το project «The city is the museum» με την Google και το υπουργείο Τουρισμού. Ρίξτε του μια ματιά. Ένα άλλο, το Athens City Festival. Θεσμός πλέον, γιορτή της πόλης.
Το δεύτερο είναι να μη συγκρατείται η τουριστική ανάπτυξη μόνο στις περιοχές του κέντρου. Όταν μας βλέπετε να μιλάμε για τα έργα στην Ακαδημία Πλάτωνος, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης, στον λόφο του Στρέφη ή σε άλλες περιοχές της πόλης, όπως στον Βοτανικό, το κάνουμε γιατί θέλουμε η επισκεψιμότητα να διαχέεται σε όλη την πόλη.
Έχει λοιπόν μαλλιάσει η γλώσσα μας να το λέμε: ρυθμιστικό και θεσμικό πλαίσιο για τη βραχυχρόνια μίσθωση. Δυναμικοί κανόνες, γειτονιά-γειτονιά, και αρμοδιότητα για τη θέσπισή τους στον δήμο. Γιατί το ΑirBnb κ.λπ. είναι καλοδεχούμενο. Αλλά κάπου πρέπει να μπει φρένο. Αυτό θα αλλάζει, φυσικά, άρα και οι κανόνες πρέπει να μπορούν να αλλάζουν. Και ποιος θα τους αλλάζει; Ποιος ξέρει καλύτερα την πόλη και τις ανάγκες κάθε γειτονιάς, τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής; Ο δήμος.
— Παρ' όλα αυτά, ασκείται μεγάλη πίεση στους κατοίκους και στις μικρές επιχειρήσεις λόγω των υψηλών ενοικίων.
Πολύ σωστά, το στεγαστικό είναι ένα άλλο παράδειγμα. Φυσικά το θέμα είναι πολυσύνθετο και απαιτεί συνεργασία με το κεντρικό κράτος, αλλά ένα επόμενο βήμα είναι ξεκάθαρο. Αφορά τη βραχυχρόνια μίσθωση.
Αυτή είναι ευλογία και κατάρα. Είναι ευλογία γιατί βοήθησε το εισόδημα και την αποκατάσταση του κτιριακού αποθέματος σε δύσκολες στιγμές. Είναι όμως και κατάρα γιατί συμβάλλει στη ραγδαία αύξηση των τιμών αγοράς και ενοικίου ακινήτων. Είναι επίσης προβληματικό όταν λειτουργεί διαλυτικά για τον κοινωνικό ιστό, μέσα στην πολυκατοικία, για να τα λέμε όλα.
Έχει λοιπόν μαλλιάσει η γλώσσα μας να το λέμε: ρυθμιστικό και θεσμικό πλαίσιο για τη βραχυχρόνια μίσθωση. Δυναμικοί κανόνες, γειτονιά-γειτονιά, και αρμοδιότητα για τη θέσπισή τους στον δήμο. Γιατί το ΑirBnb κ.λπ. είναι καλοδεχούμενο. Αλλά κάπου πρέπει να μπει φρένο. Αυτό θα αλλάζει, φυσικά, άρα και οι κανόνες πρέπει να μπορούν να αλλάζουν. Και ποιος θα τους αλλάζει; Ποιος ξέρει καλύτερα την πόλη και τις ανάγκες κάθε γειτονιάς, τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής; Ο δήμος. Κανένα υπουργείο που ρυθμίζει οριζόντια. Έτσι γίνεται σχεδόν σε όλες τις πόλεις του εξωτερικού που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα.
— Ναι, αλλά δεν είδαμε από τον δήμο Αθηναίων κάποια μέτρα για το ζήτημα.
Εμείς είμαστε πανέτοιμοι. Αναμένουμε τη νομοθετική εξουσιοδότηση. Τι σημαίνει αυτό; Πρώτον, χαρτογραφούμε τις γειτονιές του δήμου και τις κατηγοριοποιούμε βάσει τουριστικού ενδιαφέροντος και επισκεψιμότητας. Δεύτερον, ιδρύουμε Δημοτικό Ψηφιακό Μητρώο Βραχυχρόνιων Μισθώσεων. Και τρίτον, θεσπίζουμε στον δήμο τη λειτουργία ειδικής διαδικασίας αναφοράς οχλήσεων ή παραβίασης κανόνων, νόμου ή κανονισμού, προερχόμενων από ακίνητο με βραχυχρόνια μίσθωση.
Όσον αφορά το στεγαστικό γενικότερα, δημιουργούμε ένα παρατηρητήριο κατοικίας στην Αθήνα. Η λογική ποια είναι; Να ξέρουμε τι γίνεται χρόνο με τον χρόνο, εξάμηνο με το εξάμηνο, και σε ποιες περιοχές. Η βραχυχρόνια μίσθωση, κατά την άποψή μου, είναι ένας από τους μοχλούς που έχουν ανεβάσει το κόστος, αλλά δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας. Έχουμε δουλέψει πολύ στην ιδέα αυτού του παρατηρητηρίου στην Αθήνα και θα είναι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε πολιτικές για τη δημιουργία προσιτής στέγης και κοινωνικής κατοικίας για όσο το δυνατόν περισσότερους συμπολίτες μας.
— Παρ' όλα αυτά, δεν βλέπουμε να έχετε κάνει κάτι για ένα προστατευτικό πλαίσιο χρήσεων γης στο ιστορικό κέντρο και ειδικά στην περιοχή γύρω από την Ακρόπολη. Η περιοχή έχει συγκεκριμένες αντοχές τουριστικής ανάπτυξης. Δεν θα πρέπει να δείτε αν τις έχει εξαντλήσει, με κάποια μελέτη φέρουσας ικανότητας;
Η περιοχή γύρω από την Ακρόπολη είναι προστατευμένη. Από το '80 και μετά μια σειρά από ειδικά διατάγματα προστατεύει τις χρήσεις γύρω από τον Ιερό Λόφο, σε περιοχές όπως η Πλάκα, το εμπορικό τρίγωνο, το Μετς, το Θησείο. Είναι αλήθεια πως ενδεχομένως να υπάρχει ανάγκη για επικαιροποίηση, ώστε να αντιμετωπιστούν νέες προκλήσεις και ιδιαιτερότητες της εποχής. Και, βεβαίως, αν θέλετε να πάμε τη συζήτηση λίγο παραπέρα, θα μπορούσαμε να δούμε πώς και αν έχει νόημα το μοντέλο της Πλάκας του Αντώνη Τρίτση, του Στέφανου Μάνου και της Μελίνας Μερκούρη να το εφαρμόσουμε και σε άλλες περιοχές. Προφανώς με διαφορετικά χαρακτηριστικά, τα οποία δεν έχουν να κάνουν μόνο με τις χρήσεις αλλά και με τη λειτουργικότητα μιας περιοχής. Αυτά όμως είναι μεγάλες αποφάσεις, οι οποίες μπορούν να ληφθούν μόνο μετά από πλατιά διαβούλευση.
— Πώς εξελίσσεται η αποκατάσταση του αναπαυτηρίου του Δημήτρη Πικιώνη;
Το αναπαυτήριο του Πικιώνη, και δεν είναι τυχαίο ότι χρησιμοποιώ αυτόν τον όρο, εμείς θέλουμε να μείνουμε πιστοί στο όραμα του σπουδαίου Έλληνα αρχιτέκτονα και να είναι όντως ένα αναπαυτήριο. Δεν πιστεύουμε ότι η Αθήνα χρειάζεται άλλο ένα μπαρ ή άλλο ένα καφέ. Ο χώρος αυτός ήταν κλειδωμένος από το 2005. Καταφέραμε με πολύ μεγάλη προσπάθεια να τον μισθώσει ο δήμος από την Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου. Το αναπαυτήριο θα ξανανοίξει, μετά την αποκατάστασή του, ως χώρος πολιτισμού. Το τονίζω αυτό, γιατί έχω ακούσει μια παραφιλολογία. Υπάρχει έτοιμος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός τον οποίο θα συντονίσει η δημόσια εταιρεία ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΑΘΗΝΑΣ Α.Ε., ώστε η αποκατάσταση του αναπαυτηρίου να πραγματοποιηθεί με σεβασμό στο πνεύμα και το όραμα του Δ. Πικιώνη.
— Η αποκατάσταση, πάντως, θεωρήθηκε αποσπασματική από την πρόεδρο της ΑΜΚΕ «Πικιώνης» και κόρη του αρχιτέκτονα, Αγνή Πικιώνη. Το αναπαυτήριο με το παρεκκλήσι του Λουμπαρδιάρη είναι ένα ενιαίο υποσύνολο του έργου.
Υπάρχει μια προγραμματική συμφωνία με το υπουργείο Πολιτισμού, η οποία έχει περάσει και από το ΚΑΣ και βασίζεται σε ένα master plan που περιλαμβάνει ένα συνολικό πλέγμα παρεμβάσεων στους Δυτικούς Λόφους. Αυτές, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν τη δημιουργία και ανάπτυξη γεωχωρικής υποδομής, τις μελέτες συντήρησης /επισκευής, αποκατάστασης και αναβάθμισης των υποδομών (ηλεκτροδότηση, άρδευση, ύδρευση, πυροπροστασία, μονοπάτια κ.ά.), τη λήψη άμεσων μέτρων προστασίας και αναβάθμισης, τις αποκαταστάσεις μνημείων, μέχρι και αρχαιολογικές έρευνες. Γιατί ας μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για τον μεγαλύτερο χώρο πρασίνου της πρωτεύουσας, 650 στρέμματα.
— Και το παρεκκλήσι που αναστηλώθηκε από τον Δημήτρη Πικιώνη;
Το παρεκκλήσι ανήκει στη Μητρόπολη. Άρα αυτή είναι υπεύθυνη για την αποκατάστασή του. Έτσι κι αλλιώς, όμως, είναι σε πάρα πολύ καλή κατάσταση. Θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για την ανάδειξη της ιστορικότητάς του, γιατί μιλάμε για μια εκκλησία 1.000 ετών που χτίστηκε σε στρώματα, αλλά και του πώς επεκτάθηκε. Αν χρειαστεί λοιπόν οποιαδήποτε παρέμβαση στο πλαίσιο της προγραμματικής, με χαρά να συντονιστούμε με όλα τα ενδιαφερόμενα μέλη, συμπεριλαμβανομένης της ΑΜΚΕ «Πικιώνης», που μας έχει βοηθήσει πολύ μέχρι σήμερα και έχει πλήρη εικόνα της κατάστασης.
— Η κατάληψη των πεζοδρομίων είναι ένα μεγάλο ζήτημα για την πόλη. Για την Πανεπιστημίου έχετε πει ότι δεν θα μπουν καθόλου τραπεζοκαθίσματα.
Δεν το έχω πει εγώ. Είναι ομόφωνη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. Όπως επίσης είναι και απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να μην επιτρέπονται τραπεζοκαθίσματα στους νέους πεζόδρομους του τριγώνου που σας ανέφερα προηγουμένως. Το λέω αυτό γιατί είναι μια απάντηση, ή μια προσπάθεια να απαντήσουμε εν μέρει, δεν απαντάς συνολικά μ' αυτό, στη συζήτηση που κάναμε για την τουριστικοποίηση.
— Λέτε ότι κάνετε προσπάθειες για τα τραπεζοκαθίσματα, αλλά δεν το βλέπουμε, η πόλη έχει καταληφθεί.
Δεν βλέπετε τις προσπάθειες; Ή δεν βλέπετε αποτελέσματα; Γιατί εγώ βλέπω και τα δύο. Όπως επίσης βλέπω ότι το πρόβλημα εμμένει. Κάθε μέρα είναι μια μάχη για αυτό το ζήτημα. Η Δημοτική Αστυνομία είναι εκεί έξω. Πλέον έχουμε τη δυνατότητα με μια νομοθετική ρύθμιση που ψηφίστηκε πριν τις εκλογές να σφραγίζουμε τα καταστήματα που παρανομούν. Έκτοτε έχουν σφραγιστεί δεκάδες καταστήματα. Επιπλέον, μόνο τον τελευταίο χρόνο, έχουν γίνει σχεδόν 15 χιλιάδες έλεγχοι για τραπεζοκαθίσματα, αύξηση της τάξεως του 65%. Παράλληλα, οι εντολές άρσης αυθαίρετης κατάληψης δημόσιου χώρου έχουν αυξηθεί κατά 42% και οι επιχειρήσεις απομάκρυνσης τραπεζοκαθισμάτων κατά 25%. Αυτό σημαίνει με απλά λόγια πως έχουν «σηκωθεί» τραπεζοκαθίσματα από χιλιάδες μαγαζιά. Θα συνεχίσουμε να το κάνουμε, και ζητάμε τη συνδρομή των πολιτών σε αυτό. Να μας αναφέρουν τους κατά συρροή «παραβάτες».
Μπορεί να άργησε, μπορεί να ταλαιπώρησε, αλλά, αντικειμενικά, δεν αλλάζει ότι η Πανεπιστημίου είναι ένα πράσινο έργο. Από τα ψυχρά υλικά και τις δενδροφυτεύσεις, τις τρεις ροές ανακύκλωσης μέχρι τις υποδομές για ανθρώπους με αναπηρία.
— Η κίνηση των πεζών στην Αθήνα παραμένει δύσκολη: ολισθηρά πεζοδρόμια, πεζοδρόμια με λακούβες, επικίνδυνες διαβάσεις.
Εμείς αυτήν τη στιγμή έχουμε δουλέψει σε 60 δρόμους για νέα πεζοδρόμια και θα συνεχίσουμε σε άλλους 400 τα επόμενα χρόνια. Στόχος μας είναι, και το έχουμε πετύχει μέχρι τώρα, να δουλεύουμε πέντε εργοτάξια ταυτόχρονα στις γειτονιές. Δηλαδή, πέντε νέα πεζοδρόμια, πέντε μέτωπα την ίδια στιγμή μέσα στην πόλη. Προφανώς έχουμε μείνει πάρα πολύ πίσω ως πόλη, κι αυτό γιατί, πριν το 2019, η τελευταία φορά που κάναμε μια σοβαρή προσπάθεια στα πεζοδρόμια ήταν το 2003/2004. Έχουμε πάρα πολύ δρόμο μπροστά μας. Ταυτόχρονα δίνουμε μεγάλη έμφαση, κάτι που για μένα είναι πάρα πολύ σημαντικό, στην πρόσβαση στα σχολεία. Το 2019, όταν αναλάβαμε, βρήκαμε τα σχολεία της πόλης να μην έχουν πρόσβαση για τους ανθρώπους με αναπηρία. Αυτήν τη στιγμή έχουμε κάνει 60 σχολεία πλήρως προσβάσιμα για ανθρώπους με αναπηρία –ράμπες, αναβατόρια, τουαλέτες– και προχωράμε με το σύνολο των σχολείων της πόλης.
— Η Πανεπιστημίου έχει χαρακτηριστεί έργο «βιτρίνας» που έχει ταλαιπωρήσει πολύ τον κόσμο. Τι απαντάτε;
Δεν είναι έργο «βιτρίνας», είναι έργο ουσίας. Αλλά, βεβαίως, αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι καθυστερήσαμε. Και αυτή η καθυστέρηση καταλαβαίνω ότι εξόργισε. Και έχω αναλάβει τις ευθύνες μου και έχω διασφαλίσει και εσωτερικά στον δήμο, στην ομάδα μου, ότι το πάθημα θα γίνει μάθημα. Δεν θα ξαναγίνει. Όπως δεν έχει ξαναγίνει. Τόσα άλλα έργα έχουν τρέξει παράλληλα και δεν υπήρξε κανένα ζήτημα με τα χρονοδιαγράμματα. Θα σας παρακαλούσα να δείτε όλα μας τα έργα και όλα μας τα χρονοδιαγράμματα. Θα διαπιστώσετε ότι η Πανεπιστημίου είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας. Αλλά πέρα από αυτό, τώρα που το έργο τελειώνει, αν και εσείς κάνετε μια βόλτα, θα δείτε ότι είναι ένα έργο το οποίο ανταμείβει. Και δεν θα σας μιλήσω με όρους αισθητικής, ότι κάνουμε ένα βήμα ακόμη στο να γίνουμε μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Θα σας μιλήσω με όρους ουσίας, ανθεκτικότητας, που εσείς η ίδια μου θέσατε νωρίτερα. Μπορεί να άργησε, μπορεί να ταλαιπώρησε, αλλά, αντικειμενικά, δεν αλλάζει ότι είναι ένα πράσινο έργο. Από τα ψυχρά υλικά και τις δενδροφυτεύσεις, τις τρεις ροές ανακύκλωσης μέχρι τις υποδομές για ανθρώπους με αναπηρία.
— Μια που αναφέρατε την ανακύκλωση. Ο δήμος Αθηναίων παρουσιάζει μεγάλη υστέρηση: 5,6% για το εξάμηνο του 2023. Τι θα κάνετε;
Ξεκινήσαμε από το 2% και στο τέλος του χρόνου θα φτάσουμε σε διψήφιο νούμερο, στο 10%, παρά την πανδημία που μας καθυστέρησε και στην πραγματικότητα χάσαμε τα 2,5 χρόνια από τα 4 της θητείας. Ωστόσο, έχουμε δημιουργήσει τις υποδομές για να πιάσουμε το 40% μέχρι το 2028. Έχουμε δίκτυο μπλε κάδων που δεν είχαμε το 2019. 3.148 επιπλέον, για την ακρίβεια. Έχουμε 33 απορριμματοφόρα ειδικά για τους μπλε κάδους. 41 μέχρι το τέλος του 2023. Έχουμε δίκτυο 650 καφέ κάδων που δεν είχαμε το 2019, το οποίο ξεκίνησε από τα σούπερ μάρκετ και τα ξενοδοχεία και επεκτείνεται σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος. Παράλληλα, μοιράζουμε τώρα και μικρούς κομποστοποιητές στα σχολεία. Ξεκινήσαμε από την Πανεπιστημίου να βάζουμε τρεις ροές. Δημιουργήσαμε ένα δίκτυο υπόγειων κάδων τριών ροών, που απλώνεται σε όλη την πόλη. Άρα είμαστε σε πολύ καλό δρόμο. Αντικειμενικά, η Αθήνα είναι πολύ καθαρότερη από ό,τι ήταν όλα τα προηγούμενα χρόνια, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχουμε πολύ δρόμο ακόμη μπροστά μας.
— Τα έργα που αντέχουν διαχρονικά είναι έργα που έχουν και τη συναίνεση των πολιτών. Ωστόσο υπάρχουν συγκρούσεις για κάποια από τα έργα που τρέχετε, όπως στο πάρκο Δρακόπουλου και στον λόφο του Στρέφη.
Δεν συγκρούονται οι πολίτες. Συγκρούονται κάποιοι ελάχιστοι, ολίγοι, 100 περίπου είναι όλοι κι όλοι, οι οποίοι περιφέρονται από τον λόφο του Στρέφη στο Δρακόπουλο ή στο μετρό των Εξαρχείων ή στην Παμμακάριστο, για να μη γίνει ένα νηπιαγωγείο. Αυτό δεν είναι σύγκρουση, είναι ψευτο-επαναστατική γυμναστική και ακτιβισμός της κακιάς ώρας. Σεβαστό, δικαίωμά τους είναι, αλλά είναι σεβαστό και το αίτημα της συντριπτικής πλειοψηφίας να γίνουν αυτά τα έργα.
— Δηλαδή δεν αντιδρά η κοινωνία;
Εξαρτάται τι εννοείτε «η κοινωνία»… Σας ευχαριστώ που μου δίνετε την ευκαιρία να το αναπτύξω. Να πάρουμε λοιπόν το παράδειγμα της δίχρονης προσχολικής αγωγής, η οποία είναι η σχολική στέγη για τα παιδάκια από 2 έως 4 ετών. Αυτό δεν υπήρχε ως δημόσια επιλογή στην Αθήνα. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κοινωνικοποίηση του παιδιού αλλά και για τους γονείς. Κάναμε τις δομές για 1.200 παιδάκια. Αυτή είναι και η μεγαλύτερη κοινωνική μεταρρύθμιση που έγινε στην Αθήνα τα τελευταία 4 χρόνια. Κάποιοι άμεσα αντέδρασαν. Πήραμε ένα πάρκινγκ για να κάνουμε ένα σχολείο. Έρχονται αυτοί οι ίδιοι οι οποίοι αντιδρούν, τους ξέρω, γιατί γνωριζόμαστε και μεταξύ μας πια, έρχονται αυτοί και προτάσσουν τα στήθη τους λες και είναι στην πλατεία Τιενανμέν. Να μη γίνει το νηπιαγωγείο. Μιλάμε για νηπιαγωγείο και όχι για mall. Με το που ανοίγει το νηπιαγωγείο, τι έχουμε; Τις 250 οικογένειες που πήγαιναν χαρούμενες τα παιδιά τους στο σχολείο. Ας πάμε στο πάρκο Δρακόπουλου. Στον ίδιο άξονα έγιναν αλλά δύο πάρκα, στην ίδια λογική. Αλλά στο πάρκο Δρακόπουλου τούς πιάνει το αλλιώτικο και δεν θέλουν. Αντιδρούν. Εμείς πήγαμε εκεί χωρίς αστυνομία. Μας την πέφτουν με προσβολές, με ύβρεις, και προπηλακίζουν δύο αντιδημάρχους μου. Το πάρκο τελειώνει και η γειτονιά είναι ενωμένη γύρω από το έργο. Προσέξτε. Όχι γύρω από εμάς, γύρω από το έργο. Δεν έχω την εγωπάθεια να θεωρώ ότι οι πολίτες ενώνονται γύρω από εμένα, αλλά έχω την καθαρότητα στο μυαλό μου και αντιλαμβάνομαι ότι η γειτονιά ενώνεται γύρω από ένα πάρκο. Όπως ενώθηκε γύρω από το νηπιαγωγείο, ενώθηκε και γύρω από το Δρακόπουλο. Έτσι θα ενωθεί και γύρω από τον λόφο του Στρέφη που έχει τεράστια ζητήματα υποδομών, και κάποιοι αντιδρούν και χρειάζεται να προχωράμε με την αστυνομία. Έτσι θα δείτε σε λίγο καιρό ότι θα έχουμε αντιδράσεις στην Ακαδημία Πλάτωνος, πάλι στην ίδια λογική. Εσείς η ίδια με ρωτήσατε για τη θωράκιση της πόλης, για την ενίσχυση του πρασίνου. Ο λόφος του Στρέφη είναι ένα έργο που τώρα θα μπορούσε να έχει ολοκληρωθεί. Να ήταν πιο πράσινος, πιο ασφαλής, πιο σύγχρονος. Και να μην ανησυχούμε για κατολισθήσεις όταν βρέχει. Όπως καταλαβαίνετε, με θυμώνει, αλλά δεν πειράζει, θα γίνει.
— Υπάρχει ένας αντίλογος στο αναπτυξιακό σας σχέδιο, ότι δομείται με όρους real estate και χορηγών.
Ποιο είναι, δηλαδή, το real estate; Πού είναι ο δράκος; Εκτός αν κάποιος μπορεί να πιστεύει ότι το κτήμα Δρακόπουλου ή το νηπιαγωγείο έχουν γίνει για λόγους real estate. Πάμε να μιλήσουμε με παραδείγματα. Έχω ακούσει την καταπληκτική άποψη ότι «δεν ψηφίζω την ανάπλαση της κάτω πλευράς της πλατείας Συντάγματος» γιατί δεν θέλουν να ανέβουν οι αξίες. «Δεν υπερψηφίζω την ανάπλαση στην πλατεία Ομονοίας». Γιατί; Γιατί δεν θέλουν να ανέβουν οι αξίες στην Ομόνοια. Νας σας πω όμως κάτι; Εγώ δεν ξέρω κανέναν δήμαρχο, εκτός ίσως από κάποιον δήμαρχο της Βορείου Κορέας, που να μη θέλει να ανέβουν οι αξίες στην κεντρική πλατεία της πόλης. Όσο με ενδιαφέρει να μην ανέβει πολύ η αξία στο Παγκράτι ή στου Γκύζη ή στην Κυψέλη, τόσο με ενδιαφέρει να ανέβουν οι αξίες στο Σύνταγμα, την εμβληματικότερη πλατεία της πόλης. Με ενδιαφέρει να αναβαθμιστεί το Σύνταγμα. Οικονομική ανάπτυξη λέγεται αυτό. Τα λέω όλα αυτά, με αυτά τα παραδείγματα, όχι για να πω τον πόνο μου, αλλά γιατί μερικές φορές η πραγματικότητα τυγχάνει να είναι πιο γκρίζα και πιο πολυσύνθετη. Σας παρακαλώ, πάντως, να πάτε στο πάρκο Δρακόπουλου που άνοιξε και επίσημα ξανά αυτή την εβδομάδα. Και μετά να έρθετε να μου πείτε –δεν χρειάζεται να τη δημοσιεύσετε, εάν δεν θέλετε– τη γνώμη σας.
— Ο απολογισμός του έργου σας είναι κάτι λιγότερο από 600 σελίδες... Τι ξεχωρίζετε σε αυτά που παραθέτετε;
Τα κοινωνικά μας. Γιατί τόση ώρα με ρωτάτε για την πόλη, όχι για τους ανθρώπους της. Μιλάμε για την κλιματική κρίση και την κλιματική αλλαγή και πάρα πολύ καλά κάνουμε, αγνοώντας το γεγονός ότι το σύστημα είναι ανθρωποκεντρικό. Τι σημαίνει αυτό; Ότι θα πρέπει να προστατεύσουμε τους ανθρώπους μας. Για πρώτη φορά στην ιστορία της η Αθήνα έχει επτά δημοτικά ιατρεία στα επτά δημοτικά διαμερίσματα, τα οποία έχουν εξυπηρετήσει πάνω από 450 χιλιάδες ανθρώπους. Τέσσερα από τα επτά είναι ήδη πολυδύναμα και θα γίνουν και τα επτά πολυδύναμα πολύ σύντομα. Το γεγονός αυτό είναι για μένα μεγάλη υπόθεση.
Επίσης, για πρώτη φορά στην ιστορία της η Αθήνα έχει ένα πολυδύναμο κέντρο για τους αστέγους, το οποίο μπορεί να χωρέσει 400 ανθρώπους με αξιοπρέπεια. Είναι πολυδύναμο γιατί έχει ένα κέντρο ημέρας για να πιουν οι άνθρωποι αυτοί έναν καφέ, να πλύνουν τα ρούχα τους. Γιατί διαθέτει ένα υπνωτήριο αλλά και έναν ξενώνα για να φιλοξενηθούν κάποιοι για μεγαλύτερο διάστημα. Έχει 2 νέα κοινωνικά καταστήματα και 3 κοινωνικά ιατρεία. Έχει αναβαθμισμένες Λέσχες Φιλίας για τους ηλικιωμένους και προσχολική αγωγή για πάνω από 1.300 παιδάκια.
Και συνεχίζω. Το γεγονός ότι έχουμε ξενώνα μεταβατικής φιλοξενίας για άστεγους χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών είναι πολύ μεγάλη υπόθεση. Ο πρώτος χώρος εποπτευόμενης χρήσης στη χώρα δεν είναι απλώς καινοτομία, σώζει ζωές.
Σε καιρούς που οι γυναίκες δίνουν μάχη για την ισότητα, η Αθήνα γίνεται σύμμαχος. Έχει πλέον αντιδημαρχία για πολιτικές ισότητας και καταπολέμηση διακρίσεων αλλά και το Κέντρο για την Καταπολέμηση της Έμφυλης Βίας και των Πολλαπλών Διακρίσεων. Για να προστατεύουμε τα παιδιά μας, έχουμε επιτέλους το πρώτο Κέντρο Υποστήριξης Παιδιού και Οικογένειας.
Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι δεν έχουμε πολλή δουλειά ακόμη, όπως το να κάνουμε έναν ξενώνα για αυτούς που πάσχουν ψυχικά. Δεν έχουμε δημιουργήσει επίσης έναν ξενώνα για την έμφυλη διάσταση της βίας, για τις χρήστριες ναρκωτικών, που πολλές από αυτές είναι και μάνες. Τώρα καταφέραμε και θα δημιουργήσουμε έναν ξενώνα για άτομα ΛΟΑΤΚΙ+ που έχουν υποστεί παντός είδους βία ή/και κακοποιητική συμπεριφορά και θα πρέπει να έχουν ένα ασφαλές καταφύγιο. Το δικό τους «Rainbow House». Ο αγώνας μας για τους ανθρώπους είναι διαρκής.
— Στην περίπτωση που επανεκλεγείτε, ποιες είναι οι προτεραιότητές σας για την πόλη;
Ποτέ δεν υπάρχει μία προτεραιότητα. Ακούστε, αυτά είναι ωραία τσιτάτα που κάνουν ωραίους τίτλους και χωράνε σε ένα tweet. Η πραγματικότητα όμως της Αθήνας και της δικής μας δουλειάς είναι η εξής: το έργο μας είναι τόσο ευρύ και τόσο πλούσιο όσο είναι η ζωή των Αθηναίων. Αν λοιπόν έχει κανείς την αυταπάτη ότι θα καθίσει στην καρέκλα του δήμου Αθηναίων και θα ασχοληθεί με ένα πράγμα, θα το κλείσει και θα πάει στο επόμενο, πλανάται. Είναι μια δουλειά με πολλές προτεραιότητες μαζί, γιατί τα μέτωπα είναι πολλά, μια δουλειά 24/7, 365. Είναι έργο σε εξέλιξη.
