Καρόλα Ρακέτε, η πλοίαρχος του Sea-watch 3
που αψηφά τον Ματέο Σαλβίνι
*
Δύο δικηγόροι διεθνούς δικαίου ζήτησαν τη Δευτέρα από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο να ασκήσει διώξεις κατά της ΕΕ και των κρατών μελών της για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, καθώς χιλιάδες μετανάστες βρήκαν το θάνατο στη Μεσόγειο προσπαθώντας να εγκαταλείψουν τη Λιβύη. Ο Γαλλο-ισπανός Juan Branco και ο Ισραηλινός Omer Shatz, με έδρα τους το Παρίσι, ανέφεραν ότι κατέθεσαν μία μηνυτήρια αναφορά 245 σελίδων στην εισαγγελέα του ΔΠΔ, Fatou Bensouda. Ο φάκελος αυτός παρέχει, κατά την αποψή τους, "επαρκή αποδεικτικά στοιχεία που ενοχοποιούν υψηλόβαθμους αξιωματούχους και αντιπροσώπους της ΕΕ καθώς και των κρατών μελών της για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν κατ' εφαρμογή των μεταναστευτικών πολιτικών της ΕΕ στη Μεσόγειο και τη Λιβύη" από το 2014 .
Περισσότεροι από 12.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τότε στην κεντρική Μεσόγειο, προσπαθώντας να φτάσουν στην Ευρώπη μέσω της Λιβύης, γεγονός που την καθιστά, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, την πιο θανατηφόρα θαλάσσια μεταναστευτική διαδρομή στον κόσμο.
'Εχοντας σπάσει τον ιταλικό αποκλεισμό, το Sea-watch 3 περιμένει λίγα μίλια έξω από την Λαμπεντούζα.
Η πλοίαρχος, Carola Rackete, προκαλεί τον Mateo Salvini, επιδιώκοντας να αποβιβάσει τους 42 μετανάστες που βρίσκονται εγκλωβισμένοι στο πλοίο εδώ και δυό βδομάδες.
Jérôme Gautheret
*
Ο νέος υπ' αριθμόν ένα δημόσιος εχθρός της ιταλικής κυβέρνησης είναι μία 31χροη πολύγλωσση Γερμανίδα από την Κάτω Σαξονία, ειδικευμένη στα άλμπατρος και στα ταξίδια γύρω από τους πόλους. Η Carola Rackete, πλοίαρχος του Sea-Watch, περίμενε δύο εβδομάδες στο κανάλι της Σικελίας την άδεια να αποβιβάσει 42 μετανάστες που διασώθηκαν στα διεθνή ύδατα στις 12 Ιουνίου. Την Τετάρτη 26 Ιουνίου, νωρίς το απόγευμα, εισήλθε στα ιταλικά ύδατα βάζοντας πλώρη για την Λαμπεντούζα, αρνούμενη να υπακούσει στις διαταγές ενός σκάφους της guardia di finanzia (τελωνειακή και οικονομική αστυνομία), που της ζητούσε να μην προχωρήσει άλλο.
Μετά από λίγες ώρες πλεύσης, η πλοίαρχος πλησίασε προς το βράδυ σε ορατή απόσταση του νησιού. Όπως διηγείται:
"Οι ιταλικές αρχές επιβιβάστηκαν και μας απαγόρευσαν να δέσουμε στο λιμάνι. Έλεγξαν το σκάφος και τα χαρτιά των μελών του πληρώματος. Τώρα περιμένουν οδηγίες από τους ανωτερούς τους. "
Καμία συγκεκριμένη εντολή δεν ελήφθη τη νύχτα: το Sea-Watch 3, τα δέκα μέλη του πληρώματος και οι 42 του μετανάστες πέρασαν τη νύχτα σε απόσταση 3 μιλίων από τις ακτές της Λαμπεντούζα, περιμένοντας μια άδεια εισόδου στο λιμάνι, που δεν έφτασε ποτέ.
Στο μήνυμα μέσω του οποίου δήλωνε την πρόθεσή της να αγνοήσει την απαγόρευση της ιταλικής κυβέρνησης, η Carola Rackete έλεγε ότι "γνωρίζει τις συνέπειες" της ενέργειάς της. Κι αυτές είναι δυνητικά τρομερές. Εκτός από το πρόστιμο των 50 000 ευρώ και την κατάσχεση του πλοίου, σύμφωνα με την τελευταία έκδοση του "διατάγματος για την ασφάλεια" του Matteo Salvini, που μπήκε σε εφαρμογή στις αρχές του μήνα, η πλοίαρχος δύναται να διωχθεί για υποκίνηση παράνομης μετανάστευσης (αδίκημα που τιμωρείται με πέντε έως δεκαπέντε χρόνια φυλακή) αλλά και για αντίσταση απέναντι σε πολεμικό πλοίο (δέκα χρόνια φυλακή σύμφωνα με τον κώδικα ναυσιπλοΐας).
Ο πόλεμος νεύρων ανάμεσα στο Sea-Watch 3 και την ιταλική κυβέρνηση άρχισε στις 12 Ιουνίου, όταν 53 άνθρωποι πάνω σε ακυβέρνητο φουσκωτό διασώθηκαν από το ανθρωπιστικό σκάφος. Μόλις τελείωσε η επιχείρηση, το λιμενικό της Λιβύης είχε δώσει διαταγή να πορευτούν προς την Τρίπολη. Το πλήρωμα αρνήθηκε να ακολουθήσει την εντολή αυτή, θυμίζοντας ότι είναι αντίθετη προς το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, το οποίο απαιτεί να αποβιβαστούν οι ναυαγοί σε "ασφαλές λιμάνι", κάτι που η Λιβύη δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσει, κι από τη μέρα αυτή το Sea-Watch 3 βρέθηκε σε μια κατάσταση απόλυτου αποκλεισμού.
Επί δύο εβδομάδες, παρά τις αιτήσεις του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες και του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης για την αποβίβαση των ναυαγών, και παρά την προσφορά του Αρχιεπισκόπου του Τορίνου, ο οποίος είχε προτείνει να αναλάβει τη φιλοξενία τους, η τύχη των επιβατών του Sea-Watch 3 παρέμεινε ανεπίλυτη. Τις πρώτες μέρες, δώδεκα από αυτούς (τρεις ανήλικοι, τρεις γυναίκες, εκ των οποίων δύο έγκυες, δύο πατέρες και τρεις άνδρες άρρωστοι) έλαβαν την άδεια να αποβιβαστούν για ανθρωπιστικούς λόγους, αλλά για τους υπολοίπους, η κατάσταση φαινόταν απόλυτα δυσχερής.
Χωρίς να παρεκκλίνει στο ελάχιστο από τη γραμμή της απόλυτης επίδειξης πυγμής, ο Matteo Salvini εξήγησε τη βαθύτερη σκέψη του τη Δευτέρα στο Twitter: "Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να λύσει το πρόβλημα "Sea Watch"; Είναι εύκολο. Ολλανδικό σκάφος, γερμανική ΜΚΟ, οι μισοί μετανάστες στο Άμστερνταμ, οι άλλοι μισοί στο Βερολίνο". Καθώς μια προσφυγή με τη διαδικασία του κατεπείγοντος ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δεν ευοδώθηκε, με αποτέλεσμα να απορριφθεί το αίτημα του πληρώματος του Sea-Watch 3 με το οποίο ζητούσε να του επιτραπεί η είσοδος σε ιταλικό λιμάνι, η Carola Rackete αποφάσισε στη συνέχεια να παρανομήσει.
Η απόφασή της προκάλεσε την οργή του Matteo Salvini, ο οποίος κατήγγειλε αμέσως σε ένα βίντεο στο Facebook "μία ξιπασμένη" που "παίζει με τη ζωή των μεταναστών". Λίγες ώρες αργότερα, στο πλατό της RAI, πρόσθετε:
"Αν γεννήθηκες λευκή, πλούσια και Γερμάνιδα και θέλεις να κάνεις εθελοντισμό, κάν' το στη Γερμανία βοηθώντας τους ηλικιωμένους ή τους ανάπηρους."
Κατά τη διάρκεια της βραδιάς, μετά από μία ηλεκτρισμένη συνεδρίαση στο παλάτι Chigi, έδρα της ιταλικής κυβέρνησης, εξαπολύθηκαν πιο συγκεκριμένες απειλές, όπως το να μην τηρούνται πλέον οι απαιτήσεις εγγραφής των αιτούντων άσυλο κατά την άφιξή τους στο ιταλικό έδαφος. Ταυτόχρονα, η ιταλική κυβέρνηση άφηνε να εννοηθεί ότι διερευνούσε τους τρόπους για να κινηθεί μια διαδικασία κατά των Κάτω Χωρών, τις οποίες κατηγορεί ότι απέφευγαν τις υποχρεώσεις τους (το Sea-Watch 3 έχει ολλανδική σημαία).
Κι ενώ η θύελλα μαινόταν γύρω από τους 42 επιβάτες του Sea-Watch 3, δέκα μετανάστες από την Τυνησία, εκ των οποίων μία γυναίκα και ένα παιδί έφταναν στο νησί της Λαμπεντούζα τη νύχτα της Τετάρτης προς Πέμπτης. Σταμάτησαν ήσυχα μπροστά από το λιμεναρχείο του λιμανιού. Σύμφωνα με τον δήμαρχο του νησιού που απαντούσε σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, τις τελευταίες αυτές μέρες, περίπου 200 άτομα έχουν φτάσει με τον ίδιο τρόπο, πολύ διακριτικά, και χωρίς να προκαλέσουν την παραμικρή πολεμική.
Jérôme Gautheret
Ανταποκριτής στη Ρώμη της Le Monde (27.06.2019)
Μτφ. Σ.Σ.
