Όποιοι αγνοούν την ύπαρξη του Ρόι Κον, του φερόμενου ως του χειρότερου ανθρώπου που έζησε ποτέ, θα περάσουν καλύτερα στο Apprentice του Αλί Αμπάσι, ένα περιγραφικό, σαν ντοκιμαντέρ πορτρέτο του Ντόναλντ Τραμπ των χρόνων της κρίσιμης μαθητείας του σε έναν φαντασμαγορικά δόλιο μεγαλοπαράγοντα της αμερικανικής κοινωνικοπολιτικής σκηνής. Όπως είναι αναμενόμενο, η ταινία έχει εγείρει συζητήσεις, αντιδράσεις καθώς και νομικές ενστάσεις: το περιοδικό «Variety» αποκάλυψε πως μέσω της εταιρείας παραγωγής Kinematics, δικής του ιδιοκτησίας, ο δισεκατομμυριούχος και κολλητός του Ντόναλντ Τραμπ, Νταν Σνάιντερ, είναι ένας από τους (έμμεσους) βασικούς επενδυτές της ταινίας που έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο επίσημο Διαγωνιστικό Τμήμα των Καννών, συνέχισε τη φεστιβαλική της διαδρομή στη Νέα Υόρκη και κατάφερε να βρει διανομή έγκαιρα, δηλαδή πριν από τις προεδρικές εκλογές. Όταν ζήτησε να δει το πρώτο cut τον περασμένο Φεβρουάριο και διαπίστωσε πως δεν πρόκειται για ένα κολακευτικό πορτρέτο του 45ου Αμερικανού Προέδρου και εκ νέου υποψηφίου έγινε έξαλλος και προσπαθεί έκτοτε να βάλει χέρι στην ταινία, και, ει δυνατόν, να τη «σκοτώσει», κάτι που δεν μπορεί να πετύχει, γιατί τα δικαιώματα δεν του ανήκουν.

 

Αυτό εξηγεί τον (νομικό) λόγο που κανείς από τους βασικούς συντελεστές του χρονικού του Τραμπ ως νέου άνδρα δεν είχε μιλήσει καθόλου στον Τύπο μέχρι την πρεμιέρα. Ωστόσο δεν δικαιολογεί το πώς ένας υπερσυντηρητικός φίλος του Τραμπ χρηματοδοτεί, έστω και έμμεσα, έναν σκηνοθέτη με το ονοματεπώνυμο Αλί Αμπάσι, η προηγούμενη ταινία του οποίου, μάλιστα, ήταν η απολύτως liberal κατακραυγή Holy Spider, πιστεύοντας ενδόμυχα πως κάτι εμψυχωτικό και θετικό θα δει στην οθόνη της έπαυλής του για τον υποψήφιο που έχει ήδη στηρίξει με εκατομμύρια σε δωρεές, ίσως μια ταινία που πραγματεύεται τη θριαμβευτική περίοδο του Τραμπ στο τηλεοπτικό σόου που στερέωσε τη φήμη του – ένα media εφαλτήριο το οποίο χάρισε σε όλο τον πλανήτη αξέχαστους εφιάλτες που διαρκούν και σήμερα.

 

Καμία σχέση: το δραματικό πορτρέτο αφορά τη μαθητεία του άγουρου, πάντα φιλόδοξου, σταθερά επιφανειακού, μάλλον αφελούς και ανίδεου περί τα κοσμικά, τα κοινωνικά και εν μέρει τα επαγγελματικά 27χρονου Ντόναλντ (ο Σεμπάστιαν Σταν, που από τη μέση κι έπειτα θυμίζει τον γνωστό Τραμπ) κοντά στον Ρόι Κον, μεγαλοδικηγόρο, fixer, φίλο του Νίξον, διαβόητο για τακτικές που έστειλαν αριστερούς στη φυλακή επί μακαρθισμού και τους Τζούλιους και Έθελ Ρόζεμπεργκ στην ηλεκτρική καρέκλα για εσχάτη προδοσία, ένα τέρας επί γης σύμφωνα με πολυάριθμες μαρτυρίες, προκλητικό, που κρατούσε πεισματικά κρυφή τη σεξουαλικότητά του και όταν τον ρωτούσαν έλεγε πως ένας νταής, τραμπούκος, φωνακλάς, μάτσο τύπος όπως εκείνος δεν γίνεται να μην είναι straight!

 

Ως άλλος μάγιστρος διαδρομιστής και κονσιλιέρε πολεμικής στρατηγικής, ο Κον δίδαξε στον Τραμπ τις τρεις απαράβατες εντολές του: 1) επίθεση, επίθεση, επίθεση, 2) να αρνείσαι τα πάντα και να μην παραδέχεσαι τίποτε και 3) να ισχυρίζεσαι πως έχεις νικήσει! Επειδή κατάλαβε πως κάτι θα κάνει στη ζωή του, αυτός ο μετρ της ανταλλαγής εκδουλεύσεων και δικτύωσης των προσωπικοτήτων με δύναμη στάθηκε στο πλευρό του Ντόνι, τον συμπάθησε σαν μικροσυγγενή του και τον συμβούλευε αμισθί, για να φάει πόρτα μόλις ο μαθητής απέκτησε υπόσταση, κοπιάροντας τις διδαχές και τις τακτικές του δασκάλου μέχρι κεραίας, όπως η Αμερική πικρά διαπίστωσε. Ποτέ δεν θα μάθουμε τι πραγματικά έγινε επειδή ο Τραμπ δεν αναφέρεται on record στον Κον, εκτός από την ατάκα «where is my Roy Cohn» που εκστόμισε αυθόρμητα όταν έψαχνε για νομικό αντικαταστάτη περιωπής· και αν όντως έμαθε ό,τι ξέρει από έναν αχαλίνωτο ψεύτη, πώς θα καταλάβουμε τι είναι αλήθεια και τι ανακριβές;

 

Ο Ιρανο-δανός σκηνοθέτης σωστά επέλεξε να μην ιχνογραφήσει την ευρέως καταγεγραμμένη εικόνα του Τραμπ από τη στιγμή που άλωσε την πολιτική σκηνή και δεν παραλείπει να περιλάβει οτιδήποτε έχουμε ακούσει σποραδικά γι’ αυτόν, όταν ακόμη εισέπραττε ενοίκια και ψαχνόταν στις εργολαβίες πριν από την πολιτική του θητεία, για τον μέθυσο αδελφό, τον πιεστικό, εγωιστή πατέρα, τα δήθεν πολύτιμα μανικετόκουμπα με τα αρχικά του που χάριζε με καμάρι ως ακριβά και αποδεικνύονταν μπρούντζινα, για τη ματαιοδοξία του (πίστευε πως έμοιαζε με τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ!) και την εμμονή του με ανθρώπους, καθώς και για τον βιασμό της συζύγου Ιβάνα (Μαρία Μπακαλόβα), γεγονός που είχε καταγγείλει η ίδια και αργότερα, όταν έλαβε τα χρήματα που επιθυμούσε, απέσυρε την καταγγελία. Λέγεται πως η συγκεκριμένη σκηνή ήταν η αφορμή για τα ασφαλιστικά μέτρα που δέχθηκαν, ως μέσο πίεσης για την αποσύρουν, ο Αμπάσι και οι παραγωγοί, αλλά δεν ενέδωσαν.

 

Το ενδιαφέρον είναι πως ο Τραμπ, ως νεόφυτος παράγων και επιχειρηματίας, δεν έδειχνε ακριβώς τα χρώματα της ψυχής του, όπως δεν αποκάλυψε ούτε την έκταση της εξουσίας που λαχταρούσε, και το Apprentice ερευνά αυτήν τη ζώνη μυστηρίου πριν από την υπερέκθεση και την επαναληπτικότητα της εικόνας ενός showman που προκαλεί ακραίες αντιδράσεις. Το βασικά ’70s δράμα καλών ερμηνειών και σχετικά ήπιας σκηνοθετικής εμπλοκής με το θέμα, που εκτείνεται ως τα μέσα της δεκαετίας του ’80, τότε που ο Τραμπ έκλεψε, ανάμεσα σε άλλα, το σλόγκαν «Make America Great Again» από τον Ρίγκαν, επικεντρώνεται στη δυναμική του Ντόναλντ με τον διάβολο αυτοπροσώπως, ο οποίος, όποτε έρχεται στο προσκήνιο, δίνει ενέργεια και μια αίσθηση απροσδόκητου.

 

Έχουμε δει τον Ρόι Κον ξανά στην οθόνη, στο βραβευμένο με Emmy ντελιριακό πορτρέτο του Αλ Πατσίνο στο Angels in America του Τόνι Κούσνερ σε σκηνοθεσία Μάικ Νίκολς. Όμως εδώ ο Τζέρεμι Στρονγκ του Succession κάνει σπουδαία δουλειά· στέκει ακίνητος και νομίζεις πως θα χυμήξει (που συχνά, αυτό κάνει), θα βρίσει, θα προσβάλει, θα πει κάτι νόστιμα πρόστυχο ή απλώς χυδαίο σε βαθμό εγκληματικό. Στην περίπτωσή του, το κακό δεν υπήρξε ποτέ μπανάλ και όποιος δεν γνωρίζει τον βίο και την πολιτεία του δεν πιστεύει πως ένας τέτοιος απροσχημάτιστα απειλητικός άνθρωπος έζησε σχετικά ανενόχλητος (ας μην τα πούμε όλα…) και κράτησε τόσους και τόσους κάτω από την εκβιαστική επιρροή του.

 

Η καταλυτική παρουσία του Στρονγκ δεν μειώνει την έξυπνη τακτική του Σεμπάστιαν Σταν να αποφύγει τη μίμηση του Τραμπ. Υιοθετώντας μερικούς από τους μανιερισμούς του, φτιάχνει μια υπό διαμόρφωση περσόνα που τον θυμίζει και τον παραδίδει αυτούσιο στο 1987, υπονοώντας πως ο Τραμπ που (νομίζουμε πως) γνωρίζουμε πολύ καλά δεν έχει αλλάξει έκτοτε.