«Η τελευταία παραλία»: το ντοκιμαντέρ που επιλέχθηκε για το πρόγραμμα του 69ου Φεστιβάλ των Καννών

Η ταινία γυρισμένη σε διάρκεια δύο χρόνων αποτελεί ένα από τα ελάχιστα ντοκιμαντέρ που επιλέχθηκαν φέτος για το επίσημο πρόγραμμα του 69ου Φεστιβάλ των Καννών

Περίληψη

Η τελευταία παραλία είναι το ντοκιμαντέρ που αφιέρωσαν ο Θάνος Αναστόπουλος και ο Νταβίντε Ντελ Ντέγκαν σε αυτό το μοναδικό μέρος και στους θαμώνες του.

Οι ιστορίες των λουόμενων μιας πολυσύχναστης παραλίας στην Τεργέστη της Ιταλίας, όπου ένας τοίχος τριών μέτρων χωρίζει ακόμα και σήμερα τους άντρες από τις γυναίκες. Μια ταινία για τα σύνορα, τις ταυτότητες και τις διακρίσεις. Μια τραγικωμωδία για την ανθρώπινη φύση.

Σύνοψη

Οι γυναίκες και οι άντρες που το επισκέπτονται είναι οι αληθινοί χαρακτήρες μιας τραγικωμωδίας πάνω στην ανθρώπινη φύση.

Η επίσημη ονομασία είναι δημόσιο θέρετρο «Λα Λαντέρνα», αλλά όλοι στην Τεργέστη το αποκαλούν απλά «Ελ Πεντοτσίν», μια δημόσια παραλία στην καρδιά της Τεργέστης, που ακόμα χωρίζεται στα δύο από έναν τοίχο. Στη μία πλευρά είναι οι άντρες και στην άλλη οι γυναίκες.
Ένας άλλος κόσμος, ένα νησί που ο χρόνος σταμάτησε να κυλάει, με θέα σε μια θάλασσα που χωρίζει κι ενώνει την ίδια στιγμή, που διευρύνει και συγχέει τα σύνορα, τα επανακαθορίζει και φέρνει κοντά Ιταλούς και Σέρβους, Έλληνες και Σλοβένους, Εβραίους και Γερμανούς, Αυστριακούς και Αμερικανούς.

L'ultima spiaggia - Η τελευταία παραλία είναι το ντοκιμαντέρ που αφιέρωσαν ο Θάνος Αναστόπουλος και ο Νταβίντε Ντελ Ντέγκαν σε αυτό το μοναδικό μέρος και στους θαμώνες του. Οι γυναίκες και οι άντρες που το επισκέπτονται είναι οι αληθινοί χαρακτήρες μιας τραγικωμωδίας πάνω στην ανθρώπινη φύση. Κατά βάση μοναχικά άτομα με δύσκολο παρελθόν (και ορισμένες φορές με δύσκολο παρόν), αλλά επίσης με μεγάλη ανθρωπιά.

Το παραθαλάσσιο θέρετρο «Λα Λαντέρνα» ιδρύθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα κατά μήκος της αποβάθρας Σάντα Τερέζα, που αργότερα μετονομάστηκε σε Μώλος Φρατέλι Μπαντιέρα.

Οι δύο σκηνοθέτες παρακολούθησαν την παραλία έναν ολόκληρο χρόνο. Το χειμώνα με ελάχιστους λουόμενους, κυρίως άντρες, που γεμίζουν εκεί το χρόνο που δεν περνά. Την άνοιξη, όταν ο ήλιος γίνεται πιο ζεστός και το θέρετρο σταδιακά ζωντανεύει. Το καλοκαίρι σε μια κατάμεστη παραλία, όπου οι ναυαγοσώστες εκτελούν τα καθήκοντά τους υπό το άγρυπνο βλέμμα των γυναικών. Και τέλος, το φθινόπωρο, όταν μαζεύονται οι σημαδούρες και οι μήνες που πέρασαν βαραίνουν τη σκέψη, όταν οι τακτικοί λουόμενοι λένε αντίο μέχρι την επόμενη χρονιά και φέρνουν στο μυαλό τους εκείνους που «χάθηκαν».

Στις 30 Σεπτεμβρίου, η πύλη ανοίγει για το ετήσιο πάρτι του τέλους της σεζόν. Άντρες και γυναίκες ετοιμάζονται. Φαγητό, κρασί, τραγούδια και κέφι. Στις 12 ακριβώς, ο τοίχος ανοίγει μέσα σε γενική αδιαφορία και όλως περιέργως σχεδόν κανείς δεν περνά στην άλλη πλευρά.
Σε μια πόλη όπου τα σύνορα άλλαζαν αδιάκοπα, όπου τα φράγματα, αληθινά ή συμβολικά, έχουν καταρρεύσει, όπου ο ριζοσπάστης Φράνκο Μπαζάλια γκρέμισε τα κάγκελα του ψυχιατρείου, ο τοίχος του Πεντοτσίν στέκει ακόμα, επειδή παραδόξως δε χωρίζει, αλλά διατηρεί την ελευθερία αντρών και γυναικών. Ένας τοίχος που οδηγεί σε ένα στοχασμό πάνω στην ταυτότητα και σε μια βαθύτερη κατανόηση αυτών των «ψυχικών τειχών» που κληρονόμησε η Τεργέστη, περισσότερο ή λιγότερο συνειδητά, από τον 20ο αιώνα. Ταυτόχρονα, όμως, θέτει ερωτήματα γιατί ορθώνονται τα τείχη.

Η παραλία «Pedocìn»

Το παραθαλάσσιο θέρετρο «Λα Λαντέρνα» ιδρύθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα κατά μήκος της αποβάθρας Σάντα Τερέζα, που αργότερα μετονομάστηκε σε Μώλος Φρατέλι Μπαντιέρα. Από την αρχή, η παραλία χωρίστηκε στα δύο με έναν ξύλινο φράκτη (αργότερα ανακατασκευάστηκε με τσιμέντο) για να παρεμποδίζει πράξεις κατά της δημόσιας αιδούς. Σήμερα, βρίσκεται σε ένα αστικό περιβάλλον, όπου κυριαρχούν, όπως και σε άλλα μέρη της πόλης, αντιφάσεις κι αντιθέσεις. Πέρα από την παραλία, στη μία πλευρά ιστιοφόρα είναι δεμένα στις μαρίνες πίσω από τα κομψά νεοκλασικά κτίρια της ακτής, ενώ στην άλλη πλευρά τα κτίρια του τελωνείου υψώνονται πάνω από το λιμάνι κι εκατοντάδες τουρκικές νταλίκες περιμένουν στη σειρά για να ολοκληρώσουν τις διαδικασίες επιβίβασης.

Ενώ η επίσημη ονομασία «Μπάνιο Λαντέρνα» σίγουρα παραπέμπει στο φανάρι που είχε τοποθετηθεί στην αποβάθρα το 1832 εν είδει φάρου, η προέλευση του ονόματος «Πεντοτσίν» παραμένει ασαφής. Σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς ο όρος προέρχεται από τα μύδια («πεντότσι» στην τοπική διάλεκτο), μια αναφορά στους λουόμενους που κατέκλυζαν το θέρετρο, αμέτρητοι σαν τα μύδια που κρέμονταν στα βράχια. Μια άλλη πιθανή εξήγηση ίσως βρίσκεται στο γεγονός ότι οι Αυστροούγγροι στρατιώτες και οι ντόπιοι συνήθιζαν να πηγαίνουν στην παραλία για να απαλλαγούν από τις ψείρες. Στην τοπική διάλεκτο η ψείρα λέγεται «πεντότσιο», έτσι, το όνομα του θέρετρου σημαίνει «μικρή ψείρα» επίσης. Μάλιστα, το πρώτο προσωνύμιο των ντόπιων για την παραλία ήταν «Τσιοντίν» (μικρό καρφί) αναφορά στη συνήθεια των ντόπιων λουόμενων να παίρνουν μαζί τους καρφιά για να κρεμούν τα ρούχα τους.

Ένα είναι βέβαιο. Μετά από έναν αιώνα η παραλία του Πεντοτσίν δεν έχει χάσει το δημοφιλή χαρακτήρα της και παραμένει ένα πολυσύχναστο και αγαπημένο θέρετρο μέχρι και σήμερα, ένα αυθεντικό, ανέγγιχτο σύμβολο της πόλης. Όταν στα τέλη της δεκαετίας του '80 η τοπική εφημερίδα «Ιl Piccolo» ξεκίνησε ένα δημοψήφισμα για το μέλλον του τοίχου, δεν άργησε να λάβει την παθιασμένη αντίδραση των ντόπιων. Ο τοίχος θα μείνει εκεί που είναι.

Οι σκηνοθέτες

Ο Θάνος Αναστόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα και σήμερα ζει μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Η πρώτη του ταινία μυθοπλασίας Όλο το βάρος του κόσμου προβλήθηκε το 2004 στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Ρότερνταμ. Η δεύτερη ταινία του Διόρθωση έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στη Μπερλινάλε το 2008 κι εκπροσώπησε την Ελλάδα στα βραβεία Όσκαρ της ίδιας χρονιάς. Το 2013 σκηνοθέτησε την τρίτη του ταινία Η κόρη, που επιλέχθηκε στη Μπερλινάλε και το Φεστιβάλ του Τορόντο. Επίσης, ήταν ο παραγωγός της Χώρας προέλευσης (2010) του Σύλλα Τζουμέρκα, που προβλήθηκε στην Εβδομάδα Κριτικής του Φεστιβάλ Βενετίας και της Αμνηστίας (2011) του Μπουγιάρ Αλιμάνι, που πήρε το βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Αιθουσαρχών Τέχνης στη Μπερλινάλε.

Ο Νταβίντε Ντελ Ντέγκαν γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Τεργέστη, εκεί όπου ξεκίνησε να καλλιεργεί το πάθος του για τον κινηματογράφο δουλεύοντας ως βοηθός σκηνοθέτη σε αρκετές παραγωγές. Έκανε το ντεμπούτο του ως σκηνοθέτης το 2001 με την ταινία μικρού μήκους A corto d' amore. Το 2004 ακολούθησε το Interno 9 που βραβεύτηκε με το Globo d' Oro (ιταλική Χρυσή Σφαίρα) κι επιλέχθηκε για το διαγωνισμό David di Donatello. Το 2011 έγραψε και σκηνοθέτησε το Habibi, μια ταινία μικρού μήκους που βραβεύτηκε σε πολλά διεθνή φεστιβάλ και η οποία έλαβε το βραβείο Nastro d' Argento κι επιλέχθηκε για το διαγωνισμό Globo d' Oro.

Ιnfo:

L' ultima Spiaggia/The Last Resort/Η τελευταία παραλία

Μια ταινία των Θάνου Αναστόπουλου Davide Del Degan

Μια συμπαραγωγή Ιταλίας – Ελλάδας – Γαλλίας 2016, έγχρ., DCP, 135'

Παραγωγοί: Nicoletta Romeo - Στέλλα Θεοδωράκη -Guillaume De Seille

Προβολές

Επίσημη προβολή: 12 Μαΐου στις 20.15, Salle 60ème
Δημοσιογραφική προβολή: 12 Μαΐου στις 11.00, Salle Bazin
Προβολή film market: 13 Μαΐου στις 18.00, Palais E