Mahmoud Muna
Μαρτυρία
Η Πύλη της Δαμασκού, επίκεντρο της παλαιστινιακής εξέγερσης
Το ακόλουθο κείμενο αναπαράγει αναρτήσεις που δημοσίευσε ο Mahmoud Muna στη σελίδα του στο Facebook κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών. Αναδημοσιεύτηκαν μεταξύ άλλων κι από την αγγλική εφημερίδα The Independent, και παρουσιάζονται εδώ αναδιαμορφωμένες και μεταφρασμένες από τη σύνταξη του Orient XXI.
*
ΧΥΘΗΚΕ πολύ μελάνι τις τελευταίες εβδομάδες για τις συγκρούσεις και τη βία κοντά στην Πύλη της Δαμασκού, αλλά ως κάτοικος της πόλης, έχω μια ειδική άποψη για τους νέους που ζουν μέσα στην Παλιά Πόλη και γύρω απ' αυτήν.
Το κλειδί για οποιαδήποτε πραγματική κατανόηση των γεγονότων βρίσκεται στην βαθιά σχέση που υπάρχει μεταξύ των Παλαιστινίων κατοίκων της Παλιάς Πόλης και του δημόσιου χώρου που περιβάλλει τα σπίτια τους - μία σχέση την οποία υποτιμούν συχνά ακόμη και οι Παλαιστίνιοι που ζουν έξω από τα τείχη της.
Πέρα από τις προφανείς θρησκευτικές και εθνικές ευθύνες που αισθάνονται οι κάτοικοι της Παλιάς Πόλης απέναντι στην παλιά γενέτειρα πόλη τους, θεωρούν τους δημόσιους χώρους ως δικούς τους κήπους, όπου συναντιούνται στις βεράντες και τα υπέροχα μπαλκόνια μέχρι αργά τις καλοκαιρινές νύχτες.
Οι δρόμοι είναι στενοί, υπάρχει μεγάλος συνωστισμός στα σπίτια της Παλιάς Πόλης, και λίγες άδειες οικοδομής ή ανακαίνισης χορηγούνται σε Παλαιστινίους κατοίκους. Αυτό εξηγεί γιατί οι οικογένειες (και ιδίως οι νέοι) συναθροίζονται στην ευρεία περιοχή της Πύλης της Δαμασκού για να βρουν χώρο. Σε όλη μου τη ζωή, και ακόμη περισσότερο τα τελευταία χρόνια, η Πύλη της Δαμασκού (ή Bab Al-Amoud όπως την ονομάζουμε), έχει γίνει τόπος συγκέντρωσης και κοινωνικής ζωής. Οι νέοι συναντιούνται εκεί, καπνίζουν και τρώνε γλυκά.
Με τα χρόνια, η αμφιθεατρική πλατεία έγινε μία σκηνή για πολιτιστικές παραστάσεις, ιδίως μουσικές εκδηλώσεις, street art, παραδοσιακούς χορούς, ακόμη και παρκούρ.
Όλα άλλαξαν φέτος την πρώτη ημέρα του Ραμαζανιού, όταν οι ισραηλινές αρχές εμπόδισαν τον κόσμο να συγκεντρωθεί στα μεγάλα σκαλιά (που οι ντόπιοι αποκαλούν "καρέκλες") με μεταλλικές μπάρες, και επέτρεψαν μόνο ένα στενό πέρασμα από τα μικρά σκαλιά. Οι νέοι Παλαιστίνιοι είδαν το μέτρο αυτό σαν πρόκληση και πραγματοποίησαν νυχτερινές διαμαρτυρίες για να ανακτήσουν τον χώρο.
Η ολοένα και μεγαλύτερη αποφασιστικότητα δεν ξεπέρασε τα όρια της ειρηνικής διαμαρτυρίας. Μετά από λίγες μέρες σκεπτικισμού, η ευρύτερη παλαιστινιακή κοινότητα πήρε γρήγορα το μέρος της νεολαίας. Τα αιτήματα ήταν πεντακάθαρα: αφαιρέστε τα εμπόδια γύρω από τα μεγάλα σκαλιά και ανοίξτε ξανά τη ζώνη των "καρεκλών".
Η ισραηλινή αστυνομία προσπάθησε επανειλημμένα να πείσει τους νέους να αποδεχτούν το κλείσιμο των σκαλοπατιών, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Τότε φάνηκε ότι στην πραγματικότητα δεν υπήρχε κανένας ηγέτης σε αυτό το κίνημα, ούτε κόμμα, ούτε πολιτικός.
Φυσικά, η απόγνωση, η απουσία μέλλοντος και η αυξανόμενη αίσθηση της καταπίεσης και των διακρίσεων είναι μόνιμοι παράγοντες που τροφοδοτούν τον θυμό και τον κύκλο αυτόν της αντιπαράθεσης. Το σημείο καμπής, ωστόσο, ήρθε όταν υπερεθνικιστικές εβραϊκές ομάδες συγκεντρώθηκαν και παρέλασαν φωνάζοντας "θάνατο στους Άραβες", προτού ξεσπάσουν συγκρούσεις στους δρόμους της Ιερουσαλήμ κάτω από τα μάτια των ισραηλινών δυνάμεων.
Στις 22 Απριλίου, τα πράγματα χειροτέρευσαν. Περίπου 120 Παλαιστίνιοι τραυματίστηκαν μέσα σε μία νύχτα. Οι διαδηλώσεις πολλαπλασιάστηκαν και έγιναν πιο έντονες. Δύο ημέρες αργότερα, την Κυριακή το απόγευμα, η αστυνομία αποφάσισε να αφαιρέσει τα εμπόδια και να ανοίξει τις σκάλες στην Πύλη της Δαμασκού.
Κάτοικοι της Ιερουσαλήμ κάθε ηλικίας και προέλευσης συγκεντρώθηκαν στην πλατεία για να γιορτάσουν το γεγονός σε μία εξαιρετική εορταστική βραδιά. Ήταν μόνο μια μικρή νίκη, αλλά δεκατρείς νύχτες συνεχών διαμαρτυριών είχαν αποδώσει τελικά, και ο πιο σημαντικός κοινωνικός χώρος της πόλης για τους Παλαιστινίους ήταν επί τέλους πάλι ανοιχτός. Την ώρα που γράφω αυτές τις γραμμές, η ιστορία αυτή δεν έχει τελειώσει: οι ισραηλινές δυνάμεις συνεχίζουν να αναπτύσσονται μαζικά γύρω από την Πύλη της Δαμασκού και η ένταση είναι μεγάλη.
Δείχνοντας την αντίθεσή τους στην ισραηλινή πολιτική μέσω της διαμαρτυρίας - και σε αντίθεση με την μπλοκαρισμένη οδό των παλαιστινιακών εκλογών - η νεολαία της Ιερουσαλήμ παρουσιάζει ένα άλλο μοντέλο ηγεσίας και κινητοποίησης, που χαρακτηρίζεται από αυθορμητισμό, κοινοτική και κοινωνική συμμετοχή.
Λιγότερο από ένα χιλιόμετρο από την Πύλη της Δαμασκού, η γειτονιά του Σεΐχ Τζαράχ έγινε το σκηνικό μιας άλλης διαμαρτυρίας την προηγούμενη εβδομάδα. Σε αυτήν την ιστορική συνοικία, οι ιδιοκτήτες 28 σπιτιών απειλούνται με έξωση από μια ομάδα υπερεθνικιστών ισραηλινών εποίκων. Οι Παλαιστίνιοι της γειτονιάς διαδήλωσαν ειρηνικά σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τις οικογένειες και παρόλο που η νομική μάχη δεν έχει τελειώσει, είναι σαφές ότι τα ισραηλινά δικαστήρια χειρίζονται για άλλη μια φορά τον νόμο υπέρ των εβραϊκών οργανώσεων των εποίκων που διεκδικούν τα σπίτια εκείνων που ζούσαν εκεί ακόμη και πριν από τη δημιουργία του Ισραήλ, πριν από επτά δεκαετίες. Κάθε μέρα, οι Παλαιστίνιοι κάτοικοι αντιμετωπίζουν τη στρατιωτική βία και τις ένοπλες επιθέσεις των εποίκων, οι οποίοι επιτίθενται σε πολίτες στο υπαίθριο τραπέζι του iftar [το βραδινό γεύμα την περίοδο του Ραμαζανιού - σ.σ.] αλληλεγγύης. Την Πέμπτη 6 Μαΐου, ο στρατός ανέπτυξε σημαντικές δυνάμεις για να προστατεύσει το προσωρινό γραφείο του μέλους της Κνεσέτ Ίταμαρ Μπεν Γκβίρ, ενός ακροδεξιού πολιτικού που συγκριτικά μπροστά του ο Μπενιαμίν Νετανιάχου μοιάζει με κομμουνιστική! Για άλλη μια φορά, ο στρατός επενέβη για να υπερασπιστεί μια ομάδα εποίκων που είναι και το πιο άσχημο πρόσωπο του Ισραήλ.
Στην Παλιά Πόλη και γύρω από το Τζαμί Al-Aqsa, οι Παλαιστίνιοι πρέπει να υπομείνουν τη βίαιη και επιθετική στάση των Ισραηλινών στρατιωτών, που πολλοί από αυτούς δεν είναι πάνω από 18 ή 19 ετών. Άπειροι στρατιώτες που κρατούν πολυβόλα με λαστιχένιες και αληθινές σφαίρες, και στέκονται πίσω από μεταλλικά εμπόδια που έχουν τοποθετηθεί εκεί όπου χιλιάδες Παλαιστίνιοι προσπαθούν να αποκτήσουν πρόσβαση στον ιερό τους τόπο. Είναι διαρκώς έτοιμοι να επέμβουν, θεωρώντας κάθε κινούμενο Παλαιστίνιο ως πιθανό κίνδυνο, είτε πρόκειται για άνδρα, γυναίκα ή παιδί.
Χρόνια ολόκληρα πλύσης εγκεφάλου, να τους λένε ότι υπερασπίζονται τον λαό τους ενάντια σε ένα νέο ολοκαύτωμα, σάμπως να είχαμε εμείς κάποια σχέση με τον ευρωπαϊκό αριανισμό! Μόνο το βαρύ τίμημα πληρώσαμε - χάνοντας την πατρίδα μας και ζώντας κάτω από την καταπίεση και τον ρατσισμό από το 1948.
Τη νύχτα της Παρασκευής, 7 Μαΐου, ο ισραηλινός στρατός συνέχισε την κλιμάκωση. 'Εχοντας τρομάξει από την παρουσία 70.000 Παλαιστινίων, εισέβαλε στους χώρους του Τζαμιού Al-Aqsa πυροβολώντας κυριολεκτικά ανθρώπους που προσεύχονταν. Περισσότεροι από 200 Παλαιστίνιοι έχουν νοσηλευτεί, πολλοί από τους οποίους τραυματίστηκαν στο κεφάλι και τα μάτια. Τουλάχιστον ένας άντρας έχει χάσει την όρασή του.
Όλα αυτά συμβαίνουν με φόντο την αποτυχημένη ισραηλινή δημοκρατία, χωρίς βιώσιμη κυβέρνηση μετά από τέσσερις εκλογές μέσα σε δύο χρόνια. Ενώ διαφαίνεται στον ορίζοντα και μία πέμπτη κάθοδος σε εκλογές.. Οι περιπτώσεις διαφθοράς και τα σκάνδαλα βρίθουν, από την κορυφή του ισραηλινού πολιτικού φάσματος μέχρι και τις περιπτώσεις βιασμού από θρησκευτικούς ηγέτες. Ωστόσο, για άλλη μια φορά, οι Παλαιστίνιοι πληρώνουν το τίμημα ενός τέτοιου χάους.
Η ισραηλινή κοινωνία και η πολιτική της ελίτ ανησυχούν βαθιά, αλλά αρνούνται να δουν ότι η στρατιωτική κατοχή αποτελεί εδώ το πρόβλημα. Πράγματι, για εμάς, η κατοχή είναι το κύριο εμπόδιο για την απελευθέρωση και την ελευθερία μας.
Δεν αντέχουμε άλλο την κατοχή και όλα όσα τη συνοδεύουν, και δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να παίζουμε τους ψυχιάτρους της ισραηλινής κοινωνίας. Είμαστε οι κατακτημένοι, και όχι οι κατακτητές, είμαστε οι καταπιεσμένοι, όχι οι καταπιεστές, είμαστε οι εποικισμένοι, όχι οι έποικοι. Για το καλό όλων όσων ζουν μεταξύ του ποταμού και της θάλασσας, αυτή η κατοχή πρέπει να τελειώνει. Έχει ήδη κρατήσει πάρα πολύ.
Ο Mahmoud Muna μένει στην Ανατολική Ιερουσαλήμ όπου διευθύνει το βιβλιοπωλείο Educational Bookshop. Είναι καθηγητής και συγγραφέας.
Μτφ. Σ.Σ.
