Στην πρώτη σκηνή του Πέρα από τον τοίχο ένας άντρας επιχειρεί να αυτοκτονήσει και σταματά την απόπειρα την τελευταία στιγμή. Με το καλημέρα ο Ιρανός Βαχίντ Τζαλιλβάντ σε προετοιμάζει για μια έντονη και αναπόφευκτα δυσάρεστη κινηματογραφική εμπειρία. Σχεδόν τυφλός και εμφανώς απεγνωσμένος, ο ήρωας βιώνει μεγαλύτερη αναστάτωση στην καθημερινότητά του όταν οι Αρχές εισβάλλουν στο διαμέρισμά του ψάχνοντας μια καταζητούμενη που συνελήφθη κατά τη διάρκεια μιας διαδήλωσης εργαζομένων, απέδρασε και φέρεται να βρίσκεται κάπου στην πολυκατοικία του. Σύντομα ο ήρωας θα διαπιστώσει ότι η γυναίκα κρύβεται μέσα στο διαμέρισμά του.

 

Δανειζόμενος μερικά κινηματογραφικά τρικ από το εγχειρίδιο του «… and the fifth horseman is fear» (1965) του Ζμπίνεκ Μπρίνιχ ‒ψάξτε και δείτε οπωσδήποτε αυτή την ταινία, μας ευχαριστείτε μετά–, ο Τζαλιλβάντ επιχειρεί να αποδώσει κινηματογραφικά την αίσθηση της καθημερινότητας σε ένα ολοκληρωτικό καθεστώς μέσα από ένα ηχοτοπίο καμωμένο από εξωτερικές απειλές μέσω τηλεβόα, χτυπήματα στους τοίχους, πυροβολισμούς, φωνές και οδυρμούς. Περαιτέρω, μέσω του ηχητικού σχεδιασμού συνδέει παρόν και παρελθόν, γεγονότα που συμβαίνουν εντός του διαμερίσματος αλλά και εκτός αυτού σε χρόνο προγενέστερο, θολώνοντας τα όρια μεταξύ του χώρου και του χρόνου και τονίζοντας το στοιχείο του θρίλερ. Η σκηνοθετική πρόοδος είναι εμφανής –λίγες σκηνές έχουν αποδώσει το χάος και την ορμητικότητα της καταστολής, όπως αυτή της διαδήλωσης στην ταινία‒, το σενάριό του είναι αυτό που τον προδίδει. Από τη μυστικοπάθεια και την επανάληψη είναι εμφανές ότι ο Ιρανός δημιουργός χτίζει μια μεγάλη αποκάλυψη, η οποία έρχεται στο φινάλε με τη μορφή μιας σεναριακής ανατροπής.

 

Υπάρχει μια μερίδα θεατών εκεί έξω που κυνηγάει ταινίες με ανατρεπτικά φινάλε, το ζήτημα είναι να είναι και καλή η ανατροπή και γι’ αυτό δεν αρκεί να είναι απρόβλεπτη. Πρέπει να επικυρώνει και να εμπλουτίζει το θέμα της ταινίας, πρέπει όσα έχουν προηγηθεί να την υποστηρίζουν, πρέπει να υπακούει στοιχειωδώς στους κανόνες λειτουργίας του φιλμικού σύμπαντος, διαφορετικά, στην καλύτερη περίπτωση, πρόκειται για εντυπωσιακό gimmick, στη χειρότερη για εξοργιστική αυθαιρεσία. Η παρούσα ανατροπή καταλύει την εσωτερική λογική της ταινίας, ενδέχεται να εκνευρίσει και κάποιους θεατές, κάνοντάς τους να αναρωτηθούν για ποιον λόγο είχαν επενδύσει στο δράμα όλη την προηγούμενη ώρα, αν και δικαιολογεί μερικώς τη μονοσήμαντη φύση του γυναικείου χαρακτήρα. Ο φουκαράς ο Γκας Βαν Σαντ είχε σταυρωθεί πριν από μερικά χρόνια στις Κάννες για ένα πιο ευγενές θέαμα λόγω μιας σεναριακής ανατροπής ανάλογης λογικής, ο Τζαλιλβάντ τη γλίτωσε, με την ταινία του να περνά απλώς απαρατήρητη στο περασμένο Φεστιβάλ Βενετίας. 

 

Για να είμαστε δίκαιοι, τέτοια είναι η δεξιοτεχνία του Τζαλιλβάντ και η πίστη στο όραμά του, που ξέρεις ότι στο μέλλον εύκολα θα μπορούσε να προκύψει από τα χέρια του η «μεγάλη» ταινία που υποσχέθηκε η Περίπτωση Συνείδησης, αλλά οι όποιοι παραλληλισμοί με τον Φαραντί μάλλον θα πρέπει να σταματήσουν εδώ. Μπορεί η ταινία που τον έκανε ευρύτερα γνωστό στο φεστιβαλικό κύκλωμα να λεγόταν Πυροτεχνήματα την Τετάρτη, μα ο Φαραντί ουδέποτε κατέφυγε σε ανάλογα σεναριακά «πυροτεχνήματα» σαν αυτό του φινάλε στο Πέρα από τον τοίχο.