Ποιος είπε πως το φιλότιμο είναι λέξη αποκλειστικά ελληνική και διεθνώς αμετάφραστη; Ο καθηγητής στην τάξη της ταινίας Ανάμεσα στους Τοίχους προσπαθεί να φιλοτιμήσει τους μαθητές του για να πετύχει αυτό που όλοι οι δάσκαλοι επιδιώκουν, δηλαδή τη γνώση και το σεβασμό. Αντ' αυτών, εισπράττει ένα άλυτο μαθηματικό πρόβλημα: το σύνολο των εφηβικών μεταπτώσεων, μαζί με την αντίδραση στην επιβεβλημένη μάθηση, στην οργανωμένη καθημερινότητα, στη διάσπαρτη σκατίλα που βγάζουν οι μαθητές ως άνθρωποι κι αυτοί, αλλά και τα ψήγματα ανταπόδοσης προς το συμπαθή εφιάλτη που βρίσκεται στην έδρα. Μια τους βρίσκει, δυο τους χάνει, κλασικά πράγματα.

Αυτό που κάνει τη βραβευμένη με Χρυσό Φοίνικα ταινία του Καντέ να ξεχωρίζει θεαματικά από όλες τις «περί μαθητείας» ομόλογές της είναι η άρρητη ομολογία των συμμετεχόντων πως η δράση και η αντίδραση είναι μέρος ενός αιώνιου παιχνιδιού επιβίωσης, που αλλάζει γλώσσα για να καθρεφτίσει την εποχή της. Ο Γάλλος σκηνοθέτης οργανώνει τους αυτοσχεδιασμούς των παιδιών (εξαιρετικοί ερμηνευτές) σε δυνατές δραματικές σκηνές και δίνει την ευκαιρία στο συγγραφέα του μυθιστορήματος Ανάμεσα στους Τοίχους, που ενέπνευσε την ταινία, Φρανσουά Μπεγκοντό να αναπαραστήσει τις εμπειρίες του με αξιοθαύμαστη φυσικότητα. Ο καθηγητής που ενσαρκώνει γκρεμίζει τα στερεότυπα των αγίων δασκάλων που έχουμε συνηθίσει στο σινεμά χωρίς να ξεπέφτει στο σαδισμό η στη φτήνια. Ο αντίλογος γεννάει χαρακτήρες και απεικονίζει το πνεύμα διεκδίκησης από μεριάς των μαθητών. Ο κοινωνικός πολιτισμός (και το έλλειμμα του), η αμφισβήτηση της εξουσίας, η επιθετικότητα και τα βίαια ξεσπάσματα, η ανισότητα και το κυνήγι της διάκρισης, η αλληλεγγύη και η ρουφιανιά, η παρεξηγημένη έννοια του λειτουργήματος και η χαμηλόμισθη κατάντια του δημιουργούν μια μαγική τραμπάλα. Οι αποτυχημένες προσπάθειες επιβολής συγκεκριμένου διδακτικού και πειθαρχικού πλάνου από τη μια, ο αστάθμητος παράγοντας των μαθητών που εμφανίζουν τον καλό και τον κακό τους εαυτό από την άλλη.

Σαν κάθε καλή ταινία που σέβεται τον εαυτό της, το Ανάμεσα στους Τοίχους, αντί να σπεύσει σε απαντήσεις και λύσεις, θέτει το λογικό ερώτημα: Τι ακριβώς αποκομίζουν παιδιά και καθηγητές στην καθημερινή διελκυστίνδα της παιδαγωγικής τεχνικής που ονομάζεται ουτοπία για μια καλύτερη παιδεία; Ένα ντοκιμαντέρ δεν θα λειτουργούσε παρά σαν ένα ανθρωπολογικό καρτ ποστάλ. Σε μια αμερικανική ή βραζιλιάνικη μυθοπλαστική εκδοχή θα έβγαιναν μαχαίρια και θα άνοιγαν ρουθούνια. Η ταινία του Καντέ μπαίνει στο σκληρό σχολείο του Παρισιού και προσφέρει υποκειμενική επιλογή των πιθανών απαντήσεων διά της σωκρατικής μεθόδου.