Δεν είναι βέβαιο αν ο πρωτότυπος Εξορκιστής παραμένει η τρομακτικότερη ταινία όλων των εποχών. Για τη γενιά της, δεν γεννάται ερώτημα. Ο σκηνοθέτης του φετινού ανοσιουργήματος θα κοκκίνιζε παρακολουθώντας τη ξανά. Οι «τα έχω δει όλα» σύγχρονοι θα ανασήκωναν ίσως τους ώμους, αν και ο μηχανισμός του τρόμου στο αριστούργημα του Γουίλιαμ Φρίντκιν λειτουργεί μια χαρά 50 χρόνια μετά.

 

Σίγουρα όμως είναι η καλύτερη δογματική περιπέτεια στην ιστορία του σινεμά: εδραιώνει τον καθολικισμό από την αρχή, τον περιπαίζει όπως ο δαίμονας, ο διαβόητος Παζούζου που ανακαλύπτει ο πατέρας Μέριν στις ανασκαφές, κάπου στη Μεσοποταμία, και τον ξαναβρίσκουμε χωρίς να αντικρίζουμε ποτέ το πραγματικό του πρόσωπο στο πατάρι του σπιτιού της πολύπαθης Ρέγκαν, και τελικά δεν τον αμφισβητεί.

 

Αλλά στο μεταξύ, τι ταξίδι κι αυτό! Ο Αμερικανός σκηνοθέτης που πρόσφατα έφυγε από τη ζωή έφερε τον ρεαλισμό του ντοκιμαντέρ που υπηρέτησε στα πρώτα χρόνια της καριέρας του και τον ενθουσιασμό ενός φιλόδοξου και μανιακού δημιουργού που είχε αποσπάσει Όσκαρ για τον Άνθρωπο από τη Γαλλία και ζητούσε, σε κακοποιητικό βαθμό για τα σημερινά δεδομένα, ό,τι ήθελε από τη Warner και το καστ του, σε μια φιλμική πρόκληση των αισθήσεων και της αντοχής.

 

Μέσα από το σοκαρισμένο πρόσωπο της Έλεν Μπέρστιν περνά το ανθρώπινο συναίσθημα της ταινίας, και από την εξωπραγματική φωνή της Μερσέντες Μακέμπριτζ (η οποία απαίτησε εκ των υστέρων και κέρδισε το credit που ο Φρίντκιν αρχικά της αρνήθηκε) διαχέεται χολερικά η φρίκη της έφηβης δαιμονισμένης – ερμηνευμένης θαρραλέα από τη Λίντα Μπλερ.

 

Βραβευμένος με Όσκαρ για το σενάριο του συγγραφέα του ομώνυμου μυθιστορήματος, Γουίλιαμ Πίτερ Μπλάτι, γεμάτος από εμβληματικές σκηνές και μαρκαρισμένος από τους απόκοσμους ήχους του «Tubular Bells» του Μάικλ Όλντφιλντ, ο Εξορκιστής ξεκίνησε μια μόδα από λειψές κόπιες με δύσμοιρα δαιμονισμένα πλάσματα και εμφάνιση του σατανά σε όλες τις πιθανές παραλλαγές – το Βατικανό και ο πάτερ Αμόρθ σίγουρα θα έτριβαν τα χέρια τους με τη συνεχιζόμενη προπαγάνδα της αποκλειστικής τεχνικής τους.

 

Ωστόσο, δεν πρέπει να υποβαθμίζεται η κοινωνική συγκυρία του πρώτου και καλού Εξορκιστή: η Αμερική βρισκόταν στο χείλος του πολιτικού γκρεμού με το Βιετνάμ και το Watergate και ο Φρίντκιν έγινε ο πρώτος που έφερε μια ιστορία φρίκης στην καρδιά του κτήνους, στην Τζόρτζταουν της Ουάσινγκτον, σε ένα τυπικό σπίτι, με την ηρωίδα Κρις Μακνίλ να αψηφά τις διαδηλώσεις για να διαπιστώσει πικρά πως το απόλυτο Κακό χτύπησε τη δική της πόρτα.