Αν και απλοϊκά διατυπωμένο σε πολλά σημεία του, το Μετρόπολις του Φριτς Λανγκ υπερβαίνει τις επιμέρους αντιρρήσεις και αναδύεται ως ένα διαχρονικό θαύμα σύλληψης, art deco, bauhaus και μοντέρνας καλλιτεχνικής διεύθυνσης, μαεστρικής εκτέλεσης και πανίσχυρου νοηματικού πυρήνα, ένας συνδυασμός κομμουνιστικής ευαισθησίας και αντιφασιστικής ρητορικής in extremis - υπάρχει μια ανατριχιαστική σκηνή που παραπέμπει στο επερχόμενο Ολοκαύτωμα των Εβραίων από τους Ναζί, μια απίστευτη, προφητική διαίσθηση από έναν οραματιστή σκηνοθέτη. Η ιδέα του σχεδιασμού προέκυψε από το πρώτο ταξίδι του Λανγκ στη Νέα Υόρκη και η αθάνατη ατάκα, για την καρδιά που πρέπει να μεσολαβήσει ανάμεσα στο μυαλό και τα χέρια, στη σύζυγό του, η οποία έγραψε το σενάριο.

Από τα έργα που μιλάνε για την Ουτοπία, φαντάζει το αντίθετο του Shape of things (από το μυθιστόρημα του Γουέλς) και του Χαμένου Ορίζοντα του Κάπρα, που είναι οι αγαπημένες μου, απόλυτες φαντασίες, χωρίς ωστόσο να ταυτίζεται πλήρως με τις απέλπιδες κινηματογραφικές «δυστοπίες» (βάζω τη λέξη σε εισαγωγικά, γιατί πιστεύω πως ο όρος που επινοήθηκε από τον Μουρ είναι κατά βάση αδόκιμος και χρησιμοποιείται μεν εκτενώς, αλλά θεωρείται λανθασμένα ως δεδομένος).

Γυρισμένο το 1927, το Μετρόπολις επηρέασε τα πάντα, από τον Φρανκεστάιν του Γουέιλ (δείτε το ρομπότ και τον επιστήμονα) μέχρι την ανήσυχη επιστημονικής φαντασία από τα τέλη των '60s κι έπειτα - το Soylent Green και το Westworld είναι δυο καλά παραδείγματα. Με το χαμένο ημίωρο που ανέλπιστα βρέθηκε σε ένα αρχείο κριτικού κινηματογράφου στο Μπουένος Άιρες, η κόπια είναι πλέον πλήρης, όπως τη μόνταρε ο Λανγκ πριν του την πετσοκόψουν οι Γερμανοί και η Paramount, μετά την απογοητευτική εισπρακτική πορεία των πρώτων εβδομάδων, και την είδαμε στην παγωμένη Πύλη του Βραδεμβούργου σε μια αξέχαστη πρεμιέρα πέρσι, στο φεστιβάλ Βερολίνου. Ορίστε η υπόθεση της ταινίας, για όσους δεν την έχουν δει σε καμία μορφή της (ως και ο Τζιόρτζιο Μορόντερ, ο Γερμανός συνθέτης του Εξπρές του Μεσονυχτίου και του Call Me την έχει διασκευάσει με χρώμα και ροκ σταρ ως υπόκρουση).

Στο μέλλον, η τρανή πόλη Μητρόπολη είναι το καμάρι του σύγχρονου κόσμου: παράδειγμα υψηλής τεχνολογίας, στολίδι της πιο μοντέρνας αρχιτεκτονικής, με εντυπωσιακά πανύψηλα κτήρια, εναέρια κυκλοφορία, πλούτο, διασκέδαση - ένας εξελιγμένος παράδεισος που απολαμβάνουν οι λίγοι, οι αστοί. Κυβερνήτης όλου αυτού είναι ο Τζο Φρέντερσεν που διοικεί την πόλη από το τεράστιο γραφείο του στην κορυφή ενός ουρανοξύστη. Αυτή η πανέμορφη ουτοπία όμως δεν κινείται μόνη της. Είναι ένας καλολαδωμένος μηχανισμός που λειτουργεί νύχτα-μέρα από τον εξαντλητικό κόπο και μόχθο των εργατών. Στα έγκατα της γης, κάτω από την πόλη με την έντονη ζωή, βρίσκονται στρατιές εργατών που ζουν και χειρίζονται τις μηχανές, ώστε όλα να λειτουργούν ρολόι στην επιφάνεια της γης.

Κάθε μέρα, οι εργάτες, εξουθενωμένοι από τη σκληρή δουλειά, επιστρέφουν στα ταπεινά σπίτια τους και στις οικογένειές τους μόνο και μόνο για να ξεκινήσει η επόμενη βάρδια με άλλους εργάτες... Όμως, αυτή η κατάσταση, με τους αστούς να χαίρονται τη ζωή που τους προσφέρει ο μόχθος των εργατών, σύντομα θα αλλάξει, όταν ο γιος του Φρέντερσεν, ο Φρέντερ, που ζει μια ξένοιαστη ζωή γεμάτη γλέντια, γνωρίζει κατά τύχη την όμορφη Μαρία, κόρη ενός εργάτη. Ο Φρέντερ ερωτεύεται κεραυνοβόλα την αγνή Μαρία, την ακολουθεί στην πόλη των εργατών και συγκλονίζεται όταν ανακαλύπτει ότι η δική του ευτυχία στηρίζεται στον κόπο ενός ολόκληρου κόσμου που δεν γνώριζε καν ότι υπάρχει.

Όταν ο πατέρας του, όμως, βλέπει την επιρροή της Μαρίας στους εργάτες και ότι ο Φρέντερ θέλει να φέρει δικαιοσύνη, αποφασίζει να δώσει ένα μάθημα στους εργάτες, για να μην τολμήσουν να σηκώσουν κεφάλι. Συναντά, λοιπόν, τον μισότρελο επιστήμονα Ρότβανγκ και του δίνει εντολή να δώσει τη μορφή της Μαρίας σε ένα ρομπότ που έχει φτιάξει. Το ρομπότ θα παρασύρει τους εργάτες σε απερίσκεπτες πράξεις που θα πληρώσουν με το αίμα τους. Ο Ρότβαγκ αιχμαλωτίζει τη Μαρία και φτιάχνει το μοχθηρό ρομπότ, το οποίο αρχίζει το διαβολικό έργο του. Ο Φρέντερ στην αρχή δεν καταλαβαίνει την αλλαγή της αγαπημένης του Μαρίας... Θα παλέψει, όμως, για την αγάπη του και για την ανακάλυψη της αλήθειας. Και, μόλις οι συνέπειες των καταστρεπτικών πράξεων της ψεύτικης Μαρίας αρχίσουν να φαίνονται, η Μητρόπολη, πάνω και κάτω από τη γη, δεν θα είναι ποτέ η ίδια...